تحلیل خاطره‌انگیزی با تأکید بر انگاشت عدالت جنسیتی (نمونه موردی: فضاهای سنتی شهر قزوین: محدوده‌ی خیابان طالقانی)

الموضوعات :

نرگس محمودی ¹ , شادی پاکزاد ² , مسعود الهی ³

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
3 - استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

تاريخ الإرسال : 03 الثلاثاء , محرم, 1446 تاريخ التأكيد : 23 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 21 الثلاثاء , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: فضای شهری, جنسیت, خاطره‌انگیزی, عدالت جنسیتی, تحلیل ساختاری.,

ملخص المقالة :

در شهر بی خاطره هیچ نوع کنش اجتماعی و ارتباطات انسانی و اجتماعی که لازمه تعاملات انسانی است وجود ندارد. فرصت‌هایی که باتوجه‌به پتانسیل‎های اجتماعی، کالبدی و مدیریت شهری در فضاهای سنتی قزوین وجود دارد، نشان‌دهنده امکانات زیادی جهت حفظ و تقویت و تداوم و خاطرات جمعی است. این مقاله به بررسی اشکال جدیدی از مفهوم خاطره‌انگیزی ساکنان شهر از منظر جنسیتی و ارتباط آن به زندگی روزمره در فضاهای سنتی شهر قزوین (محدودۀ خیابان طالقانی) می‎پردازد. به این منظور در این پژوهش سعی شده است تا با بازنشانی مفهوم خاطره‌انگیزی به ردیابی انگاشت عدالت جنسیتی در فضاهای سنتی شهر پرداخته شود. روش مورداستفاده بر حسب هدف از نوع کاربردی و از نظر روش بررسی، توصیفی - تحلیلی و همبستگی است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار سنجش، پرسش‌نامه پنج‌گزینه‌ای مبتنی بر مقیاس لیکرت است. در مراحل طراحی و تنظیم و با تأیید متخصصان، کمیت و کیفیت پرسش‌نامه مورد تأیید قرار گرفت. در بحث پایایی، روش آلفای کرونباخ مورداستفاده قرار گرفت. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 384 نفر به دست آمد که با استفاده از ترکیب دو روش نمونه‌گیری خوشه‎ای و شیوه طبقه‌بندی متناسب انتخاب شدند. تحلیل داده‎ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS صورت گرفت. باتوجه‌به شاخص‎های الگو‎سازی می‌توان استدلال کرد که مدل ارائه شده از برازش خوبی برخوردار بوده است. به‌طور کلی، تحلیل داده‌ها نشان‌دهنده وجود تفاوت‌های معنادار جنسیتی به سود مردان در بهره‌مندی از خاطره‌انگیزی در فضاهای شهری است. این تفاوت‌ها نه‌تنها بر اساس داده‌های آماری بلکه از منظر اجتماعی و فرهنگی نیز قابل تفسیر هستند.

المصادر:

1. پدرام اسکندری مهسا فوتدی وندا شکیال فیجانی مقاله شناسایی مؤلفه‌های خاطره‌ساز در طراحی فضاهای عمومی کوالالامپور،2017.
2. پور اکبر حمیدرضا و عباس‌زاده (1400)، مفهوم منظر شهری جهت ارتقاء میزان خاطره انگیزی در فضای شهری، معماری‎شناسی سال چهارم، شماره 18: 51-1.
3. پور حسین روشن حمید و پور جعفر محمدرضا و علی‌اکبری صدیقه (1400). تبیین عدالت جنسیتی در فضاهای شهری مطالعه موردی: فضای شهری مجموعه خواهر امام رشت، فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه‎ای، دوره 4، شماره 10:پیاپی (10)، 145-115.
4. ترکاشوند، عباس؛ جهان‌بخش، حیدر، کریمی‌نژاد، مریم، (1396)، بازشناسی مؤلفه‎های تأثیرگذار بر شکل‌گیری هویت و خاطره جمعی در فضاهای شهری پیرامون پل‎های تاریخی، انجمن عملی معماری و شهرسازی ایران، دوره 8، شماره 1.
5. رحیمی، اکبر، واعظی، موسی، محمدی، حجت و باکویی، مائده، (1397)، ارزیابی عدالت جنسیتی در فضاهای عمومی شهری، مطالعه موردی: مرکز شهر تبریز، فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، سال نهم، شماره سوم.
6. کرمی سروش، عباس فخرایی، کرمی ساناز (1395). ارزیابی معیارهای مؤثر بر خاطره‌انگیزی و تصویرپذیری فضاهای شهری، نشریه مطالعات محیطی هفت حصار، شماره 17: 44-35.
7. محمدی مریم و مینایی ساحل (1402). تحلیل تأثیرگذاری رویداد بر ایجاد خاطره جمعی در فضای شهری با تکیه بر فضاهای پذیرای گروه‌های مختلف اجتماعی-مذهبی (نمونه مطالعاتی: خیابان 30 تیر تهران(، فصلنامه رهپویه معماری و شهرسازی، دوره دوم، شماره هفتم: 18-7.
8. میان رودی، حسنی، نسیم؛ ماجدی، حمید زرآبادی، سعیده، سادات، زهرا، زیاری، یوسفعلی (1397). واکاوی مفهوم خاطره جمعی و بازیابی آن در فضاهای شهری با رویکرد نشانه‌شناسی، سال چهاردهم، شماره 56، 32 -17.
9. نادری، سارا. (1392). درآمدی بر روایت زنانه از شهر. چاپ اول. تهران : تیسا.
10. نظريان، اصغر (1370): گسترش فضايی شهر تهران و پیدايش شهرک‌هاي اقماري. فصلنامه تحقیقات جغرافیايی، شماره 1 139-97.
11. Aitken, S. (2001). Geographies of Young People: The Morally Contested Spaces of Identity, London and New York: Routledge.
12. Beebeejaun, Y. (2016). Gender, urban space, and the right to everyday life. Journal of Urban Affairs, 39 (3) pp. 323-334.
13. Bondi, Liz, Domosh, Mona(1998). On the Contours of Public Space: A Tale of Three Women,A Radical journal of Geography, Volume 30, Issue 3, 270–289.
14. Dikeç, M., & Gilbert, L. (2012), Right to the city: homage or a new societal ethics? Capitalism Nature Socialism, 59-74.
15. Dikeç, M., & Gilbert, L. (2002). Right to the city: homage or a new societal ethics? Capitalism Nature Socialism, 59-74
16. . Fanni Z, Mahmoodi(2020). shahri of Production Mumford e-shahri e-Paradaim and discourse Triad s’Lefebvre In; space Urban e-Amoozesh e-Roshd.]paradigm s’Mumford 36-42. .120,No ,Joghrafia, NO.120,36-42.
17. Fenster, T. (2006), Identity Issues and Local Governance: Women's Everyday Life in the City, Social Identities, 11:1, 23-39.
18. Fenster, T. (2005). Identity Issues and Local Governance: Women's Everyday Life in the City, Social Identities, 11:1, 23-39.
19. Greed, C. and Reeves, D. (2005). Mainstreaming equality into strategic spatial policymaking: are town planners losing sight of gender? Construction Management and Economics, 23, 1059–1070.
20. Hillier, B., & Vaughan, L. (2007). The City as One Thing. Progress in Planning, 67(3), 205-230.
21. Johnson, A. M., & Miles, R. (2014). toward more inclusive public spaces: Learning from the everyday experiences of Muslim Arab women in New York City. Journal of Environment and Planning A, 46, 1892–1907.
22. Lefebvre, Henri, (1996), The Urban Revolution, translated by Robert Bononno,New York, University of Minnesota press.
23. Lewika, M. (2018). Place Attachment, Place Identity, and Place Memory, Restoring the Forgotten City Past. Journal of Environmental Psychology, (31), 1-23.
24. Lima, J.J. (2001). Socio-Spatial Segregation and Urban Form: Belem at the End of the 1990s. Geoforum, 32(4), 493-507.
25. Lynch, Kevin (1972), What time is this place?, Cambridge, the MIT press, Massachusetts.
26. Maroufi,H, Borji,G.2015. Space and Realiability of Urban Law: Identifying the Constituents of Space Obtained from the Right Urban to analyze and evaluate Nawab project in Tehran and El- Dafans in Paris .iVol 4, Issue 16(Persian).
27. Pakzad j & Bozorg,H(2012).Alphabet of Psychological Environment for Designers(Alefbaye Ravanshenasie Mohit Baraye Tehran).Tehran: Utopia Publication.
28. Rezazadeh,R.Mohammadi,M. (2008). Designing a Neighborhood Space Based on the Gender Equality Approach and the Framework of Caring Ethics Journal of Iranian Architecture and Urbanism. Vol 1.pp15-26. (Persian).
29. Shakibmanesh A. & Ghorbanifar M(2018). Effects of Urban Spatial Configuartion and Physical Structure on Pedestraians Perception of Subjective Duration. Intraction Design and Architecture (s), (36), 95-117.
30. Sharifpour, M.Rahbari, L. (2014). Gender and Spatial Affinity: The Impact of Modern Architecture on Removing Private Spaces, Paper presented at the Conference of Women, Architecture and the City, International Institute of Strategic Studies of Iran. (Persian).