بررسی بهره‌وری کل عوامل تولید پیاز در ایران

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

علی شهنوازی ¹ (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی)

تاريخ الإرسال : 21 الأربعاء , ذو القعدة, 1437 تاريخ التأكيد : 26 الإثنين , جمادى الأولى, 1439 تاريخ الإصدار : 04 الأحد , جمادى الأولى, 1439

الکلمات المفتاحية: کارایی, شاخص مالم کوئیست, فناوری, بهره‌وری,

ملخص المقالة :

    اندازه­گیری بهره­وری تولید محصولات کشاورزی موضوعی است که در ماده 35 قانون افزایش بهره­وری کشاورزی و منابع طبیعی به آن تأکید شده است. در میان روش­هایی گوناگون اندازه­گیری بهره­وری، روش تحلیل پوششی داده­ها و شاخص مالم کوئیست از مقبولیت فراوانی برخوردار می‎باشند. در این پژوهش با استفاده از این روش‌ها، بهره­وری کل عوامل تولید پیاز برای نه استان عمده تولیدکننده‌ این محصول در طول سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ محاسبه شد. داده‌های مورد نیاز از آمارنامه­های وزارت جهاد کشاورزی تهیه‌ شده و برای پردازش آن­ها از نرم­افزار Deap 2.1 استفاده شده است. نتایج بررسی نشان دادند که در طول سال­های مورد مطالعه بهره­وری کل عوامل تولید در زراعت پیاز کشور به مقدار 6/9 درصد کاهش‌ یافته که دلیل آن نبود ارتقای فناوری بوده است. مقدار این کاهش در مناطق گوناگون یکسان نبوده و استان­های آذربایجان شرقی (07/0)، اصفهان (06/0)، سیستان و بلوچستان (04/0) و فارس (06/0) کم­تر و در جنوب استان کرمان (13/0)، خراسان (1/0)، خوزستان (12/0)، زنجان (14/0) و هرمزگان (14/0) بیش‌تر بوده است. در میان استان‌های مورد مطالعه، پیاز کاران استان اصفهان بیش‌ترین بهبود در کارایی فنی را داشته و در مورد فناوری نیز پیاز کاران استان سیستان و بلوچستان کم­ترین کاهش را تجربه کرده‌اند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که با آن‌که تولید پیاز در کشور افزایش‌ یافته، ولی بهره‌وری نقشی در این افزایش نداشته است و حتی در طول سال­های مورد مطالعه پسرفت بهره­وری نیز مشاهده می­شود. بر اساس یافته­های پژوهش توسعه و معرفی روش­های نوین و استفاده از تجربیات مناطق موفق می­تواند به‌عنوان راه­کاری برای بهبود بهره­وری و کاهش اتکا به منابع در تولید پیاز کشور مطرح باشد.

المصادر:

- Agricultural Jihad Ministry. 2012. Production Cost Yearbook in 2009-2010. (in Persian)

- Agricultural Jihad Ministry. 2015. Crop Production Yearbook in 2012-2013. (in Persian)

- Amirtaimoori, S., and Khalilian, S. 2010. The growth of total factors productivity in Iran’s important sectors during the first, the second and the third development plans. Agricultural Economics and Development, 18(77): pp. 141-162. (in Persian)

- Charnes, A., Cooper, W.W., and Rhodes, E. 1978. Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2: pp. 429-444.

- Coelli, T. 1996. A Guide to DEAP version 2.1: a data envelopment analysis (computer) program. DEAP manual. Center for Efficiency and Productivity Analysis. Department of Econometrics. University of New England. Australia.

- Constant, L. A. and Shijun, D. 2012. Benin agriculture productivity and profitability measurement. Research Journal of Agronomy. 6(1): pp. 1-12.

- Fare, R., Grosskopf, S., and Lovell, C. A. K. 1994. Production frontiers. Cambridge University Press.

- Gray, E. M., Sheng, Y. Oss-Emer, M. and Davidson, A. 2012. Agricultural productivity: trends and policies for growth. Agricultural Commodities. 2(1): pp.166-179.

- Karbasi, A. R., and Sekhnari, H. 2011. Relationship between research expenditure and productivity in agricultural production in Iran. The Economic Research, 11(4): 19-32. (in Persian)

- Kausar Kiani, A., Iqbal, M., and Javed, T. 2008. Total factor productivity and agricultural research relationship: evidence from crops sub-sector of Pakistan`s Punjab. European Journal of Scientific Research. 23(1): pp. 87-97.

- Moghaddasi, R., and Sherafatmand, H. 2012. Surveying the effect of subsidies on total factor productivity in agricultural sector. Agricultural Economics and Development, 20(77): pp. 201-2016. (in Persian)

- Mohammadi, A. and Ranaei, H. 2011. The application of DEA based Malmquist productivity index in organizational performance analysis, International Research Journal of Finance and Economics, 62: 68-76.

- Mojaverian, M. 2003. Estimation the malmquist productivity index for strategic products during the 1369-78 period. Agricultural Economics and Development, 11(43-44): pp. 143-162. (in Persian)

- Yang, Y., Yuan, Y., Zhang, X., and Li, S. 2016. A decade trend of total factor productivity of key state-owned forestry enterprises in China. Forests, 7, 97: 1-12.

- Zare, E, Chizari, A, and Pykani Gh. R. 2008. Using data envelopment analysis to estimate total factor productivity growth of cotton in IRAN. Journal of Water and Soil Science; 12(43): 227-236. (in Persian)