بازتاب مؤلّفه‌های رئالیسم در داستان «گیلهمرد» بزرگ علوی
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخنرضا دهقان آشتیوانی 1 , اکبر شعبانی 2
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور - ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور - ایران.
کلید واژه: داستان, جامعه, بزرگ علوی, کلید واژ‌ه‌ها: رئالیسم, گیلهمرد,
چکیده مقاله :
چکیده پس از انقلاب مشروطه و ترجمۀ متون داستان‌های غربی به زبان فارسی، شاهد حضور و نفوذ مکتب های ادبی در داستان نویسی فارسی بوده ایم. در این بین، رئالیسم با بیشترین اقبال روبه رو بوده و دوره های گوناگون انتقادی، سوسیالیستی، اقلیمی و روان شناختی را تجربه کرده است. از نمایندگان برجستۀ رئالیسم در داستان نویسی فارسی، بزرگ علوی است. او در گیله مرد با نگرشی واقع گرایانه به تبیین اوضاع جامعۀ ایران پرداخته و مبادی نظام حاکم را به چالش کشیده است. دغدغه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نویسنده در این داستان به طرز برجسته ای قابل مشاهده است. به این دلیل، در مقالۀ حاضر، با استناد به روش توصیفی- تحلیلی، مهمّ ترین مؤلّفه های رئالیستی داستان مذکور بررسی و کاویده شده است. به نظر می رسد بزرگ علوی در بازنمایی مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، توجةه به زمان و مکان، شخصیّت پردازی، صحنه پردازی و توصیف وقایع و مناظر، رویکردی رئالیستی داشته و بر بنیاد مبانی نظری این مکتب عمل کرده و به رسالت ادبی خود جامۀ عمل پوشانده است.
Abstract After the constitutional revolution and translation of Western stories into Persian, we have witnessed the presence of literary schools in Persian story writing. Among them, realism was the most appealing for Iranians and experienced the different levels of socialistic, climatic and psychologic periods. Bozorg Alavi is of the prominent representatives of Realism in Farsi story writing. He has dealt with the situation of Iranian society and has challenged the ruling system of the time in the story of " guileh Mard ". His political, social and cultural concerns are highlighted in this story. We have investigated and explored the most important realistic components of the story in a descriptive – analytic method. It seems that Bozarg Alavi had realistic approach in representing the social, political and cultural problems regarding to the time, setting, characterization, scenery and description of events and views. These were the ideals that he believed in them and accomplished in his literary message.
فهرست منابع و مآخذ
1- ایرانی، ناصر، (1380)، هنر رمان، تهران: آبانگاه.
2- بهارلو، محمّد، (1373)، داستان کوتاه ایران، تهران: طرح نو.
3- پرهام، سیروس، (1336)، رئالیسم و ضدّرئالیسم در ادبیّات، تهران: نیل.
4- ساچکوف، بوریس، (1388)، تاریخ رئالیسم، ترجمۀ محمّدتقی فرامرزی، تهران: لاهیتا.
5- سیّدحسینی، رضا، (1387)، مکتبهای ادبی، ج1، چاپ پانزدهم، تهران: نگاه.
6- شهریوری، نادر، (1391)، «نیرویی داستان رئالیستی را پیش میبرد؛ نقدی بر گیلهمرد بزرگ علوی»، روزنامۀ شرق، شمارۀ 3119.
7- صادقی محسنآباد، هاشم، (1393)، «تأمّلی در اصول و بنیادهای نظری رئالیسم در ادبیّات»، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 7، شمارۀ 25، از ص 41 تا ص 70.
8- صلاحی، عسکر - رنجبر، ابراهیم - نبیزاده اردبیلی، ندا، (1395)، «بررسی داستان گیلهمرد با تکیه بر عوامل نمایشیشدن داستان»، نشریّۀ ادب و زبان دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 19، شمارۀ 40، از ص 183 تا ص 204.
9- علوی، بزرگ، (1357)، نامهها، چاپ دوّم، تهران: امیرکبیر و سپهر.
10- فرجی، فرشید، (1388)، «گیلهمرد ادبیّات داستانی ایران»، نشریّۀ ثریّا، شمارۀ 17، ازص53 تا 78.
11- کنان، شلومیت ریمون، (1387)، روایت داستانی، ترجمۀ ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
12- گرانت، دِیمیان، (1375)، رئالیسم (واقعگرایی)، ترجمۀ حسن افشار، تهران: مرکز.
13- لوکاچ، گئورگ، (1391)، پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمۀ اکبر افسری،چاپ دوّم، تهران: علمی و فرهنگی.
14- میرصادقی، جمال، (1382)، «ادبیّات داستانی ایرانزمین»، با مقدّمۀ ابراهیم یونسی، ترجمۀ پیمان متین، زیرنظر احسان یارشاطر، در دانشنامۀ ایرانیکا، تهران، امیرکبیر، از ص 93 تا ص 106.
15- __________ ، (1394الف)، ادبیّات داستانی، چاپ هفتم، تهران: سخن.
16- __________ ، (1394ب)، عناصر داستان، چاپ نهم، تهران: سخن.
17- هابسباوم، اریک، (1374)، عصر انقلاب: اروپا 1848-1789، ترجمۀ علیاکبر مهدیان، تهران: مترجم.
_||_