ارزیابی مقایسه‌ای فلزات سنگین سرب و نیکل در میگو Litopaeneus vanammei در مجاورت نفت خام و دو نوع پراکنده ساز

محورهای موضوعی : بیولوژی دریا

علیرضا شمسی زاده ¹ , مژگان امتیازجو ² , مهناز سادات صادقی ³ , محمد ربانی ⁴

1 - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
3 - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
4 - گروه محیط زیست دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

تاریخ دریافت : 1394/09/12 تاریخ پذیرش : 1395/03/05 تاریخ انتشار : 1395/03/31

کلید واژه: فلزات سنگین, Litopenaeus vannamei, پراکنده ساز, نفت خام,

چکیده مقاله :

هدف از پژ‍وهش حاضر، ارزیابی میزان فلزات سنگین (نیکل و سرب)تجمع یافته در میگو Litopenaeus vannamei در مجاورت نفت خام و دو نوع پراکنده ساز ایرانی و خارجی به نام‌های، نفت روب و رادیوگرین OSD بود. برای این منظور، یک گروه شاهد و 5 تیمار با ترکیبات و غلظت های مختلف و هر کدام با سه تکرار در نظر گرفته شد. نمونه های میگو 48 ساعت در معرض نفت خام به تنهایی و ترکیبی از نفت خام و پراکنده سازها قرار گرفته و سپس میزان فلزهای سنگین تجمع یافته در آنها با دستگاه جذب اتمی سنجیده شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین غلظت فلز سنگین نیکل در میگو، در تیمارهای ترکیب نفت خام با پراکنده ساز ایرانی نفت روب برابر با ppm484/4 است. بیشترین میانگین غلظت فلز سنگین سرب تجمع یافته در میگوی L. vannameiکه در معرض نفت خام با پراکنده ساز خارجی Radiogreen OSD قرار گرفته بود، برابر ppm 443/2 بدست آمد. در نهایت مشخص گردید با افزایش غلظت نفت خام و پراکنده سازها، غلظت فلزات سنگین جذب شده توسط میگوها در مجاورت نفت خام و ترکیب نفت خام با پراکنده سازها، افزایش داشته است. همچنین نیکل در غلظت بیشتری در مقایسه با سرب در میگوهای در معرض نفت خام و پراکنده سازها و ترکیب نفت با پراکنده سازها تجمع یافته بود.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to evaluate the heavy metals (nickel and lead) that has accumulated in Litopenaeus vannamei in vicinity of two types dispersants, Naft roob (Iranian dispersants) and Radiogreen OSD (foreign dispersant). For this study, a control group and 5 treated with different concentrations and combinations and each with three replications were considered. Shrimp samples exposed to crude oil and combination of crude oil and two dispersants for 48 hours. The accumulated heavy metals were then measured by atomic absorption spectrometry. Results showed that the highest average concentration of nickel in shrimp, was found to be in the combined treatment of Naft roob at 4.484 ppm,. The highest average concentration of Pb was found in L. vannamei, which was exposed to foreign oil dispersant, Radiogreen OSD, at 2.443 ppm. Finally, it was found that by increasing crude oil and dispersant concentration, higher levels of heavy metals were absorbed by the shrimp in vicinity of crude oil and crude oil combined with dispersants.  Nickel was also found to be accimulated at much higher concentrations compared to lead in shrimp exposed to crude oil and crude oil combined with dispersants.

منابع و مأخذ:

بردبار، ل. 1386. بررسی تأثیر پراکنده ساز بر روی واکنش متقابل بر روی دو محور HPI و HPG در ماهی قزل آلا. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.

پایدار، م.، شریف فاضلی، م. و ریاحی بختیاری، ع.1382. سنجش میزان عناصر سنگین در شاه میگوی آب شیرین تالاب انزلی. مجله علمی شیلات ایران، 12( 2): 15-1.

تاتینا، م. 1385. بررسی‌ اثرات‌ آلودگی‌ نفت‌ خام‌ در ارتباط‌ با تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ نیکل‌، سرب‌ ‌، کادمیوم‌ و وانادیوم در بافت‌ عضلة‌ ماهی‌صافی موجدار (Siganus javus) در خلیج‌ فارس‌. دومین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران.

خاتمی، س. 1382. آزمون‌های آماری در علوم زیست محیطی. سازمان حفاظت محیط زیست. ایران.

شهریاری، ع. 1384. اندازه گیری مقادیر فلزات سنگین کادمیوم، کروم، سرب و نیکل در بافت خوراکی ماهیان شوریده و سرخو خلیج فارس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 7(2):67-65.  

عریان، ش.، تاتینا، م. و قریب خانی، م. 1389. بررسی اثرات آلودگی نفتی در حوزه شمالی خلیج فارس بر میزان تجمع فلزات سنگین (نیکل، سرب، کادمیوم و انادیوم) در بافت عضله‌ی ماهی حلوا سفید . Pampus rgenteuss فصلنامه اقیانوس‌شناسی، 1(4): 68-61.

فرخانی، د. 1383. ارزیابی بیولوژیکی پراکنده ساز با نقش پراکنده ساز لکه‌های نفتی سواحل خلیج فارس، شرکت نفت فلات قاره ایران. تهران.

قریب خانی، م. و عریان،ش. 1389. بررسی اثرات آلودگی آب با بخش محلول در آب نفت خام بر تجمع فلزات سنگین در بافت عضله بچه کفال ماهیان خلیج فارس. سیزدهمین همایش ملی بهداشت محیط، کرمان.

مکبری، ز.1391. ارزیابی مقایسه‌ای TPH در میگو Litopenaeus vannamei در مجاورت نفت و پراکنده سازهای نفتی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

نیکبخت، س. 1384. اثرات سمیت پراکنده ساز بر موجودات میکرو و ماکرو ارگانیسم. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

هوشمند، ا. 1386. بررسی تأثیر پراکنده ساز بر روی واکنش متقابل بر روی دو محور HPI و HPG در ماهی کپور. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

Bordbar, L., Oryan, S., Emtyazjoo, M. & Farkhni, D. 2007. The effect and the toxicity oil dispersant (Pars 1) on Rainbow trout. Journal of Environmental Problems in Coastal Region VІ , 88 : 79 -88.

Bordbar, L., Emtyazjoo, M. & Farkhani, D. 2008. Comparison and influence of two newly produced Iranian oil dispersants (Pars1 &Pars2) with the Gamlen OD4000 on rainbow trout. Journal of Environmental Science and Health, Part A, 43: 1598-1601.

Delshad, N., Emtyazjoo, M. & Khezri, M. 2014. Toxicity effect of oil spill dispersants on Litopenaeus Vannamei. International Journal of Environmental Research, 8(4):1027-1030.

Gulec, A. & Douglas, A. 2000. Toxicity of crude oil and dispersant crude oil to ghost shrimp palaemon serenus and larvae of Australian bass Macquaria novemocleata. Environmetal Toxicology, 15(2): 91-98.

Faslebahar, F., Emtyazjoo, M. & Monavari, M. 2013. The spatial activity of catalase enzyme in Balanus as a heavy metals biomarker. Advances in environmental biology,7 (1): 201-206.

Kennish, M. J. 1997. Practical hand book of estuarine and marine pollution. CRC Press Inc. USA.

Leigh, S. 2009. Oil spill dispersants guidelines for use in Newzealand; manual on the applicability of oil spill dispersants. Version 2. European Maritime Safety Agency (EMSA). New Zealand.

MOOPAM. 2005. Manual of Ocenographic Observation and Pollutant Analysis Method. Regional organization for the protection of the protection of the marine environment, Kuwait.

Omoigberale, O. M. & Ikponmvosa-Eweka, O. I. 2010. Evaluation of heavy metals of the palaemonid shrimpMacrobrachium vollenhovenii Herklots, 1851 in Ovia River, Nigeria. BioscienceResearch Communications,22:247-254

Perkins, R.A., Rhoton, S.& Behr-Andres, C. 2005. Comparative marine toxicity testing: A cold-water species and standard warm-water test species exposed to crude oil and dispersant. Cold Regions Science and Technology,  42: 226-236.

Sahebi, Z., Mohamad Shafiee, M. R.& Emtyazjoo, M. 2011. Permissible consumption limits of mercury, cadmium and lead existed in Otolithes rubber. Advances in Environmental Biology, 5(5): 920-928.

Yahyavi, M., Afkhami, M. & khoshnood, R. 2012. Determination of heavy metals (Cd, Pb, Hg and Fe) in two commercial shrimps in northern of Hormoz Strait. Annals of Biological Research, 3 (3):1593-1599.

 Zolfaghari-Baghbaderani, A.,   Emtyazjoo,  M.,  Poursafa, P.,  Mehrabian, S., Bijani ,S., Farkhani, D. & Mirmoghtadaee, P. 2012. Effects of three types of oil dispersants on biodegradation of dispersed crude oil in water surrounding two Persian Gulf provinces. Journal of Environmental and Public Health Volume, Article ID 981365, 8