نقد و تحليل آسیبشناختیِ تفاسیر علمی با تأکید بر راهبردهای کُلّی، مبنایی و غایی
الموضوعات : Quarterly Sabzevaran Fadak
سید کریم خوببین خوشنظر
1
,
کبری حسینی
2
1 - استادیار- گروه تفسیر- معاون پژوهشی و فناوری- دانشکده علوم قرآنی- دانشگاه علوم و قرآن کریم- قم- ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم قرآنی گرایش اعجاز دانشکده علوم قرآنی واحد تهران دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم تهران ایران
الکلمات المفتاحية: انواع آسیب, تفسیر علمی, تفسیر به رأى, راهبُردهای مبنایی, نظم قرآن.,
ملخص المقالة :
بررسیِ کجفهمیهای ناشی از آسیبهای تفاسیر علمی مسألهی اصلی در پژوهشِ حاضر است؛ زیرا پیامدِ آن بهصورت تفسیر بهرأی، در جُستارهای برخی مفسرانِ علمی مشاهده میشود و موجبات انحراف از مراد الهی را فراهم میآورد. ضرورتِ نقد و تحلیل آسیبشناختی تفاسیر علمی، دستیابی به ملاک و معیارهایی برای ارزیابی و تفکیکِ تفاسیر علمی از تفاسیر غیرعلمی است. بنابراین بر اساس روشِ توصیفی تحلیلی و استمداد از رهیافت دروندینی به نقد و تحلیل اقوال مفسران علمی پرداخته میشود. از آنجایی که قرآن دارای نظام غیرخطی است، مفسران در کشفِ مرادِ الهی به انواعی از آفات مبتلا میگردند. لذا برای پیشگیری از تفاسیرِ انحرافی به ریشهیابی عوامل آسیبزا پرداخته عواملِ متعدّدِ آسیبزا معرفی میگردد. در نتیجه مفسرِ علمی میتواند به موازاتِ نوعِ آسیب، سلاحِ راهبردیِ متناسب برگزیده از پیامدِ آن آسیب محفوظ بماند. یعنی شایسته است راهبردِ کلی را که مبتنی بر اصلاحِ نگرشِ وی نسبت به اعجازِ ذاتی و بینیازیِ قرآن از اعجاز عارضی است بپذیرد تا دچارِ تفاسیرِ فاقدِ قرینهی ناشی از اشتراکاتِ موضوعی نگردد. همچنین راهبرد غایی که ضمانتِ رهیافت به اهدافِ نهایی در پسِ ارتباطهای شبکهای آیات است را فرا راهِ روش تفسیریِ خود قرار دهد تا به پراکندهگویی، برخوردِ گزینشی و تطبیق مبتلا نشود. بعلاوه از راهبُردهای مبنایی؛ چون: نفی اطلاق علم، تفکیک تئوریهای علمی از حیث قطعیت، جداسازی قواعد حاکم بر قلمروهای فیزیک و متافیزیک، بهرهمند گردد تا از طریقِ اصلاحِ مبانیِ خود از خطاهای سلسلهوارِ بعدی در روش، محتوا و پیامدهای آن مصون بماند.
