مطالعه پدیدارشناختی تحول خانواده در دوران پاندمی کرونا: نمونه موردی شهر تهران‌

محورهای موضوعی : مطالعات اسلامی ایرانی خانواده

عاطفه پولایی ¹ , سید محسن بنی هاشمی ² , عاصمه قاسمی ³ , باقر ساروخانی ⁴

1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی، گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد دانشکدۀ فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه بین المللی سوره، تهران، ایران.
3 - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
4 - استاد گروه جامعه شناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/02/24 تاریخ پذیرش : 1403/06/05 تاریخ انتشار : 1403/10/06

کلید واژه: پدیدارشناسی, تغییرات خانواده, تحقیق کیفی, تهران, کرونا,

چکیده مقاله :

مقدمه: خانواده نخستین بستری است که ذخیره واژگانی، اندوخته‌های فرهنگ و تمدن و ارزش‌های اخلاقی را به فرد انتقال می‌دهد. از همین رو خانواده محمل اولیه شکل‌گیری معنا محسوب می‌شود، و در خط مقدم وقایع عظیم و تحولات فرهنگی قرار دارد. یکی از مهم‌ترین وقایع مهم عصر حاضر که همه عرصه‌های زندگی بشر به‌ویژه نهاد خانواده را دستخوش تغییر ساخت فراگیری پاندمی کرونا بود. در جریان فراگیری کرونا خانواده ایرانی معنایی متفاوت از چیزی پیدا کرد که طی دهه‌های قبل صورت‌بندی شده بود. مسئله اصلی پژوهش حاضر بررسی تحولات معنای خانواده در دوران همه‌گیری کرونا و تغییرات آن است. روش: ازآن‌جاکه بررسی کیفی به صورت گسترده و پرداخت آن در مقیاس‌های کلان ممکن نیست تمرکز مطالعه حاضر به صورت خاص بر شهر تهران متمرکز است. در این مقاله از روش پدیدارشناسی توصیفی (استعلایی) استفاده شده است. نمونه‌گیری این تحقیق به صورت نظری بوده است بدین صورت که نمونه‌های این تحقیق 17 خانوار بوده‌اند که در سال‌های 1399 تا 1400 از میان خانواده‌های ساکن مناطق مختلف شهر تهران انتخاب شده‌اند. روش جمع‌آوری داده‌ها نیز مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بوده است و داده‌ها با روش کدگذاری به شیوه موستاکاس تحلیل شده‌اند. یافته ها: مبنای تحلیل یافته‌های کیفی این تحقیق می‌توان تحول خانواده را در دوران همه‌گیری کرونا به شرح زیر صورت‌بندی کرد: بازسازی خانواده (به دو شکل پویا و پذیرا)، آشکارسازی چهره‌های پنهان خانواده، گسست در میان اعضا، مجازی‌شدن کاکردهای خانواده، بازاندیشی در ارزشهای خانواده. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که پاندمی کرونا با واداشتن افراد به بازاندیشی عمیق در ساختار، ارزش‌ها و کاکردخانواده در پی تحول در شبکه روابط، قرنطینه، گسترش استفاده از فضای مجازی، ترس از مرگ و بحرانی شدن زندگی روزمره باعث تغییرات عمیق در مفهوم و عملکرد و  انتظارات خانواده شد و تجربه‌ای متفاوت از زندگی خانوادگی را شکل داد که با افشاگری از موارد نادیده‌گرفته یا انکار شده درون خانواده بود.

 

چکیده انگلیسی:

 Introduction: The family is the primary setting for the transmission of vocabulary, cultural heritage, and moral values to individuals, and thus, it serves as the initial ground for the formation of meaning. Families are at the forefront of major events and cultural transformations. One of the most significant events of the contemporary era, which affected all aspects of human life, particularly the family unit, was the COVID-19 pandemic. During this time, Iranian families experienced shifts in meaning that differed from those previously shaped over decades. This study aims to investigate changes in the meaning and function of the family during the COVID-19 pandemic. Method: Given the complexity of qualitative analysis on a large scale, this study specifically focuses on Tehran, Iran. The research employed a descriptive phenomenological approach. The sample comprised 17 households selected from various areas across Tehran between 2020 and 2021, using theoretical sampling. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using Moustakas’ coding method. Finding: Based on the qualitative analysis, transformations in family structure and function during the pandemic can be categorized as follows: family restructuring (in both dynamic and receptive forms), revealing previously hidden family dynamics, disociation of family members, virtualization of family functions, and reconsideration of family values. Conclusion: The findings indicate that the COVID-19 pandemic led individuals to deeply reconsider the structure, values, and roles within the family. This process, influenced by social distancing, increased use of virtual space, fear of mortality, and the disruption of daily life, resulted in substantial changes to the concept, expectations, and practices of family life. Additionally, it uncovered aspects of family dynamics that had previously been neglected or suppressed.

 

The main issue of this study is to examine the transformations in the meaning of family during the COVID-19 pandemic and the associated changes. However, as broad qualitative research on a large scale is not feasible, this study specifically focuses on the city of Tehran. This paper employs a descriptive phenomenological method. The sampling for this research was theoretical, involving 17 families selected from various areas of Tehran between 2020 and 2021. Data collection was conducted through semi-structured interviews, and the data were analyzed using the Mustakas coding method.

Based on the qualitative findings of this research, the transformations in the meaning of family during the pandemic can be summarized as follows: family reconstruction, the revelation of hidden aspects of family, alienation within the family, the virtualization of various family dimensions, and the inefficacy of different facets of the family. The results of this study indicate that the COVID-19 pandemic led to profound changes in the concept and structure of family, prompting individuals to reassess their relationships, values, and family roles, thereby shaping a new experience of family life

منابع و مأخذ:

Azadarmaki, T. (2018). Sociology of the Iranian family. Samit Organization#.
Boudlaie, H. (2017). Phenomenological research method. Andisheh Ehsan#.
Cao, W., Fang, Z., Hou, G., Han, M., Xu, X., Dong, J., & Zheng, J. (2020). The psychological impact of the COVID-19 epidemic on college students in China. Psychiatry research. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.112934#
Cavanagh, S. E. (2008). Family structure history and adolescent adjustment. Journal of family (29(7)), 944-980#.
Christensen, B. L., Johnson, R. B., & Turner, L. A. . (2011). Research Methods, Design and Analysis. Pearson#.
Chung G, L. P., Wong PYJ (2020). Mediating Effects of Parental Stress on Harsh Parenting and Parent-Child Relationship during Coronavirus (COVID-19) Pandemic in Singapore. . 801-812. https://doi.org/10.1007/s10896-020-00200-1#
Ghasemi, Z. (2021). The lifestyle of families and its relationship with the level of involvement with the corona virus. Iranian Journal of Social Studies, 5(3), 51-75. https://doi#.org/doi: 10.22034/jss.2021.250980
Henarian, M. Y., Seyed Jalal. (2011). The study of Divorce reasons in Tehran Family Courts. Journal of Clinical Psychology Studies, 1(3), 153-127.# https://jcps.atu.ac.ir/article_2104_d07b3ff1c3c6aaa3a26bb0fe299e0ff1.pdf
Hosseini, H. (2007). Sociology of family breakdown and divorce; A collection of analyzes of social issu in Iran. Sociologists#.
Imani Jajermi, H. (2020). Social consequences of the spread of the corona virus in Iranian society. Social Impact Assessment, 1(2), 87-103 https://doi.org/https://doi.org/10.18502/acta.v58i12.5160#
Martínez-de-Quel Ó., S.-I. D., López-Flores M., Pérez C.A. (2021). Physical activity, dietary habits and sleep quality before and during COVID-19 lockdown: a longitudinal study. . Appetite., 158. https://doi.org/doi: 10.1016/j.appet.2020.105019#.
McCarthy, R. a. E., Rosalind. (2011). Key Concepts in Family Studies. SAGE#.
Mokhtari Hessari, P., Moazi, Behnaz, and Montazeri, Ali. (2019). Infodemic, misinformation and the COVID-19. Payesh, 9(3), 349-353. https://doi.org/10.29252/payesh.19.3.349
Moustakas, C. E. (1994). Phenomenological research methods. Sage Publications#.
Nazari, R. (2021). Family lifestyle changes during the Corona epidemic. Applied studies in social sciences and sociology, 3(16), 67-74. https://civilica.com/doc/1494771#
Rafipour, F. (1999). Anatomy of society: an introduction to applied sociology. Publishing Company#.
Tajbakhsh, G. (2020). An Analysis of the Modern Lifestyle in the Post-Corona Era. Strategic Studies of Public Policy, 10(35), 340-360.# https://sspp.iranjournals.ir/article_48015_e7a9306320fd7369eaa939efed8f0e1d.pdf
willoughby, B. J., Hall, S. S., & Luczak, H. P. . (2013). Marital Paradigms: A Conceptual Framework for Marital Attitudes, Values, and Beliefs. ournal of Family(Issues 36(2)), 188-211. https://doi.org/10.1177/0192513X13487677 ?#
Zakaei, M. S. (2011). Theory and Method in Qualitative Research. Social Science Quarterly, 9(17). https://doi.org/ 20.1001.1.17351162.1381.9.17.2.0#