بررسی بهره‌وری کل عوامل تولید پیاز در ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

علی شهنوازی ¹ (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی)

تاریخ دریافت : 1395/06/03 تاریخ پذیرش : 1396/11/23 تاریخ انتشار : 1396/11/01

کلید واژه: کارایی, شاخص مالم کوئیست, فناوری, بهره‌وری,

چکیده مقاله :

    اندازه­گیری بهره­وری تولید محصولات کشاورزی موضوعی است که در ماده 35 قانون افزایش بهره­وری کشاورزی و منابع طبیعی به آن تأکید شده است. در میان روش­هایی گوناگون اندازه­گیری بهره­وری، روش تحلیل پوششی داده­ها و شاخص مالم کوئیست از مقبولیت فراوانی برخوردار می‎باشند. در این پژوهش با استفاده از این روش‌ها، بهره­وری کل عوامل تولید پیاز برای نه استان عمده تولیدکننده‌ این محصول در طول سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ محاسبه شد. داده‌های مورد نیاز از آمارنامه­های وزارت جهاد کشاورزی تهیه‌ شده و برای پردازش آن­ها از نرم­افزار Deap 2.1 استفاده شده است. نتایج بررسی نشان دادند که در طول سال­های مورد مطالعه بهره­وری کل عوامل تولید در زراعت پیاز کشور به مقدار 6/9 درصد کاهش‌ یافته که دلیل آن نبود ارتقای فناوری بوده است. مقدار این کاهش در مناطق گوناگون یکسان نبوده و استان­های آذربایجان شرقی (07/0)، اصفهان (06/0)، سیستان و بلوچستان (04/0) و فارس (06/0) کم­تر و در جنوب استان کرمان (13/0)، خراسان (1/0)، خوزستان (12/0)، زنجان (14/0) و هرمزگان (14/0) بیش‌تر بوده است. در میان استان‌های مورد مطالعه، پیاز کاران استان اصفهان بیش‌ترین بهبود در کارایی فنی را داشته و در مورد فناوری نیز پیاز کاران استان سیستان و بلوچستان کم­ترین کاهش را تجربه کرده‌اند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که با آن‌که تولید پیاز در کشور افزایش‌ یافته، ولی بهره‌وری نقشی در این افزایش نداشته است و حتی در طول سال­های مورد مطالعه پسرفت بهره­وری نیز مشاهده می­شود. بر اساس یافته­های پژوهش توسعه و معرفی روش­های نوین و استفاده از تجربیات مناطق موفق می­تواند به‌عنوان راه­کاری برای بهبود بهره­وری و کاهش اتکا به منابع در تولید پیاز کشور مطرح باشد.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted to analyze the total factor productivity in onion production of nine major provinces using Malmquist index. The results indicated that, the country wide productivity decreased about 9.6 % during the study period. The amount of reduction was not the same in different regions and provinces. It was in East Azerbaijan (0.07), Esfahan (0.06), Sistan and Baluchestan (0.04) and Fars (0.06) lower and in the district of southern Kerman (0.13), Khorasan (0.1), Khuzestan (0.12), Zanjan (0.14) and Hormozgan (0.14) had been greater. Among the provinces studied, the greatest improvements in technical efficiency belonged to the farmer of Efahan province and the onion growers of Sistan & Baluchestan province had experienced the least decline in technology, so it is a necessity to introduce new methods and uses other regions successful results to increase the share of productivity in onion production growth.

منابع و مأخذ:

- Agricultural Jihad Ministry. 2012. Production Cost Yearbook in 2009-2010. (in Persian)

- Agricultural Jihad Ministry. 2015. Crop Production Yearbook in 2012-2013. (in Persian)

- Amirtaimoori, S., and Khalilian, S. 2010. The growth of total factors productivity in Iran’s important sectors during the first, the second and the third development plans. Agricultural Economics and Development, 18(77): pp. 141-162. (in Persian)

- Charnes, A., Cooper, W.W., and Rhodes, E. 1978. Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2: pp. 429-444.

- Coelli, T. 1996. A Guide to DEAP version 2.1: a data envelopment analysis (computer) program. DEAP manual. Center for Efficiency and Productivity Analysis. Department of Econometrics. University of New England. Australia.

- Constant, L. A. and Shijun, D. 2012. Benin agriculture productivity and profitability measurement. Research Journal of Agronomy. 6(1): pp. 1-12.

- Fare, R., Grosskopf, S., and Lovell, C. A. K. 1994. Production frontiers. Cambridge University Press.

- Gray, E. M., Sheng, Y. Oss-Emer, M. and Davidson, A. 2012. Agricultural productivity: trends and policies for growth. Agricultural Commodities. 2(1): pp.166-179.

- Karbasi, A. R., and Sekhnari, H. 2011. Relationship between research expenditure and productivity in agricultural production in Iran. The Economic Research, 11(4): 19-32. (in Persian)

- Kausar Kiani, A., Iqbal, M., and Javed, T. 2008. Total factor productivity and agricultural research relationship: evidence from crops sub-sector of Pakistan`s Punjab. European Journal of Scientific Research. 23(1): pp. 87-97.

- Moghaddasi, R., and Sherafatmand, H. 2012. Surveying the effect of subsidies on total factor productivity in agricultural sector. Agricultural Economics and Development, 20(77): pp. 201-2016. (in Persian)

- Mohammadi, A. and Ranaei, H. 2011. The application of DEA based Malmquist productivity index in organizational performance analysis, International Research Journal of Finance and Economics, 62: 68-76.

- Mojaverian, M. 2003. Estimation the malmquist productivity index for strategic products during the 1369-78 period. Agricultural Economics and Development, 11(43-44): pp. 143-162. (in Persian)

- Yang, Y., Yuan, Y., Zhang, X., and Li, S. 2016. A decade trend of total factor productivity of key state-owned forestry enterprises in China. Forests, 7, 97: 1-12.

- Zare, E, Chizari, A, and Pykani Gh. R. 2008. Using data envelopment analysis to estimate total factor productivity growth of cotton in IRAN. Journal of Water and Soil Science; 12(43): 227-236. (in Persian)