نقد پدیدۀ عوام گرایی کیفری با تاکید بر رویکرد نظام عدالت کیفری ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

حمید قربان پور ¹ , سید محمد مهدی ساداتی ² , علی جمادی ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران. [e-mail]
2 - استادیار بخش حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران . (نویسنده مسول): [e-mail]
3 - استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/02/25 تاریخ پذیرش : 1401/03/10 تاریخ انتشار : 1401/02/01

کلید واژه: جامعه, کیفر, افکار عمومی, عدالت کیفری, عوام گرایی,

چکیده مقاله :

در اندیشه عوام گرا، تاکید بر افکار آحاد جامعه به عنوان مبنایِ سیاستگذاری های عمومی، اهمیت دوچندان دارد. محوریتِ افکار عمومی و مداخله سیاسی در سیاستگذاری کیفری، رویکرد عوام گرایی را موجب شده است. به بیان دیگر، سیاست کیفری عوام گرایانه مترصد آن است تا با جلب افکار عمومی به مبارزه با بزه بپردازد. در نظام کیفری ایران نیز در سالهای اخیر به تاثیر از فضای حاکم بر جامعه، سیاستهای توده گرایی پا به عرصه وجود نهاده است. در واقع، اندیشه عوام گرایی کیفری، بر مدل کنترل جرم از طریق دشمن مداری با مجرم تاکید دارد. این نوع سیاست کیفری از فرایند اصولی و علمیِ آموزه های جرم شناسانه منحرف و آن را تابع ملاحظات سیاسی می نماید، به گونه ای که با آسیب رسانی به استلزامات ساختاریِ حقوق کیفری و حق هایِ اخلاقی تابعین حقوق کیفری،همراه است. در این نوشتار، به شیوه توصیفی -تحلیلی موضوع را بررسی و به سئوال پاسخ خواهیم داد که: چه عواملی موجب پیدایش عوام گرایی می شود و این پدیده چه ویژگی هایی دارد؟ در ادامه نیز بازتاب قوانین عوام گرایانه را مورد بررسی قرار خواهیم داد و پیشنهاداتی در این راستا ارائه خواهیم داد.

چکیده انگلیسی:

In populist thought, emphasizing the thoughts of individuals in society as the basis of public policy is doubly important. The centrality of public opinion and political intervention in criminal policy has led to a populist approach. In other words, populist criminal policy seeks to combat crime by engaging public opinion. In the Iranian penal system, in recent years, under the influence of the prevailing atmosphere in society, populist policies have emerged. In fact, the idea of ​​criminal populism emphasizes the model of crime control through hostility to the perpetrator. This type of criminal policy deviates from the principled and scientific process of criminological teachings and makes it subject to political considerations, in a way that damages the structural implications of criminal law and the moral rights of criminal law subjects. In this article, we will examine the issue in a descriptive-analytical manner and answer the question: What factors cause populism and what are the characteristics of this phenomenon? In the following, we will examine the reflection of populist laws and make suggestions in this regard.