بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی در بعضی از ژنوتیپ های گیاه دارویی صبر زرد در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی

منصور سلجوقیان پور ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر)
سید مهدی جوادزاده ² (دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر)
احمد ابراهیمی ³ (زراعت - کشاورزی - دانشگاه آزاد اسلامی - ایرانشهر - ایران)

تاریخ ارسال : 1398/04/05 تاریخ تایید : 1399/06/23

کلید واژه: تنوع ژنتیکی, تجزیه خوشه ای, صفات مورفولوژیکی, کشت بافت, صبر زرد,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی و مطالعه دقیق ژرم پلاسم این صبرزرد و به منظور تمایز و تعیین روابط بین ژنوتیپ ها، تعداد 33 جمعیت مختلف گیاه آلوئه که 31 جمعیت بومی و 2 جمعیت تجاری بودند جمع آوری شده و پس از شستشو و استریل، ریزنمونه های انتهایی بالای ساقه را جدا نموده و درون محیط کشت MS جامد به اضافه 5/0 میلی گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی گرم در لیتر BA کشت شدند. پس از سه تا پنج واکشت به همان محیط کشت گیاهچه های حاصل را تکثیر و سپس در گلخانه کشت شدند طرح آزمایشی مورد استفاده طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار بود. بعد از گذشت شش ماه 18 صفت مختلف مورفولوژیکی اندازه گیری و تجزیه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1٪ بین ژنوتیپ ها وجود داشت. آزمون مقایسات میانگین ها بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن بر روی ژنوتیپ ها برای صفات مختلف مورفولوژیکی انجام شد که بیشترین مقدار برای اکثر صفات مورد مطالعه مربوط به ژنوتیپ 29 بود که این امر حاکی از پتانسیل بالای این ژنوتیپ برای انجام مطالعات بیشتر و تکمیلی است. همچنین نتایج مقایسات اورتوگونال بین ژنوتیپ های وحشی یا بومی در یک گروه و ژنوتیپ های شاهد در گروهی دیگر نشان داد که بین این ژنوتیپ ها برای اکثر صفات مورفولوژیکی مورد مطالعه، اختلاف معنی داری وجود نداشت. همچنین بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد ارزیابی به سه گروه دسته بندی شدند. مهمترین مشخصه این گروهبندی قرار گرفتن ژنوتیپ های شاهد به همراه چند ژنوتیپ بومی مانند ژنوتیپ شماره 29 در یک گروه بود بنابراین قرار گرفتن این ژنوتیپ به همراه چند ژنوتیپ بومی دیگر در کنار ژنوتیپ های شاهد در یک گروه نشان دهنده پتانسیل بالای این ژنوتیپ ها می باشد.

چکیده انگلیسی :

For study the genetic diversity of Aloe germplasm and identify the classification and relationship of germplasm collections and exploiting them in breeding programs, Thirty three Aloe accessions were collected. These accessions were including 31 wild genotypes and 2 commercial genotypes. Shoot tip explants were washed and sterile. Then, were inoculated on solid MS medium supplemented with 0.5 mgl-1 benzyl adenine + 0.5 mgl-1 α-naphthalene acetic acid and sub-cultured on the same medium for plantlet production and propagation once every four weeks. Plantlets were grown in Completely Randomized Design (CRD) with four replications in greenhouse. After six months, 18 morphological traits were measured and analyzed. Morphological analysis indicated that all the studied various characters have a significant difference at P < 0.01 among Aloe accessions. Also comparison of the means (Duncan’s test) for the genotypes was performed. Maximum amounts for most traits was related to genotype 29 which suggests the potential of this genotype for further studies. The results of orthogonal comparisons between genotypes of wild or native genotypes in a group and the control group showed that the genotypes for most morphological traits studied, there was no significant difference. Cluster analysis indicated that all accessions were divided into three major groups. There were commercial accessions in the third group, and the best wild accession (number of 29) was in this group that is representing high potential of this genotype.