ارائه چارچوب سیاستگذاری فضائی ارتقای سطح پایداری محیط شهری (نمونه مطالعه: چابهار)
محورهای موضوعی : معمار شهرثریا فیروزی جهانتیغ 1 , اسماعیل شیعه 2 , آرش وحید 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران
3 - گروه معماری ، دانشگاه آزاد تهران غرب
کلید واژه: پایداری, شهر پایدار, محیط زیست, توسعه پایدار. ,
چکیده مقاله :
شهر چابهار، در دهه¬های اخیر با مشکلات و مسائل عدیده¬ای همچون آلودگی¬های زیست محیطی، کاهش توان بوم¬شناسانه، مسائل محیطی، افزایش بار وارده بر محیط زیست، افزایش شکل¬گیری سکونتگاه¬های غیررسمی (بیش از ۵۰ هزار نفر)، و ... مواجه بوده است که پایداری محیطی شهر را تحت تاثیر قرار داده است. در این راستا این پژوهش با هدف ارائه چارچوب سیاستگذاری فضائی ارتقای سطح پایداری محیط شهری (نمونه مطالعه: چابهار) انجام شد. ابتدا مطالعات کتابخانه¬ای در راستای شناخت ادبیات نظری در ارتباط با پایداری محیطی انجام شد و با توجه به اطلاعات گردآوری شده، ابعاد شناسایی شدند و با توجه به وضعیت شهر چابهار چارچوب ارائه شد، نتایج حاصل از پژوهش ارائه¬ی چارچوب سیاستگزاری فضایی پایداری محیط در شهر چابهار است که شامل ابعاد: برنامه ریزی زیرساخت سبز؛ حفاظت از تنوع زیستی؛ طراحی شهری حساس به آب؛ کشاورزی شهری و بام سبز؛ تاب آوری در برابر بلایای طبیعی و دسترسی به طبیعت است. این چارچوب به عنوان رویکردی جامع برای بهبود سطح پایداری در محیط شهری ارائه شده است. اجرای چنین سیاست‌هایی برای شهر چابهار مفید است و همچنین می‌تواند به عنوان الگویی برای سایر مناطقی که به سرعت در حال شهرنشینی هستند، مفید باشد و به آینده شهری پایدارتر و تاب‌آور کمک کند. لازم به ذکر است برای اعمال چارچوب سیاست فضایی در چابهار، همکاری بین سازمان های دولتی، برنامه ریزان شهری، محیط بانان و جامعه محلی ضروری است.
Chabahar city, in recent decades, with many problems and issues such as environmental pollution, reduction of ecological power, environmental issues, increasing burden on the environment, increasing the formation of informal settlements (more than 50 thousand people ), and... has been faced that has affected the environmental sustainability of the city. In this regard, this research was conducted with the aim of providing a spatial policy framework to improve the level of sustainability of the urban environment (study example: Chabahar). First, library studies were conducted in order to know the theoretical literature related to environmental sustainability, and according to the collected information, the dimensions were identified and a framework was presented according to the situation of Chabahar city. The environment in Chabahar city includes dimensions: green infrastructure planning; protection of biological diversity; urban design sensitive to water; urban agriculture and green roof; Resilience against natural disasters and access to nature. This framework is presented as a comprehensive approach to improve the level of sustainability in the urban environment. The implementation of such policies is beneficial for Chabahar city and can also serve as a model for other rapidly urbanizing areas and contribute to a more sustainable and resilient urban future. It should be noted that in order to apply the spatial policy framework in Chabahar, cooperation between government agencies, urban planners, environmentalists and the local community is necessary.
حسین¬زاده¬دلیر، کریم؛ ساسان¬پور، فرزانه (۱۳۸۷). روش¬های نوین در ارزیابی پایداری محیط¬زیست شهری، نشریه جغرافیا و برنامه¬ریزی، سال ۱۲، شماره ۲۵، دانشگاه تبریز.
روحانی¬نقاب، زهرا و همکاران (1401). شدت اكولوژيكي بهزيستن، رويكردي نوين در سنجش توسعه پايدار در ايران، دوفصلنامه بررسی مسائل اقتصاد ایران، سال 9، شماره 2، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زینالی¬عظیم، علی و همکاران (۱۴۰۰). سنجش پایداری محیطی شهر تبریز براساس شاخص¬های ¬محیط¬زیستی رشد هوشمند شهری، مجله پایداری، توسعه و محیط زیست، دوره ۲، شماره ۳، انجمن متخصصان محیط زیست ایران.
شهر و خانه، مهندسین مشاور و معمار (1397). بازنگری طرح توسعه و عمران (جامع) شهر چابهار، »مطالعات مدیریت بحران و پدافند غیرعامل«، منطبق با دستورالعمل الزامات و مالحظات دفاعی و پدافند غیرعامل در طرحهای توسعه و عمران شهری مصوبه مورخ 69/2/11 شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، وزارت راه¬وشهرسازی، اداره کل راه¬وشهرسازی جنوب استان سیستان¬وبلوچستان (ایرانشهر).
شهر و خانه، مهندسین مشاور و معمار(1400). بازنگری طرح توسعه و عمران (جامع) شهر چابهار، بررسی و شناخت شهر- تجزیه و تحلیل- تدوین چشم¬انداز، وزارت راه و شهرسازی جنوب استان سیستان و بلوچستان (ایرانشهر).
صیدایی، سید اسکندرو همکاران (۱۳۹۷). ارزیابی پایداری ¬محیط¬زیستی شهر اصفهان با تاکید بر آلودگی هوا، مجله جغرافیا و برنامه¬ریزی محیطی، سال ۲۹، شماره۱، دانشگاه اصفهان.
عبدالهی، علی¬اصغر (۱۳۹۶). سنجش و ارزیابی پایداری شهری با استفاده از مدل¬هایANP, Topsis, Saw (مطالعه موردی: شهر کرمان)، مجله برنامه¬ریزی منطقه¬ای، دوره۷، شماره ۲۸، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت و با همکاری انجمن علمی اقتصاد توسعه منطقه ای ایران.
عرفانیان، سیدجلال؛ عربانیان، سید روح¬الله (۱۳۹۶). مدیریت محیط زیست در کلان شهرها، تهران، انتشارات فرهوش.
موذن، سهراب و همکاران (۱۳۹۹). تدوین استراتژي¬هاي پایداري محیط¬زیست شهري با تأکید بر بخش صنعت مطالعه موردي: صنعت خودروسازي، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال دهم، شماره سی و ششم، دانشگاه گلستان.
مهرآرا، اسداله؛ مدانلو جویباری، سچیده؛ زارع¬زیدی، علیرضا (1397). بررسی نقش حفاظت از محیط زیست در توسعه¬پایدار، فصلنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال سوم، شماره¬ی دو، صص. 105-125.
نادری، شیما (1400). تبیین ابعاد اجرای شاخص¬های محیط زیستی در منطقه خلیج¬فارس با تاکید بر سند 2030، دو فصلنامه توسعه پایدار محیط شهری، سال سوم، شماره چهارم، صص. 16-25.
نظم¬فر، حسین و همکاران (۱۳۹۵) سنجش و ارزیابی پایداری سکونتگاه‌های شهری(مطالعه موردی: استان اردبیل)؛ مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال ششم، شماره ۱۹، دانشگاه گلستان.
نوروزی، مریم و محمدرضا بمانیان (1398). تحلیل اثر زیرساخت های سبز شهری بر ارتقا مولفه های پایداری محیطی، دو فصلنامه اندیشه معماری، سال سوم، شماره ششم، صص. 179-185.
Amoushahi, S., Salmanmahiny, A., Moradi, H., Tabrizi, A. R. M., & Galán, C. (2022). Localizing sustainable urban development (SUD): Application of an FDM-AHP approach for prioritizing urban sustainability indicators in Iran provinces. Sustainable Cities and Society, 77, 103592.
Huang., S-Li, Yeh., C-T, Budd., WW, Chen., Li-L, (2009). 'A Sensitivity Model (SM) approach to analyze urban development in Taiwan based on sustainability indicators', Environmental Impact Assessment Review, 29 (2009), pp. 116-125.
Liu, B. Yang, Z. Xue, B. Zhao, D. Sun, X. Wang, w. (2022). Formalizing an integrated metric system measuring performance of urban sustainability: Evidence from China, Sustainable Cities and Society, Volume 79, April 2022, 103702. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.103702.
Longoni, A., Cagliano, R., (2015). Environmental and social sustainability priorities: their integration in operations strategies. Int. J. Operat. Prod. Manage. 35.
Merino-Saum, A,. Halla, P., Superti, V., Boesch, A., Binder, C.R., (2020). Indicators for urban sustainability: Key lessons from a systematic analysis of 67 measurement initiatives, Ecological Indicators, 119, Pp. 1-19. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106879.
Moldan, B., Janoušková, S., Hák, T., (2012). How to understand and measure environ mental sustainability: indicators and targets. Ecol. Ind. 17.
UN (2016), Final list of proposed Sustainable Development Goal indicators, The United Nations Environment Programme (2016), https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/11097/ears_wg3_inf%20(3).pdf?sequence=1&%3BisAllowed.
UNCHS (1997). Regional development planning and management of urbanization: Experiences from developing countries (United Nations Centre for Human Settlements).
Wang, M., Zhou, T., (2022). Understanding the dynamic relationship between smart city implementation and urban sustainability, Technology in Society, 70, Pp. 1-13. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2022.102018.
Yi., P, Dong., Q, Li., W, (2019). Evaluation of city sustainability using the deviation maximization method, Sustainable Cities and Society (2019).
