بررسی عوامل موثر بر کنش‌های جمعی اعتراضی در ایران (سال‌های1388 و 1396)

الموضوعات :

سعیده اسماعیل زاده آشینی ¹

1 - پژوهشکده امام خمینی س

تاريخ الإرسال : 10 الخميس , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 27 الإثنين , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 24 السبت , ذو الحجة, 1443

الکلمات المفتاحية: جنبش, ایران, اعتراض, کنش جمعی, مرور نظام‌مند,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور نظام‌مند مطالعات مربوط به اعتراضات جمعی در ایران در سال‌های 1388 و1396 و با تجمیع نتایج پژوهش‌های پراکنده و با دستیابی به نگرشی جدید بتواند تصویری نسبتاً دقیق از علل، موضوعات، ویژگی‌ها، دستاوردها و مشکلات این پژوهش‌ها به دست دهد. به همین منظور در این پژوهش، با در نظر گرفتن امکانات عملی و محدودیت‌های زمانی، 60 مورد (30تحقیق مرتبط با اعتراضات سال88 و 30 پژوهش مربوط به اعتراضات سال96) از آثار موجود در فاصله سال‌های 1388 تا 1400 مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات لازم، استخراج و تحلیل شده است.نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که در مجموعه آثار علمی مرتبط با اعتراضات سال1388، علل سیاسی بیش از سایر علل مورد توجه قرار گرفته است و عامل اقتصادی کمتر از دیگر عوامل مورد توجه بوده است. در مجموع غالب نویسندگان به متغیرهای داخلی و عوامل سیاسی-اجتماعی عنایت بیشتری نشان داده‌اند. در مجموعه آثار علمی مرتبط با اعتراضات سال1396، علل اجتماعی بیش از سایر علل مورد توجه یوده است و عامل فرهنگی کمتر از سایر عوامل موردعنایت قرار گرفته و غالب تحلیل‌گران به متغیرهای داخلی و عوامل اجتماعی-اقتصادی توجه بیشتری مبذول کرده‌اند. در مطالعات مربوط به کنش جمعی اعتراضی سال 96 در مقایسه با سال 88، شاهد چرخش از عوامل سیاسی-اجتماعی به سمت عوامل اجتماعی – اقتصادی هستیم.