بررسی و تحلیل تطبیقی داستان داش آکل صادق هدایت با داستان چلکاش ماکسیم گورکی

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

سکینه غلامپور دهکی ¹ , احترام رضائی ²

1 - استادیارگروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد جویبار، دانشگاه آزاد اسلامی، جویبار، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، مرکز شاهین دژ، دانشگاه پیام نور، شاهین دژ، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/09/04 تاریخ پذیرش : 1399/03/03 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: صادق هدایت, تطبیقی, کلید واژه‌ها: داش آکل, چلکاش, ماکسیم گورکی,

چکیده مقاله :

چکیده داستان داش آکل از برجسته‌ترین داستان‌های صادق هدایت و از جمله نمونه‌های برجسته ادبیّات معاصر ایران است. این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی با خوانش داستان داش آکل و چلکاش و بررسی تطبیقی آن دو از لحاظ اشتراکات و افتراقات در زمینۀ شخصیّت‌پردازی و جنبۀ ساختاری و همچنین به بیان اشتراک دو مؤلّفه‌های فکری (خیر، شّر و فتوّت) اشاره دارد. بطور کلّی علل اشتراکات دو داستان را می‌توان به روحیّات انسانی و جبر تاریخ و بخشی را به تصادف و توارد و علل افتراقات را به تفاوت در جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی آن نسبت داد. در واقع این دو نویسنده برآیند عصر خویش‌اند، که خود را در داستان‌های خویش نشان داده‌اند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد، که گورکی از جمله نویسندگانی است، که آثار آن سخت در داستان‌های فارسی نفوذ کرده و به صورت غیرمستقیم بر نویسندگان ایرانی تأثیر گذاشته است.

چکیده انگلیسی:

Abstract         " Dash Akol " one of the most significant stories of Sadegh Hedayat, is of the distinguished samples of Iranian contemporary literature. This research, by reading the stories of Dash Akol and the Chelkash deals with the surveying of their similarities and dissimilarities in the field of characterization and structure and the similarity of the two thought frequencies ( benevolence, devil and generosity ) in an analytical and descriptive way. Generally, the similarities of the two stories can be attributed to the human spirit and the historical constraints and the accidence and repeatedly entrance; its dissimilarity lies in the difference in culture and social aspects. In fact, these two writers are resultant of their own period in which they have manifested themselves. The results of this research indicates that Gorki is one of the writers whose effects have penetrated deeply in Persian stories and has influenced the Iranian writers, whether directly or indirectly.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و ماخذ:

الف: کتب

• اربابی، عیسی، (1378)، چهار سرو افسانه، پژوهشی در آثار (محمّدعلی جمال زاده، صادق هدایت، سیمین دانشور و علی محمّد افغانی)، تهران: اوحدی ، چاپ اوّل.


• جبران، مسعود، (1394)، فرهنگ الراید الطلّاب، مترجم عبدالستّار قمری، تهران: یادوارة کتاب.


• جمشیدی، اسماعیل، ( 1373)، خودکشی صادق هدایت، تهران: زرّین، چاپ اوّل.


• داریوش، پرویز، (1381)، ارزیابی آثار و آرای صادق هدایت «ادای دین به صادق هدایت»، توسّط کانون اندیشه در شهر پورتلند امریکا.


• دستغیب، عبدالعلی، (1357)، نقد آثار صادق هدایت، تهران: مرکز نشر سپهر.


• دهخدا، علی‌اکبر، (1373)، لغتنامة دهخدا، زیر نظر دکتر محمّد معین و دکتر سیّدجعفر شهیدی، تهران: موسّسة انتشارات و چاپ دانشگاه، چاپ اوّل.


• سپانلو، محمّدعلی، (1381)، نویسندگان پیشرو ایران، تهران: نگاه، چاپ ششم.


• سیّدحسینی، رضا، (1384)، مکتب‌های ادبی، تهران: نگاه.


• عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر، (1395)، قابوسنامه، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.


• فرزانه، مصطفی، (1372)، آشنایی با صادق هدایت، تهران: مرکز.


• کاتوزیان، محمّدعلی همایون، (1377)، صادق هدایت، از افسانه تا واقعیّت، ترجمة فیروزه مهاجر، تهران: طرح نو، چاپ اوّل.


• گورکی، ماکسیم، (1369)، چلکاش و چند داستان دیگر، ترجمة کاظم انصاری، تهران: اندیشه.


• مجلسی، محمّد، (1360)، گور فینگل نینا، زندگی و آثار گورکی؛ تهران: دوران نو.


• مستوفی، عبدالله، (1388)، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و ادرای دورۀ قاجاریّه، تهران: زوّار.


• میرصادقی، جمال( 1364 )، عناصر داستان، تهران: شفا.


• هدایت، صادق، (1344)، سه قطره خون، تهران؛ چاپخانه مشعل آزادی.

ب: مقالات و مجلاّت:

• پورنامداریان، تقی؛ ابراهیمی فخری، محمّد مهدی، (1398)، «بررسی گذار از شخصیّت‌پردازی رئالیستی به مدرنیستی در داش آکل صادق هدایت»، مجلّة پژوهش‌های ادبی (علمی – پژوهشی) بهار، شمارة 63، صص: 36-9.


• حسینی سروری، نجمه؛ حامد طالبیان، (1396)، «تطوّر شخصیت جوانمرد در ادبیات داستانی فارسی مطالعه موردی داستان سمک عیار، داش آکل و قیدار»، فصلنامة علمی- پژوهشی نقد ادبی سال 10، شمارة 39، صص: 124-101.


• حسینی، مریم، ( 1389)، بررسی تطبیقی زنده به گور هدایت جلال آل احمد با یادداشت‌های یک دیوانه و شنل نیکلای گوگل، نشریة ادبیات تطبیقی، (علمی – پژوهشی)، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورة جدید، سال اوّل، شمارة 2، صص: 29-17.


• رنجبر، ابراهیم، (1387)، «مقایسۀ درۀ بالزاک با داش آکل هدایت»، زبان و ادب فارسی نشریۀ دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 51، پیاپی و زمستان 87، شمارة مسلسل 207، صص74-49.


• دادور، ایلمیرا، (1390)، «داستان داش آکل، پاسخی به بینامینیّت و افق انتظار»، ادبیّات تطبیقی، پیاپی 2 و 1، صص : 22-9.


• دهقان، الهام؛ تقوی، محمّد، (1390)، «موتیف و گونه‌ها و کارکردهای آن در داستان های صادق هدایت»، فصلنامۀ علمی و پژوهشی نقد ادبی، سال 2، شمارة 13، صص115-91.


• طاهری، قدرت الله؛ اسمعیلی‌نیا، فاطمه، (1392)، «بازتاب جلوه‌های معنا باختگی در آثار صادق هدایت»، فصلنامة متن پژوهی ادبی، شمارة 56 ، تابستان 1392، 106-85


• عسگری حسنکلو، عسکر؛ شهبازی، آرزو، (1393)، «نقد تطبیقی رمان مادر ماکسیم گورکی و همسایه‌ها احمد محمود»، دومین همایش ملّی ادبیّات تطبیقی دانشگاه رازی، 1154-1124.


• علیزاده، ناصر؛ نظری انامق، طاهره، (1389)، «نقد شخصّیت در آثار داستانی صادق هدایت»، زبان و ادب فارسی نشریه دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 54، پاییز و زمستان، شمارة مسلسل 220، صص:190-151.


• مصفّا، مظاهر؛ شکروی، شادمان ؛ فاطمی‌راد، لیلا، (1390)، داش آکل و شخصیّت‌های محوری داستان همینگوی، مجلّة مطالعات ادبیّات تطبیقی، شمارة 19، صص: 164-149.


• نوبخت، محسن، (1391)، «تحلیل نشانه شناختی داستان کوتاه داش آکل»، ادب پژوهی، شمارة بیست و دو، صص: 154-125.


• یحیی پور، مرضیه؛ یلدا بیدختی‌نژاد، (1393)، «بررسی تیپ شخصیّتی پابرهنه در داستان ماکسیم گورکی»، پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت، سال 3، شمارة 1، بهار و تابستان، صص: 16-1