شناسایی هیبریدهای آفتابگردان متحمل به تنش خشکی بر اساس خصوصیات اکوفیزیولوژیک

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

حمید جباری ¹ , جهانفر دانشیان ² , غلام عباس اکبری ³ , ایرج اله دادی ⁴

1 - دانشجوی دکتری زراعت .دانشگاه تهران
2 - دانشیار موسسه تحقیقات بذر ونهال
3 - دانشیار گروه زراعت دانشگاه تهران
4 - س

تاریخ دریافت : 1395/01/10 تاریخ پذیرش : 1395/01/10 تاریخ انتشار : 1389/10/01

کلید واژه: تنش خشکی, آفتابگردان, انتقال مجدد, هدایت روزنه ای و شاخص سطح برگ,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تحمل به تنش خشکی در چهار هیبرید آفتابگردان بر اساس خصوصیات اکوفیزیولوژیک، سه آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1385 انجام شد. در آزمایش اول که در شرایط آبیاری مطلوب اجرا گردید، گیاهان بر اساس 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسAآبیاری شدند، درحالیکه در آزمایشات دوم و سوم که در شرایط تنش متوسط و شدید خشکی اجرا گردیدند آبیاری به ترتیب بر اساس 120 و 180 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر صورت پذیرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفات اکوفیزیولوژیک و زراعی معنیدار بود و اختلاف معنیداری در بین هیبریدهای مورد بررسی از نظر شاخص سطح برگ، سطح برگ ویژه، ضریب استهلاک نور و انتقال مجدد از ساقه وجود داشت. همچنین اثر متقابل تنش × هیبرید بر سطح برگ ویژه، شاخص سطح برگ، انتقال مجدد از ساقه و هدایت روزنه ای معنیدار بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش سطح برگ ویژه، شاخص سطح برگ، ضریب استهلاک نور، هدایت روزنه ای، عملکرد و اجزا عملکرد گردید، در حالیکه سبب افزایش انتقال مجدد از ساقه شد. در شرایط تنش شدید خشکی، هیبرید زودرس آلستار از بیشترین سطح برگ ویژه (125 سانتیمتر مربع بر گرم)، شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی (1.8) و هدایت روزنه ای (1.41مول بر مترمربع در ثانیه) و انتقال مجدد از ساقه مناسب (47 گرم) برخوردار بود. همچنین هیبرید آلستار در هر سه تیمار آبیاری بیشترین عملکرد دانه را به ترتیب به میزان 3227، 1671 و 702 کیلوگرم در هکتار تولید کرد.

چکیده انگلیسی:

d