نقد و تحليل آسیبشناختیِ تفاسیر علمی با تأکید بر راهبردهای کُلّی، مبنایی و غایی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
سید کریم خوببین خوشنظر
1
,
کبری حسینی
2
1 - استادیار- گروه تفسیر- معاون پژوهشی و فناوری- دانشکده علوم قرآنی- دانشگاه علوم و قرآن کریم- قم- ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم قرآنی گرایش اعجاز دانشکده علوم قرآنی واحد تهران دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم تهران ایران
کلید واژه: انواع آسیب, تفسیر علمی, تفسیر به رأى, راهبُردهای مبنایی, نظم قرآن.,
چکیده مقاله :
بررسیِ کجفهمیهای ناشی از آسیبهای تفاسیر علمی مسألهی اصلی در پژوهشِ حاضر است؛ زیرا پیامدِ آن بهصورت تفسیر بهرأی، در جُستارهای برخی مفسرانِ علمی مشاهده میشود و موجبات انحراف از مراد الهی را فراهم میآورد. ضرورتِ نقد و تحلیل آسیبشناختی تفاسیر علمی، دستیابی به ملاک و معیارهایی برای ارزیابی و تفکیکِ تفاسیر علمی از تفاسیر غیرعلمی است. بنابراین بر اساس روشِ توصیفی تحلیلی و استمداد از رهیافت دروندینی به نقد و تحلیل اقوال مفسران علمی پرداخته میشود. از آنجایی که قرآن دارای نظام غیرخطی است، مفسران در کشفِ مرادِ الهی به انواعی از آفات مبتلا میگردند. لذا برای پیشگیری از تفاسیرِ انحرافی به ریشهیابی عوامل آسیبزا پرداخته عواملِ متعدّدِ آسیبزا معرفی میگردد. در نتیجه مفسرِ علمی میتواند به موازاتِ نوعِ آسیب، سلاحِ راهبردیِ متناسب برگزیده از پیامدِ آن آسیب محفوظ بماند. یعنی شایسته است راهبردِ کلی را که مبتنی بر اصلاحِ نگرشِ وی نسبت به اعجازِ ذاتی و بینیازیِ قرآن از اعجاز عارضی است بپذیرد تا دچارِ تفاسیرِ فاقدِ قرینهی ناشی از اشتراکاتِ موضوعی نگردد. همچنین راهبرد غایی که ضمانتِ رهیافت به اهدافِ نهایی در پسِ ارتباطهای شبکهای آیات است را فرا راهِ روش تفسیریِ خود قرار دهد تا به پراکندهگویی، برخوردِ گزینشی و تطبیق مبتلا نشود. بعلاوه از راهبُردهای مبنایی؛ چون: نفی اطلاق علم، تفکیک تئوریهای علمی از حیث قطعیت، جداسازی قواعد حاکم بر قلمروهای فیزیک و متافیزیک، بهرهمند گردد تا از طریقِ اصلاحِ مبانیِ خود از خطاهای سلسلهوارِ بعدی در روش، محتوا و پیامدهای آن مصون بماند.
In scientific interpretation, harms distract the audience from the intentions of the verses, and personal taste replaces the divine purpose. The importance of knowing the harms of scientific interpretation is equal to understanding the ontological verses. The fact that the Qur'an has a non-linear system has made it difficult for scientific commentators to discover the divine purpose. Therefore, in order to know the types of injuries with the aim of separating the criteria of scientific interpretations from non-scientific interpretations, it is necessary to investigate and introduce the types of extremes by finding the root of the harmful factors. So that the audience, while being aware of many harmful factors, can correct their attitude towards the Qur'an with a general plan. Also pay attention to the ultimate strategy in ensuring the ultimate goal of the verses. And finally, pay attention to basic strategies such as: negating the application of science, separating scientific theories in terms of certainty, distinguishing the book of legislation from the book of evolution. And he has benefited from the separation of rules governing different fields in the realms of physics and metaphysics, and in this way he has modified his foundations and remained immune from the consequences of misplaced interpretations.
