تحلیل فضاهای «وهم، خیال و انزوا» در عرفان و بازتاب آنها بر روح عارف
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخنندا بصاری 1 , عزیز حجاجی کهجوق 2 , آرش مشفقی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
کلید واژه: خیال, عارف, انزوا, کلید واژهها: عرفان, وهم, بازتاب روحی,
چکیده مقاله :
چکیدهدر عرفان اسلامی، به فضای مثالی که در حقیقت فضایی بین روح و مادّه است؛ فضای میانی و یا فضای خیالی می گویند که در اصل مظهر ضرورت پذیری تجلّیّات غیبی بر عارف و محلّ تجمیع اضداد به صورت طرح های صوری است. شریعت اسلام، عالم برزخ را به عالم خیال تعبیر می کند. عالم خیال هیچ رابطه ای با قوّة تخیّل آدمی ندارد و در جایگاهی فراتر از عقل قرار گرفته است. وهم یا به تعبیری خیال واهی، اغلب با رؤیا می آمیزد و چه بسا هراس ها را برای عارف در فضاهای عرفانی برمی انگیزد. محصور شدن عارف در فضای انزوا و عزلت، تصویری است از دیالکتیک درون و برون او در رویارویی و بازنگری نفس و روح متحیّر خویش. این پژوهش داده های خود را از طریق مطالعة منابع کتابخانه ای و با استفاده از روش توصیفی، تحلیل کرده است. در هدف غایی این جستار، تحلیل تا جایی پیش می رود تا ثابت کند که خیال مرز بین توهّم و واقعیّت است. رؤیاها، عارف متوهّم را در بر می گیرد و بازتاب این صور معلّقه و موهوم در فضای انزوا که از طریق عالم خیال در روح و ذهن عارف نقش می بندد؛ می تواند معیار خلق آثار عرفانی باشد.
AbstractIn Islamic mysticism, the similitude atmosphere which in fact is between soul and matter is called middle or imagery atmosphere which is in essence the symbol of requisiteness of runic manifestation on the mysticism and a collection of the paradoxes and superficial sketches. The Islamic law interprets the isthmus world as the imagery world which doesn't have any relationship with human being's thinking power and stands in much higher position than wisdom. Illusion or " false imagery " is always mixed with dream and sometimes creates fear to a mystic in mystical atmosphere. Enclosure of the mystic in the atmosphere of seclusion is the reflection of his internal and external dialectics in opposing and revision of his amazed soul. This research has been done on the library study based on descriptive – analytic method. The ultimate aim of this research is to prove that imagery is in the border of illusion and reality. Dreams dominate the secluded mystic and the reflection of the suspended and baseless phenomena, in the seclusion atmosphere which are imprinted in the mind and soul of the poet are standards to create mystical works.
