نسبت میان دین و هنر در بودیسم وجره‌یانه
محورهای موضوعی : بودایی
1 - عضو هیات علمی دانشگاه زنجان
کلید واژه: وجره‌یانه, هنر, نماد, این‌همانی, تهیگی, تصویرسازی ذهنی, آگاهی ,
چکیده مقاله :
تمرکز بر نسبت میان دین و هنر حوزه مطالعاتی مستقل و در عین حال وسیعی است که از زوایانی مختلف و با هدف شناخت دقیق‌تر هر دو، به صورت‌بندی نحوه این رابطه می‌پردازد. پژوهش حاضر بر نسبت دین و هنر در بودیسم وجره‌یانه تمرکز می‌کند. در این شاخه از بودیسم دین به طور مشخص عناصر بصری را فرامی‌خواند و هنر از طریق آنچه غایت دین تلقی می‌شود هویت می‌یابد. حال پرسش این است که این جهان سراسر تصویر و نماد در هنر وجره‌یانه حاصل چه نگاه دینی است و چه چیز سبب شکل‌گیری این هنر دینی شده‌است؟
به نظر می‌رسد همیشه حضور شخصیت‌های دینی و موضوعات مذهبی دینی شدن یک هنر را رقم نمی‌زنند و از طرفی حضور هنر در یک مکان دینی تلقی ارزشی دین نسبت به هنر قلمداد نمی‌شود. این پژوهش با تبیین مفاهیم پایه‌ای، اصول شکل‌گیری و هدف غایی هر یک از دو حوزۀ دین و هنر در تبت به این مهم دست یافت که نمادپردازی، تصویرسازی ذهنی، این‌همانی، خلأ یا تهیگی و در نهایت آگاهی، همان بنیادی‌ترین مفاهیمی هستند که به طور مشترک شاکلۀ اصلی بودیسم وجره‌یانه و هنر در تبت قلمداد می‌شوند و از این روست که رابطه‌ای یکپارچه با هم دارند.
Focusing on the relationship between religion and art is an independent yet broad field of study that formulates the nature of this relationship from different angles with the aim of understanding both more accurately. The present study focuses on the relationship between religion and art in Vajrayana Buddhism. In this tradition, religion explicitly calls upon visual elements, and art derives its identity from what is considered the ultimate goal of religion. What religious perspective has given rise to this world of imagery and symbols in Vajrayana art, and what factors have contributed to the formation of this religious art?
It seems that the presence of religious figures and religious themes does not always determine the religiousness of an art, and on the other hand, the presence of art in a religious place is not considered a religious value perception of art. By analyzing the foundational concepts, formative principles, and ultimate goal of each of the two fields of religion and art in Tibet, this research has achieved the important point that symbolism, Imagination (Vikalpa), Non-self (Buddhahood), emptiness (śūnyatā), and Consciousness (Vijnana) are the core concepts that are jointly considered the main structure of Vajrayana Buddhism and art in Tibet. .
Beer, Robert. 1999. Encyclopedia of Tibetan Symbols and Motifs. Boston : Shambhala. Bjerken,Zeff. 2004. Exorcising the illusion of Bon "Shamans": A Critical Genealogy of Shamanism in Tibetan Religions. Revue d’Etudes Tibétaines Number
6
Brauen, Martin. 1998. The Mandala: Sacred Circle in Tibetan Buddhism. s.l. : Shambhala.
Burch Brown, Frank, [ed.]. 2014. The Oxford Handbook of Religion and the Arts. New York : Oxford. Cho, Evelyn. 2024. Religious, Cultural, and Modern Influences on Tibetan Thangka Paintings. Dean&Francis. Vol.
1 No. 9
Eliade, Mircea. 1972. Shamanism. Bollingen : Princeton.
Jaschke, H.A. 1987. A Tibetan-English Dictionary. s.l. : Motilal Banarsidass.
Jones, Lindsay. 2005. Encyclopedia of Religion. 2th. Farmington : MacMillan.
Lauf, Detlef Ingo. 1976. Tibetan Sacred Art, The Heritage of Tantra. s.l. : Shambhala.
Levenson, Clude.B. 1996. Symbols of Tibetan Buddhism. s.l. : Editions Assoline.
Pal, Pratapaditya. 1969. The Art of Tibet. Los Angeles : The Asia Society of Art.
Reynold, Valrase. 1999. From the Sacred Realm. s.l. : Prestal.
Shusterman, Richard. 2008. Art and Religion. The Journal of Aesthetic Education. September, pp 1-18.
Wentz, Evans. 1959. The Tibetan Book of the Dead. Oxford : Oxford University.
Zreik, M. 2024. Tibetan Buddhism: artistic, literary, and social legacy.
Indonesian Journal of Religion, Spirituality, and Humanity. 3 (1), pp 25-52. الیاده، میرچا. 1389. رساله در تاریخ ادیان. [مترجم] جلال ستاری. تهران : سروش.
—. 1392. نمادپردازی امر قدسی و هنرها. [مترجم] مانی صالحی علامه. تهران : نیلوفر.
آشوری، داریوش. 1384. فرهنگ علوم انسانی. تهران : نشر مرکز.
خرازیان، نغمه.۱۳۸۸ . نقش تمثال‌سازی خدایان در زندگی پس از مرگ در تانکاهای تبت. تهران: دانشگاه هنر.
دالای لاما. ۱۳۷۸. مهربای، شفافیت، بینش. [مترجم] لادن جهانسوز. تهران : تندیس
شایگان، داریوش. ۱۳۹۳. ادیان و مکتب‌های فلسفی هند. تهران: نشر فرزان روز
شفیق اسکی، محمد. قربانی لاکتراشانی، فاطمه. ۱۴۰۲. آثار مترتبه بر شمایل‌شکنی در یهودیت، مسیحیت و اسلام. پژوهشنامه ادیان. سال ۱۸، شماره ۳۴. ۲۲۳-۲۴۶
شومان، هانس ولفگانگ. ۱۳۷۵. آیین بودا، طرح تعلیمات و مکتب‌های بودایی. [مترجم] ع پاشایی. تهران : فیروزه.
کندری، مهران [مترجم]. ۱۳۷۶. کتاب تبتی مردگان (باردوتودل) از کتابهای مقدس تبتیان. تهران : میترا.
کوماراسوامی، آناندا. ۱۳۸۴. استحاله طبیعت در هنر. [مترجم] صالح طباطبایی. تهران : فرهنگستان هنر.
—. ۱۳۸۹. هنر و نمادگرایی سنتی. [تدوين] راجر لیپسی. [مترجم] صالح طباطبایی. تهران : انتشارات متن.
گاردنر، هلن. ۱۳۸۵. هنر در گذر زمان. [مترجم] محمدتقی فرامرزی. تهران: نشر آگه.
مینگ، دو وی. استریک من، مایکل و رینولدز، فرانک. ۱۳۸۸. آئین‌های: کنفسیوس، دائو و بودا. [مترجم] غلامرضا شیخ زین‌الدین. تهران : انتشارات مروارید.
ناس، جان بایر. 1385. تاریخ جامع ادیان. [مترجم] علی اصغر حکمت. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
ونتز، ایوانتز. ۱۳۸۴. کتاب تبتی رهایی بزرگ. [مترجم] علیرضا اقدمی باهر. تهران : میترا.
