بررسی عوامل موثر بر کنش‌های جمعی اعتراضی در ایران (سال‌های1388 و 1396)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسی

سعیده اسماعیل زاده آشینی ¹

1 - پژوهشکده امام خمینی س

تاریخ دریافت : 1401/07/14 تاریخ پذیرش : 1401/08/30 تاریخ انتشار : 1401/05/01

کلید واژه: جنبش, ایران, اعتراض, کنش جمعی, مرور نظام‌مند,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور نظام‌مند مطالعات مربوط به اعتراضات جمعی در ایران در سال‌های 1388 و1396 و با تجمیع نتایج پژوهش‌های پراکنده و با دستیابی به نگرشی جدید بتواند تصویری نسبتاً دقیق از علل، موضوعات، ویژگی‌ها، دستاوردها و مشکلات این پژوهش‌ها به دست دهد. به همین منظور در این پژوهش، با در نظر گرفتن امکانات عملی و محدودیت‌های زمانی، 60 مورد (30تحقیق مرتبط با اعتراضات سال88 و 30 پژوهش مربوط به اعتراضات سال96) از آثار موجود در فاصله سال‌های 1388 تا 1400 مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات لازم، استخراج و تحلیل شده است.نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که در مجموعه آثار علمی مرتبط با اعتراضات سال1388، علل سیاسی بیش از سایر علل مورد توجه قرار گرفته است و عامل اقتصادی کمتر از دیگر عوامل مورد توجه بوده است. در مجموع غالب نویسندگان به متغیرهای داخلی و عوامل سیاسی-اجتماعی عنایت بیشتری نشان داده‌اند. در مجموعه آثار علمی مرتبط با اعتراضات سال1396، علل اجتماعی بیش از سایر علل مورد توجه یوده است و عامل فرهنگی کمتر از سایر عوامل موردعنایت قرار گرفته و غالب تحلیل‌گران به متغیرهای داخلی و عوامل اجتماعی-اقتصادی توجه بیشتری مبذول کرده‌اند. در مطالعات مربوط به کنش جمعی اعتراضی سال 96 در مقایسه با سال 88، شاهد چرخش از عوامل سیاسی-اجتماعی به سمت عوامل اجتماعی – اقتصادی هستیم.

چکیده انگلیسی:

The present research aims to provide a relatively accurate picture of the causes, topics, characteristics, achievements and problems by systematically reviewing the studies related to mass protests in Iran in 2018 and 2018 and by aggregating the results of scattered researches and by achieving a new perspective. These researches give. For this purpose, in this research, taking into account practical possibilities and time limitations, 60 cases (30 studies related to the protests of 1988 and 30 studies related to the protests of 1996) of the existing works between 1388 and 1400 were examined and the necessary information, extracted and analyzed. The obtained results show that in the collection of scientific works related to the protests of 2018, political causes have been given more attention than other causes, and the economic factor has been given less attention than other factors. In general, most of the authors have paid more attention to internal variables and socio-political factors. In the collection of scientific works related to the protests of 2016, social causes have received more attention than other causes, and the cultural factor has received less attention than other factors, and most of the analysts have paid more attention to internal variables and socio-economic factors. In the studies related to collective protest action in 1996 compared to 1988, we see a shift from socio-political factors to socio-economic factors.