سنجش توسعه یافتگی در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

محمد عمرانی ¹ (عضو هئیت علمی اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل)
حبیب پیری ² (مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان)

تاریخ دریافت : 1394/09/29 تاریخ پذیرش : 1394/09/29 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: استان سیستان و بلوچستان, مناطق روستایی, شاخص توسعه, شاخص چند بعدی, هرم مازلو, روش فازی,

چکیده مقاله :

این مطالعه با هدف رتبه بندی مناطق روستایی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان بر اساس سطح توسعه یافتگی با دو رویکرد مبتنی بر هرم مازلو و شاخص های چندبعدی صورت گرفت. مجموعه شاخص های مورد استفاده در رویکرد هرم مازلو شاخص های مربوط به نیازهای اساسی، امنیت، تعلق و احترام می باشد. در رویکرد شاخص های چند بعدی نیز مجموعه شاخص های جمعیتی، بهداشت و سلامت، ارتباطات، آموزش، تسهیلات عمومی و تفریحی، اقتصادی، غذایی و رفاهی بکار گرفته شد. داده های مورد استفاده مربوط به سرشماری سال 1387 در استان سیستان و بلوچستان است. یافته ها نشان داد که میان رتبه بندی دو رویکرد اختلاف چندان بارزی وجود ندارد. روی هم رفته بر اساس رویکرد مبتنی بر هرم نیازهای مازلو در مورد نیازهای اساسی و اولیه، میان مناطق روستایی شهرستان های استان یکنواختی دیده شد و در مورد نیازهای سطح بالاتر تفاوت میان آن ها گسترده بود. بر اساس یافته های بدست آمده از رهیافت مبتنی بر شاخص های چندبعدی در زمینه ی شاخص های ارتباطات، تسهیلات عمومی و تفریحی و هم چنین شاخص های اقتصادی و رفاهی تفاوتی عمده میان شهرستان های استان دیده شد و لازم است در مورد این شاخص ها به توزیع امکانات مربوطه در سطح استان توجهی بیش تر شود. بر اساس هر دو رویکرد، مناطق روستایی شهرستان های سرباز و کنارک به عنوان مناطق توسعه نیافته ی استان ارزیابی شدند و لازم است به گونه ی ویژه به آن ها توجه شود. هم چنین، مناطق روستایی شهرستان های زابل، خاش و زهک دارای بالاترین سطح توسعه یافتگی در سطح استان بودند  

چکیده انگلیسی:

This study aims at ranking rural regionsin Sistan and Baloochestan province based on development criteria using Maslow pyramid based and multidimensional indices approaches. The Maslow pyramid based indices include basic, safety, belonging and respect needs. The indices in multidimensional approach are demographic, sanitation, health, communication, education, recreational facilities, income, food and welfare. The dataset comes from province 1387 census. The findings showed that there was no considerable difference between ranks developed by two approaches. In general, based on the Maslow pyramid approach a monotonousness was found among the Sistan rural regions only in the case of basic needs while there was a big difference among them in higher level needs. Results of the multidimensional indices approach showed that there was a considerable difference among regions in communication, public and recreational facilities, economical, food and welfare indices. Based on both of the approaches, rural regions of Sarbaz and Kenarak were less developed while Zabol, Khash and Zahak were more developed regions