مقایسه وضعیت حقوقی قراردادهای تجاری و اسناد تجاری تنظیمی توسط نمایندگان فاقد اختیار یا سمت (با رویکرد در فقه اسلامی و حقوق فراملی)
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهمحمد بزرگ پناه 1 , علیرضا انتظاری نجف آبادی 2 , محمود قیوم زاده 3
1 - دانشجو دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق، واحد نراق، دانشگاه آزاداسلامی، نراق، ایران.
3 - استادتمام، گروه معارف و حقوق، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
کلید واژه: قرارداد تجاری, اسناد تجاری اختیار وسمت, معامله فضولی,
چکیده مقاله :
قاعدة كلي پذيرفته شده در نظامهاي حقوقي آن است كه قرارداد نماينده قرارداد اصيل است. اگرچه مبناي نظامهاي حقو قي در اين خصوص متفاوت است و این قاعده دارای استثنائاتی میباشد و نمیبایست تمامی موارد را به یک شکل در نظر گرفت، با این وصف عدم وجود سمت و اختیار،هميشه موجب عدم نفوذ قرارداد و سندتجاری نيست.قصد نمايندگي و انجام عمل حقوقي براي موكل به ويژه در قراردادهايي كهطرفين از اركان عقدند، ضرورت دارد واز شرايط صحت عقد است.نتایج نشان خواهد داد .چنانچه نماینده فاقد اختیار با سمت باشد وشخص ثالث نیز عرفاً میبایست از این امرمطلع محسوب شود، در این حالت قراداد و سند تجاری چه وضعیتی خواهد داشت و آیا شخص ثالث میتواند به نماینده مراجعه و خواستاراجرای تعهد شود یا میبایست به اصیل مراجعه کند، همچنین چنانچه نماینده فاقد اختیار یا سمت باشد و شخص ثالث از این امر مطلع نباشد اما به واسطه سمت نماینده هر شخص متعارفی وی را نماینده واقعی و دارای سمت و اختیارتصور کند (همانند مدیر عامل و وزیر و...) در این حالت آیا امضاء نماینده دارای اثر حقوقی بوده و اصیل در مقابل ثالث مسئول میباشد یا خیر؟ و در حالتی که اصیل و نماینده با یکدیگر تبانی کرده تا نماینده فاقد اختیار و سمت تلقی گردد و در آتی در مقابل ذینفع با سوء استفاده از این امر به فقدان سمت و اختیار نماینده استناد نمایند که این حالت نیز میبایست مورد بررسی قرار گیرد و اساسا آیا موضوعات مطرح شده فوق در قرارداد تجاری و سند تجاری نتایج یکسانی دارد و یا نتایج متفاوتی حاصل میشود؟ آیا تفاوتی از منظر فقهی بین قراردادهای تجاری و اسناد تجاری وجود دارد؟
The general rule accepted in legal systems is that the contract is the representative of the original contract. Although the basis of the legal systems in this regard is different and this rule has exceptions and all cases should not be considered in the same way, with this definition, the absence of position and authority does not always mean that the contract and negotiable instrument are not affected. The intention of representation and It is necessary for the client to perform a legal act for the client, especially in contracts where the parties are part of the contract, and it is a condition of the correctness of the contract. The results will show. As the representative does not have authority and the third party should be aware of this matter, in this What will be the status of the contract and contractual arrangement of the instrument and whether the third party can refer to the representative and demand the performance of the obligation or should he refer to the principal, also if the representative has no authority or position and the third party is not aware of this matter but through the position of the representative of any A conventional person should imagine him as a real representative with authority and power (such as the CEO, minister, etc.) in this case, does the representative's signature have legal effect and is the original responsible in front of the third party or not? And in a situation where the principal and the representative colluded with each other so that the representative is considered to have no authority and authority and in the future against the beneficiary they will abuse this and claim the lack of authority and authority of the representative, this situation should also be investigated and basically Do the above issues in the commercial contract and negotiable instrument have the same results or different results? Is there a difference from a jurisprudential perspective between commercial contracts and negotiable instrument?
اسکینی،ربیعا.(1394).حقوق تجارت، کلیات،معاملات تجاری،تجاروسازماندهی فعالیت تجاری.تهران:انتشارات سمت، چاپ ششم.
اسکینی،ربیعا.(1393).حقوق تجارت،ورشکستگی و تصفیه امورورشکسته. تهران: انتشارات سمت، چاپ ششم.
اسکینی ربیعا.(1391).حقوق تجارت، شرکت¬های تجاری، جلد دوم،چاپ پنجم، انتشارات سمت، تهران.
اسكيني،ربيعا.(1395).حقوق تجار (برات، سفته، قبض انبار اسناد در وجه حامل چك)، تهران،انتشارات سمت، چ ششم.
امير معزّي، احمد.(1395). نيابت در روابط تجاري و مدني. تهران،چاپ ششم، مؤسسة انتشارات دادگستر.
امیر محمدي، محمدرضا(1387)«اثر تجاوز مدیران دولتی ازحدود اختیارات خود درانعقاد قراردادها».مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی.-4-35-25ابن فارس زکریّا، احمد.)1404ه ق(.معجم مقائیس الّلغة، قم: دفترتبلیغات اسلامي.
آخوندی، رضا.(1394). عاملیت تجاری درحقوق ایران و فرانسه.چاپ چهارم، تهران. نشر دادگستر.
اخلاقی و امام ، بهروز و فرهاد ،اصول حقوق قراردادهای تجاری (ترجمه و تحقیق)شهر دانش چاپ سوم .
امام خمینی(قدس سره )1385/جلد یک تحریرالوسیله انتشارات امام خمینی
امام خمیني،روح الله(1421 ه ق) البیع.تهران: مؤسّسه تنظیم ونشرآثارامام خمینى(ره)
ابن بابویه قمی صدوق، محمد بن علی(1413)، من لایحضره الفقیه، جلد 3، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بهرامی، بهرام.(1394). اجرای مفاد اسناد رسمی.تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بینه ،چاپ چهارم.
بهرامی احمدی، بهرام.(1392) معاملات فضولی وانتقال مال غیر، تهران، انتشارات پیام عدالت.
بهرامی، بهرام.(1390). بایسته های ادله اثبات، چاپ چهارم
بحرانی، یوسف(1405). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. ج .22 بیروت: دارالاضواء.
بابویه، محمد بن علی(شیخ صدوق)(1390). من لا یحضره الفقیه. ج .3 تهران: دارالکتب العلمیه
پورارشد، نادر.(1394). نمایندگی ظاهري در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلـیس و فرانسه، رساله دکتري حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علـوم و تحقیقـات تهران.
حاجیانی، هادی.(1394) حقوق نمایندگی، انتشارات دانش نگار
حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن(1405). المختصر النافع فی فقه الامامیه. بیروت: دارالضواء، پ سوم.
جعفری لنگرودی، محمّدجعفر.( 1385) ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش
خزاعی، حسین.(1395).حقوق تجارت بین الملل، ج5، چاپ پنجم تهران: نشر میزان
خردمندی،سعید.(1395). وکالت درحقوق تجارت و تطبیق آن با فقه.چ ۱٫ قم. انتشارات موسسه بوستان کتاب قم.
درودیان، حسنعلی.(1392). تقریرات درس حقوق مدنی3، دانشکده حقوق دانشگاه تهران
راستین، منصور.(1392).حقوق تجارت. تهران. انتشارات دان صقري، محمد.(1390). اعتبار صحت ظاهري درحقوق تجارت (بحثي در حقوق ايران و فرانسه)،فصلنامة ديدگاه هاي حقوق قضايي، شمارة 53
شعاریان و ترابی ، ابراهیم ، اصول حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران( مطالعه تطبیقی)ترجمه و تحقیق، انتشارات فروزش، چاپ اول 1389
صقری ،محمد (1387)حقوق بازرگانی جلداول انتشارات شرکت سهامی انتشارچاپ دوم
صقري، محمد.(1390).اعتبار صحت ظاهري در حقوق تجارت (بحثي در حقوق ايران و فرانسه)،فصلنامة ديدگاه هاي حقوق قضايي، شمارة 53.
طارم سری،مسعود.(1394).حقوق بازرگانی بین المللی، چاپ چهارم، تهران: نشر بازرگانی
طوسی، ابی جعفرمحمدبن الحسن بن علی(بیتا). المبسوط فی فقه الامامیه. ج .2 بیروت (لبنان): دارالکتاب الاسلامی.
طوسی،ابی جعفرمحمدبن الحسن بن علی(1415). خلاف. ج.3 بیجا:موسسه النشر الاسلامی.
عاملی، زین الدین جبعی(1385).الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. تهران: انتشارات مجد.
عبدی پور.ابراهیم .(1392). "ماهیت حقوقی اسناد تجاری"، جزوه حقوق تجارت دانشکده آموزش الکترونیکی دانشگاه قم..
عیسایی تفرشی، محمد.(1396).مباحثی تحلیلی از حقوق شرکتهاي تجاري، جلد دوم، چاپ پنجم، دانشگاه تربیت مدرس.
علامه حلّي، حسن.( 1414ه ق).تذکره الفقهاء، قم: موسسه آل البیت (ع )
فاضل هرندی، محی الدين، ،1385ترجمه و شرح مکاسب، قم، انتشارات بوستان کتاب.
فیض کاشانی، محمدبن مرتضی(1406). الوافی، ج 10 اصفهان: منشورات الامام امیر المومنین علی علیه السلام العامه.
فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی ،سال سوم ،شماره جهارم ،زمستان 1400/ص 166
قاسم زاده، سید مرتضی.(1392). اصول قراردادها وتعهدات، چاپ سوم، تهران: نشر دادگستر.
قنواتی خلف آبادی.خلیل (1395).نظریه کلی نمایندگی درحقوق ایران وانگلیس،رساله دکتری،دانشگاه تربیت مدرس.
کاتوزیان، ناصر، (1390)حقوق مدنی-قواعد عموی قراردادها، چاپ هفتم، تهران.
کاتوزیان، ناصر(1387).عقود معین. ج 1 و .2 تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان،ناصر(1392).دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمـال حقـوقی، قـرارداد،ایقـاع، تهـران،انتشـارات بهمـن برنـا، چاپ یازدهم).
مصطفوی،حسن(.1402ه ق)التحقیق في کلمات القرآن، تهران: مرکزترجمة و نشر سهامی انتشار.
مروارید علی اصغر سلسله الینابع الفقهیه،جلد شانزدهم ،چاپ اول بیروت موسسه فقه و شیعه 1410
محقّق کرکي، علي بن حسین.( 1414ه ق).جامع المقاصد، قم: موسّسه آل البیت(ع(
میرزاي قمی ،ابو القاسم بن محمد حسن، جامع الشتات ، چاپ سنگی، .1303
نائینى، میرزا محمد حسین غروى،منیۀ الطالب فی حاشیۀ المکاسب ،مکتبه محمدیۀ1373، ،اول،تهران
نجفی، شیخ محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام ، دارالاحیاء لتراث العربی، 1349 ، هفتم ،لبنان.
وحیدی ، فریده( 1395)رژیم حقوقی حاکم بر ثبت شرکتهای تجاری ، انتشارات میزان
یزدی، محمّدکاظم.(1409 ه ق). العروةالوثقى، بیروت: مؤسسةاألعلمي
Beale, H.G. 2008. Chitty on Contracts, v. 2, London, Sweet & Maxwell:6 & Judge, Stephen.
Busch,D &Macgregor L.G(2009).
Comparative Study In The Law Of OstensibleInternational Trade law journal, Vol .16, No.1, 20: authorised Agent: Cambridge University Press.
Business Law, London, Macmillan: 306
Samuel. J. Stoljar, The Law of Agency, Sweet & Maxwell, 1961. - Sergey Budylin, “A Apparent Agency In The U.S and Russia,” 07
Speidel, R. E. (2005), Restatement Second: Omitted Terms and Contract Method, Cornell L. Rev., Volume 67, Issue 4, p.785-809
Daniel Kleinberger, and Peter Knapp, “Apparent Servants and Making Appearances Matter: A Critique of Bagot v. Airport & Airline Taxi Cab Corporation,” William Mitchell Law Review, Vol. 28, No. 4, 2002.
Mann,R,A&Roberts,B,S(2010). Essentials of Business Law.10ed. USA:
Willia Contract, Oxford, 22nd edition, m Anson, Principles of The English Law of Contract and of Agency in Its Relation
