تأثیر یادگیری مشارکتی بر کاهش بدفهمی‌ها و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان دختر پایه دهم رشته تجربی

تأثیر یادگیری مشارکتی بر کاهش بدفهمی‌ها و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان دختر پایه دهم رشته تجربی

محورهای موضوعی : ارزشیابی

اسماعیل یوسفی ¹ , بهروز شجاعی ² , فاطمه حیدری ³

1 - Department of Mathematics‎, ‎SR.C‎, ‎Islamic Azad University‎, ‎Tehran‎, ‎Iran
2 - گروه ریاضی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران.

تاریخ دریافت : 1404/02/27 تاریخ پذیرش : 1404/04/30 تاریخ انتشار : 1404/03/22

کلید واژه: یادگیری مشارکتی, اضطراب ریاضی, بدفهمی مفهومی, دانش‌آموزان دختر, ریاضی پایه دهم,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر یادگیری مشارکتی بر کاهش بدفهمی‌های مفهومی و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان دختر پایه دهم رشته تجربی است. با توجه به نقش اساسی درس ریاضی در موفقیت تحصیلی و ادامه تحصیل دانش‌آموزان، بدفهمی‌های مفهومی و اضطراب ناشی از یادگیری آن می‌تواند عملکرد آموزشی را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش به شیوه نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر پایه دهم تجربی در مدارس دولتی شهر کرج در سال تحصیلی 1403-1404 بود. 120 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام 60 نفر) قرار داده شده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها، دو پرسشنامه محقق‌ساخته اضطراب ریاضی و بدفهمی‌های مفهومی بود که روایی محتوایی و سازه آن‌ها تأیید شد و پایایی آن‌ها به روش آلفای کرونباخ به ترتیب 92/0 و 88/0 محاسبه گردید. گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش ریاضی مبتنی بر یادگیری مشارکتی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد یادگیری مشارکتی به‌طور معناداری موجب کاهش اضطراب ریاضی و بدفهمی‌های مفهومی دانش‌آموزان شد. یافته‌ها مؤید نقش مؤثر روش‌های فعال و مشارکتی در بهبود یادگیری ریاضی و کاهش تنش‌های آموزشی هستند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to investigate the effect of cooperative learning on reducing conceptual misunderstandings and math anxiety among 10th-grade female students in the experimental sciences track. This research employed a quasi-experimental design with a pretest-posttest control group. The statistical population consisted of all 10th-grade female students in public high schools in Karaj during the 2024–2025 academic year. A total of 120 students were selected through cluster random sampling and randomly assigned to experimental and control groups (60 in each). Two researcher-made questionnaires were used to measure math anxiety and conceptual misunderstandings. Content and construct validity were confirmed by experts and confirmatory factor analysis (CFA), and reliability was confirmed using Cronbach's alpha (0.92 and 0.88 respectively). The experimental group received cooperative learning-based instruction over eight 90-minute sessions, while the control group was taught traditionally. Data were analyzed using analysis of covariance (ANCOVA) with SPSS software. The results indicated that cooperative learning significantly reduced both math anxiety and conceptual misunderstandings. These findings highlight the effectiveness of active learning strategies in improving mathematical understanding and reducing emotional barriers in female students.

منابع و مأخذ:

http://ijndibs.com/article-۱-۸۰۸-fa.html
https://doi.org/10.22059/japr.2017.61084
بیژنی کشک، لیلا. پورزال، آزاده. (۱۴۰۲). اثربخشی روش تدریس مشارکتی بر کاهش اضطراب ریاضی دانش‌آموزان ابتدایی. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری. ۸ (۵۶)، ۸۷-۸۱.
حاج‌حسینی و همکاران. (1395). تأثیر یادگیری مشارکتی بر اضطراب، نگرش و پیشرفت تحصیلی در ریاضیات. پژوهش‌های کاربردی در روان‌شناسی، 7(4)، 132-117.
حاجی حسینلو، خدیجه.، خالق خواه، علی.، زاهدبابلان، عادل.، معینی‌کیا، مهدی. (1396). تأثیر یادگیری مشارکتی با گروه‌های پیشرفت بر خودکارآمدی و خودپنداره‌ی ریاضی دانش‌آموزان. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی. 13(43)، 119-139. https://doi.org/10.22054/jep.2017.7764
حق‌خواه، ساره.، داودی، آذر . (1399). راهکارهای پیشگیری و اصلاح بدفهمی‌های ریاضی. فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه. 6 (21)، 24-38.
موسوی، سیده فاطمه. (1391). مقایسه‌ی اثربخشی آموزش خصوصی همتایان و خودآموزی شناختی بر پیشرفت، اضطراب و نگرش به درس ریاضی. مطالعات آموزش و يادگيري. 4(2)، 138-156. https://doi.org/10.22099/jsli.2013.1579
یوسفی، اسماعیل.، زمان‌زاده، ملیحه. و آژینی، مهدی. (1404). تأثیر تدریس معکوس بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان پایه نهم بر اساس نظریه APOS. فصلنامه روندها و دستاوردها در فناوری یادگیری ، 2(5)، 63-39.
یوسفی، اسماعیل.، و همکاران. (1402). بررسی نسبت بهینه آموزش بر پایه ریاضی‌کاری و ریاضی‌فهمی به‌کمک تحلیل پوششی داده‌ها و تقریب چندجمله‌ای درونیاب نوع آموزش. پژوهش‌های نوین در ریاضی، 2(9)، 69-80. https://doi.org/10.30495/jnrm.2021.18473
Amalina, I, K., Vidákovich, T. (2023). Cognitive and socioeconomic factors that influence the mathematical problem-solving skills of students. Heliyon. 9 (9), https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e19539
Ashcraft, M. H., & Moore, A. M. (2009). Mathematics anxiety and the affective drop in performance. Journal of Psycho Educational Assessment. 27 (3), 197–205. https://doi.org/10.1177/0734282908330580
Beijani Keshk, L., & Pourzal, A. (2023). The effectiveness of cooperative teaching method on reducing mathematics anxiety in elementary students. New Advances in Behavioral Sciences, 8(56), 81–87.
http://ijndibs.com/article-1-808-fa.html [In Persian]
Gillies, R. M. (2016). Cooperative Learning: Review of Research and Practice. Australian Journal of Teacher Education, 41(3). https://doi.org/10.14221/ajte.2016v41n3.3
Haghkhah, S., & Davoudi, A. (2020). Strategies for preventing and correcting misconceptions in mathematics. Quarterly Journal of Education in Basic Sciences. 6(21), 24–38. [In Persian]
Hajhosseini, A., et al. (2016). The effect of cooperative learning on anxiety, attitude, and academic achievement in mathematics. Applied Research in Psychology, 7(4), 117–132. https://doi.org/10.22059/japr.2017.61084 [In Persian]
Haji Hosseinlou, K., Khaleghkhah, A., Zahed-Babalan, A., & Moeinikia, M. (2017). The effect of cooperative learning with progress groups on students’ mathematical self-efficacy and self-concept. Educational Psychology Quarterly, 13(43), 119–139. https://doi.org/10.22054/jep.2017.7764 [In Persian]
Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Routledge.
Haylock, D. (2014). Mathematics for the primary school teacher. Routledge.
Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2018). Cooperative Learning: The Foundation for Active Learning. Active Learning Across the Curriculum. 5 (2), 35–46. https://doi.org/10.5772/intechopen.81086
Mousavi, S. F. (2012). A comparison of the effectiveness of peer tutoring and cognitive self-instruction on achievement, anxiety, and attitude toward mathematics. Studies in Education & Learning, 4(2), 138–156. https://doi.org/10.22099/jsli.2013.1579 [In Persian]
Shimizu, Y., Kang, H. (2025). Research on classroom practice and students’ errors in mathematics education: a scoping review of recent developments for 2018-2023. ZDM Mathematics Education. 57, 695–710. https://doi.org/10.1007/s11858-025-01704-0
Slavin, R. E. (2014). Cooperative learning and academic achievement: Why does groupwork work? Academic Press.
Slavin, R. E. (2019). Cooperative Learning: Theory, Research, and Practice. Boston: Allyn and Bacon.
Yousefi, E., Azhini, M., Zamanzadeh, M. (2025). The Effect of Flipped Teaching on Ninth-Grade Students’ Mathematics Performance Based on the APOS Theory. Trends and Achievements in Learning Technology. 2(5), 39-63. 10.22034/JLT.2025.2057557.1035 [In Persian]
Yousefi, E., et al. (2023). Examining the optimal ratio of procedural-based mathematics and conceptual mathematics instruction using data envelopment analysis and inner approximation polynomials by type of instruction. Journal of Innovative Research in Mathematic, 2(9), 69–80. [In Persian]
Yousefi.E et al. (2024). Investigating Two Methods of Teaching Mathematics Based on Work Mathematics and Understanding Mathematics Included in the General Mathematics. Iranian Evolutionary Educational Psychology Journal. 6(2), 201-216. https//doi.org/ 10.22034/6.2.201 [In Persian]