تحلیل خاطره‌انگیزی با تأکید بر انگاشت عدالت جنسیتی (نمونه موردی: فضاهای سنتی شهر قزوین: محدوده‌ی خیابان طالقانی)
محورهای موضوعی : شهرسازینرگس محمودی 1 , شادی پاکزاد 2 , مسعود الهی 3
1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
3 - استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
کلید واژه: فضای شهری, جنسیت, خاطره‌انگیزی, عدالت جنسیتی, تحلیل ساختاری.,
چکیده مقاله :
در شهر بی خاطره هیچ نوع کنش اجتماعی و ارتباطات انسانی و اجتماعی که لازمه تعاملات انسانی است وجود ندارد. فرصت‌هایی که باتوجه‌به پتانسیلهای اجتماعی، کالبدی و مدیریت شهری در فضاهای سنتی قزوین وجود دارد، نشان‌دهنده امکانات زیادی جهت حفظ و تقویت و تداوم و خاطرات جمعی است. این مقاله به بررسی اشکال جدیدی از مفهوم خاطره‌انگیزی ساکنان شهر از منظر جنسیتی و ارتباط آن به زندگی روزمره در فضاهای سنتی شهر قزوین (محدودۀ خیابان طالقانی) میپردازد. به این منظور در این پژوهش سعی شده است تا با بازنشانی مفهوم خاطره‌انگیزی به ردیابی انگاشت عدالت جنسیتی در فضاهای سنتی شهر پرداخته شود. روش مورداستفاده بر حسب هدف از نوع کاربردی و از نظر روش بررسی، توصیفی - تحلیلی و همبستگی است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار سنجش، پرسش‌نامه پنج‌گزینه‌ای مبتنی بر مقیاس لیکرت است. در مراحل طراحی و تنظیم و با تأیید متخصصان، کمیت و کیفیت پرسش‌نامه مورد تأیید قرار گرفت. در بحث پایایی، روش آلفای کرونباخ مورداستفاده قرار گرفت. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 384 نفر به دست آمد که با استفاده از ترکیب دو روش نمونه‌گیری خوشهای و شیوه طبقه‌بندی متناسب انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS صورت گرفت. باتوجه‌به شاخصهای الگوسازی می‌توان استدلال کرد که مدل ارائه شده از برازش خوبی برخوردار بوده است. به‌طور کلی، تحلیل داده‌ها نشان‌دهنده وجود تفاوت‌های معنادار جنسیتی به سود مردان در بهره‌مندی از خاطره‌انگیزی در فضاهای شهری است. این تفاوت‌ها نه‌تنها بر اساس داده‌های آماری بلکه از منظر اجتماعی و فرهنگی نیز قابل تفسیر هستند.
In the memoryless city, there is no social action and human and social communication that is necessary for human interactions. The opportunities that exist in the traditional spaces of Qazvin, due to the social, physical and urban management potentials, indicate many possibilities to preserve and strengthen the continuity and collective memories. This article examines new forms of the memorable concept of city residents from a gender perspective and its relation to daily life in the traditional spaces of Qazvin city (Taleghani Street area). For this purpose, in this research, an attempt has been made to trace the perception of gender justice in the traditional spaces of the city by resetting a memorable concept. The method used is of the applied type according to the purpose and descriptive-analytical and correlational in terms of the investigation method. The research method, survey and measurement tool is a five-choice questionnaire based on the Likert scale. The quantity and quality of the questionnaire were confirmed in the stages of design and adjustment and with the approval of experts. In the reliability discussion, Cronbach's alpha method was used. Using Cochran's formula, the sample size was equal to 384 people, who were selected using a combination of two methods of cluster sampling and proportional classification. Data analysis was done using SPSS and AMOS software. According to the modeling indicators, it can be argued that the presented model had a good fit. In general, the data analysis shows the existence of significant gender differences in favor of men in benefiting from memorability in urban spaces. These differences can be interpreted not only based on statistical data but also from a social and cultural perspective.
1. پدرام اسکندری مهسا فوتدی وندا شکیال فیجانی مقاله شناسایی مؤلفه‌های خاطره‌ساز در طراحی فضاهای عمومی کوالالامپور،2017.
2. پور اکبر حمیدرضا و عباس‌زاده (1400)، مفهوم منظر شهری جهت ارتقاء میزان خاطره انگیزی در فضای شهری، معماریشناسی سال چهارم، شماره 18: 51-1.
3. پور حسین روشن حمید و پور جعفر محمدرضا و علی‌اکبری صدیقه (1400). تبیین عدالت جنسیتی در فضاهای شهری مطالعه موردی: فضای شهری مجموعه خواهر امام رشت، فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقهای، دوره 4، شماره 10:پیاپی (10)، 145-115.
4. ترکاشوند، عباس؛ جهان‌بخش، حیدر، کریمی‌نژاد، مریم، (1396)، بازشناسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر شکل‌گیری هویت و خاطره جمعی در فضاهای شهری پیرامون پلهای تاریخی، انجمن عملی معماری و شهرسازی ایران، دوره 8، شماره 1.
5. رحیمی، اکبر، واعظی، موسی، محمدی، حجت و باکویی، مائده، (1397)، ارزیابی عدالت جنسیتی در فضاهای عمومی شهری، مطالعه موردی: مرکز شهر تبریز، فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، سال نهم، شماره سوم.
6. کرمی سروش، عباس فخرایی، کرمی ساناز (1395). ارزیابی معیارهای مؤثر بر خاطره‌انگیزی و تصویرپذیری فضاهای شهری، نشریه مطالعات محیطی هفت حصار، شماره 17: 44-35.
7. محمدی مریم و مینایی ساحل (1402). تحلیل تأثیرگذاری رویداد بر ایجاد خاطره جمعی در فضای شهری با تکیه بر فضاهای پذیرای گروه‌های مختلف اجتماعی-مذهبی (نمونه مطالعاتی: خیابان 30 تیر تهران(، فصلنامه رهپویه معماری و شهرسازی، دوره دوم، شماره هفتم: 18-7.
8. میان رودی، حسنی، نسیم؛ ماجدی، حمید زرآبادی، سعیده، سادات، زهرا، زیاری، یوسفعلی (1397). واکاوی مفهوم خاطره جمعی و بازیابی آن در فضاهای شهری با رویکرد نشانه‌شناسی، سال چهاردهم، شماره 56، 32 -17.
9. نادری، سارا. (1392). درآمدی بر روایت زنانه از شهر. چاپ اول. تهران : تیسا.
10. نظريان، اصغر (1370): گسترش فضايی شهر تهران و پیدايش شهرک‌هاي اقماري. فصلنامه تحقیقات جغرافیايی، شماره 1 139-97.
11. Aitken, S. (2001). Geographies of Young People: The Morally Contested Spaces of Identity, London and New York: Routledge.
12. Beebeejaun, Y. (2016). Gender, urban space, and the right to everyday life. Journal of Urban Affairs, 39 (3) pp. 323-334.
13. Bondi, Liz, Domosh, Mona(1998). On the Contours of Public Space: A Tale of Three Women,A Radical journal of Geography, Volume 30, Issue 3, 270–289.
14. Dikeç, M., & Gilbert, L. (2012), Right to the city: homage or a new societal ethics? Capitalism Nature Socialism, 59-74.
15. Dikeç, M., & Gilbert, L. (2002). Right to the city: homage or a new societal ethics? Capitalism Nature Socialism, 59-74
16. . Fanni Z, Mahmoodi(2020). shahri of Production Mumford e-shahri e-Paradaim and discourse Triad s’Lefebvre In; space Urban e-Amoozesh e-Roshd.]paradigm s’Mumford 36-42. .120,No ,Joghrafia, NO.120,36-42.
17. Fenster, T. (2006), Identity Issues and Local Governance: Women's Everyday Life in the City, Social Identities, 11:1, 23-39.
18. Fenster, T. (2005). Identity Issues and Local Governance: Women's Everyday Life in the City, Social Identities, 11:1, 23-39.
19. Greed, C. and Reeves, D. (2005). Mainstreaming equality into strategic spatial policymaking: are town planners losing sight of gender? Construction Management and Economics, 23, 1059–1070.
20. Hillier, B., & Vaughan, L. (2007). The City as One Thing. Progress in Planning, 67(3), 205-230.
21. Johnson, A. M., & Miles, R. (2014). toward more inclusive public spaces: Learning from the everyday experiences of Muslim Arab women in New York City. Journal of Environment and Planning A, 46, 1892–1907.
22. Lefebvre, Henri, (1996), The Urban Revolution, translated by Robert Bononno,New York, University of Minnesota press.
23. Lewika, M. (2018). Place Attachment, Place Identity, and Place Memory, Restoring the Forgotten City Past. Journal of Environmental Psychology, (31), 1-23.
24. Lima, J.J. (2001). Socio-Spatial Segregation and Urban Form: Belem at the End of the 1990s. Geoforum, 32(4), 493-507.
25. Lynch, Kevin (1972), What time is this place?, Cambridge, the MIT press, Massachusetts.
26. Maroufi,H, Borji,G.2015. Space and Realiability of Urban Law: Identifying the Constituents of Space Obtained from the Right Urban to analyze and evaluate Nawab project in Tehran and El- Dafans in Paris .iVol 4, Issue 16(Persian).
27. Pakzad j & Bozorg,H(2012).Alphabet of Psychological Environment for Designers(Alefbaye Ravanshenasie Mohit Baraye Tehran).Tehran: Utopia Publication.
28. Rezazadeh,R.Mohammadi,M. (2008). Designing a Neighborhood Space Based on the Gender Equality Approach and the Framework of Caring Ethics Journal of Iranian Architecture and Urbanism. Vol 1.pp15-26. (Persian).
29. Shakibmanesh A. & Ghorbanifar M(2018). Effects of Urban Spatial Configuartion and Physical Structure on Pedestraians Perception of Subjective Duration. Intraction Design and Architecture (s), (36), 95-117.
30. Sharifpour, M.Rahbari, L. (2014). Gender and Spatial Affinity: The Impact of Modern Architecture on Removing Private Spaces, Paper presented at the Conference of Women, Architecture and the City, International Institute of Strategic Studies of Iran. (Persian).
