نسبت میان دین و هنر در بودیسم وجره‌یانه
الموضوعات :
1 - عضو هیات علمی دانشگاه زنجان
الکلمات المفتاحية: وجره‌یانه, هنر, نماد, این‌همانی, تهیگی, تصویرسازی ذهنی, آگاهی ,
ملخص المقالة :
تمرکز بر نسبت میان دین و هنر حوزه مطالعاتی مستقل و در عین حال وسیعی است که از زوایانی مختلف و با هدف شناخت دقیق‌تر هر دو، به صورت‌بندی نحوه این رابطه می‌پردازد. پژوهش حاضر بر نسبت دین و هنر در بودیسم وجره‌یانه تمرکز می‌کند. در این شاخه از بودیسم دین به طور مشخص عناصر بصری را فرامی‌خواند و هنر از طریق آنچه غایت دین تلقی می‌شود هویت می‌یابد. حال پرسش این است که این جهان سراسر تصویر و نماد در هنر وجره‌یانه حاصل چه نگاه دینی است و چه چیز سبب شکل‌گیری این هنر دینی شده‌است؟
به نظر می‌رسد همیشه حضور شخصیت‌های دینی و موضوعات مذهبی دینی شدن یک هنر را رقم نمی‌زنند و از طرفی حضور هنر در یک مکان دینی تلقی ارزشی دین نسبت به هنر قلمداد نمی‌شود. این پژوهش با تبیین مفاهیم پایه‌ای، اصول شکل‌گیری و هدف غایی هر یک از دو حوزۀ دین و هنر در تبت به این مهم دست یافت که نمادپردازی، تصویرسازی ذهنی، این‌همانی، خلأ یا تهیگی و در نهایت آگاهی، همان بنیادی‌ترین مفاهیمی هستند که به طور مشترک شاکلۀ اصلی بودیسم وجره‌یانه و هنر در تبت قلمداد می‌شوند و از این روست که رابطه‌ای یکپارچه با هم دارند.
Beer, Robert. 1999. Encyclopedia of Tibetan Symbols and Motifs. Boston : Shambhala. Bjerken,Zeff. 2004. Exorcising the illusion of Bon "Shamans": A Critical Genealogy of Shamanism in Tibetan Religions. Revue d’Etudes Tibétaines Number
6
Brauen, Martin. 1998. The Mandala: Sacred Circle in Tibetan Buddhism. s.l. : Shambhala.
Burch Brown, Frank, [ed.]. 2014. The Oxford Handbook of Religion and the Arts. New York : Oxford. Cho, Evelyn. 2024. Religious, Cultural, and Modern Influences on Tibetan Thangka Paintings. Dean&Francis. Vol.
1 No. 9
Eliade, Mircea. 1972. Shamanism. Bollingen : Princeton.
Jaschke, H.A. 1987. A Tibetan-English Dictionary. s.l. : Motilal Banarsidass.
Jones, Lindsay. 2005. Encyclopedia of Religion. 2th. Farmington : MacMillan.
Lauf, Detlef Ingo. 1976. Tibetan Sacred Art, The Heritage of Tantra. s.l. : Shambhala.
Levenson, Clude.B. 1996. Symbols of Tibetan Buddhism. s.l. : Editions Assoline.
Pal, Pratapaditya. 1969. The Art of Tibet. Los Angeles : The Asia Society of Art.
Reynold, Valrase. 1999. From the Sacred Realm. s.l. : Prestal.
Shusterman, Richard. 2008. Art and Religion. The Journal of Aesthetic Education. September, pp 1-18.
Wentz, Evans. 1959. The Tibetan Book of the Dead. Oxford : Oxford University.
Zreik, M. 2024. Tibetan Buddhism: artistic, literary, and social legacy.
Indonesian Journal of Religion, Spirituality, and Humanity. 3 (1), pp 25-52. الیاده، میرچا. 1389. رساله در تاریخ ادیان. [مترجم] جلال ستاری. تهران : سروش.
—. 1392. نمادپردازی امر قدسی و هنرها. [مترجم] مانی صالحی علامه. تهران : نیلوفر.
آشوری، داریوش. 1384. فرهنگ علوم انسانی. تهران : نشر مرکز.
خرازیان، نغمه.۱۳۸۸ . نقش تمثال‌سازی خدایان در زندگی پس از مرگ در تانکاهای تبت. تهران: دانشگاه هنر.
دالای لاما. ۱۳۷۸. مهربای، شفافیت، بینش. [مترجم] لادن جهانسوز. تهران : تندیس
شایگان، داریوش. ۱۳۹۳. ادیان و مکتب‌های فلسفی هند. تهران: نشر فرزان روز
شفیق اسکی، محمد. قربانی لاکتراشانی، فاطمه. ۱۴۰۲. آثار مترتبه بر شمایل‌شکنی در یهودیت، مسیحیت و اسلام. پژوهشنامه ادیان. سال ۱۸، شماره ۳۴. ۲۲۳-۲۴۶
شومان، هانس ولفگانگ. ۱۳۷۵. آیین بودا، طرح تعلیمات و مکتب‌های بودایی. [مترجم] ع پاشایی. تهران : فیروزه.
کندری، مهران [مترجم]. ۱۳۷۶. کتاب تبتی مردگان (باردوتودل) از کتابهای مقدس تبتیان. تهران : میترا.
کوماراسوامی، آناندا. ۱۳۸۴. استحاله طبیعت در هنر. [مترجم] صالح طباطبایی. تهران : فرهنگستان هنر.
—. ۱۳۸۹. هنر و نمادگرایی سنتی. [تدوين] راجر لیپسی. [مترجم] صالح طباطبایی. تهران : انتشارات متن.
گاردنر، هلن. ۱۳۸۵. هنر در گذر زمان. [مترجم] محمدتقی فرامرزی. تهران: نشر آگه.
مینگ، دو وی. استریک من، مایکل و رینولدز، فرانک. ۱۳۸۸. آئین‌های: کنفسیوس، دائو و بودا. [مترجم] غلامرضا شیخ زین‌الدین. تهران : انتشارات مروارید.
ناس، جان بایر. 1385. تاریخ جامع ادیان. [مترجم] علی اصغر حکمت. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
ونتز، ایوانتز. ۱۳۸۴. کتاب تبتی رهایی بزرگ. [مترجم] علیرضا اقدمی باهر. تهران : میترا.
