اندازه گیری نیکل در عضله ماهی سوکلا (Rachycentron Canadum) در آب های شمال غربی خلیج فارس

محورهای موضوعی : آلودگی آب

معصومه جهانگیری ¹ (گروه تکثیر و پرورش آبزیان، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
غلامحسین محمدی ² (پژوهشکده آبزی پروری جنوب، اهواز، ایران)
محمد ولایت زاده ³ (باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/02/03 تاریخ پذیرش : 1395/09/15 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: خلیج فارس, فلزات سنگین, بافت عضله, نیکل, ماهی سوکلا,

چکیده مقاله :

این تحقیق به منظور سنجش و مقایسه میزان تجمع فلز نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا (Rachycentron Canadum) و ارتباط آن با طول کل، وزن کل و سن ماهی در آب های شمال غربی خلیج فارس در سال 1393 انجام شد. 96 نمونه ماهی در 6 گروه طولی تهیه شد. هضم شیمیایی نمونه ها به روش مرطوب و سنجش غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی با دستگاه مدل Perkin Elmer 4100 انجام گردید. اختلاف بین میانگین‌ها با کمک آزمون آماری آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و ارتباط معنی دار در سطح اطمینان 95 درصد تعیین شد. میانگین غلظت نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا به ترتیب 05/0±148/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن خشک بود (05/0>P). بالاترین میزان تجمع فلز نیکل متعلق به گروه طولی بزرگتر از 127 سانتی متر (9/0±238/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) بود. بین عوامل طول کل، وزن کل و سن با تجمع فلز نیکل ارتباط مثبت و مستقیم برقرار بود که در سطح 05/0 دیده شد. غلظت نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا از حد آستانه استاندارد سازمان بهداشت جهانی (38/0 میلی گرم در کیلوگرم) پایین تر بود.

چکیده انگلیسی:

This study evaluated and compared the accumulation of Ni in the muscle tissue of fish Cobia (Rachycentron Canadum) and its relation to total length, total weight and age of the fish in the waters of the northwest of Persian Gulf in 2014. Ninety six fish samples were collected at 6 length groups. To measure the level of essential elements, the samples were digested by wet digestion method and by Perkin Elmer 4100 AAS instrument. The means were compared using analysis of variance (ANOVA) and correlations and significant differences were estimated at 95% significance level. Mean concentration of Ni in the muscle tissue of Rachycentron Canadumwas 0.148±0.05 mg/kg dry weight (P<0.05). The highest concentration of Ni was found in the group with larger than 127 cm length (0.238±0.9 mg/kg dry weight). A positive correlation was established between the total length and total weight and age and accumulation of Ni at P. Concentrations of Ni in muscle of Rachycentron Canadum were lower than international standard of WHO (0.38 mg/kg).

منابع و مأخذ:

ابراهیمی سیریزی، ز.، ساکی زاده، م.، اسماعیلی ساری، ع.، بهرامی فر، ن.، قاسمپوری، س.م. و عباسی، ک. 1391. بررسیفلزاتسنگینکادمیوم،سرب،مسورویدربافتعضلهاردکماهیتالاببینالمللیانزلی،انباشتگیوارزیابیخطرات. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 22 (87): 63-57.

اسماعیلیساری،ع.1381.آلایندهها،بهداشتواستانداردمحیطزیست. انتشاراتنقشمهر،چاپ اول، تهران.

امینی رنجبر، غ. و ستوده نیا، ف. 1384. تجمع فلزات سنگین در بافت عضله ماهی کفال دریای خزر در ارتباط با برخی مشخصات بیومتریک (طول استاندارد، وزن، سن و جنسیت). مجله علمی شیلات ایران، 14(3): 18-1.

بهمئی، ز. 1392. اندازه گیری مقادیر فلزات سنگین (آهن، روی و نیکل) در بافت عضلانی میش ماهی (Argyrosomus hololepidotus) در گروه های مختلف سنی در صید آب های شمال غربی خلیج فارس. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. ایران.

پروانه، م.، خیرور، ن.، نیک پور، ی. و نبوی، س. م. ب. 1390. غلظت فلزات سنگین در ماهی کفشک گرد و رسوبات خور موسی در استان خوزستان. مجله علمی شیلات ایران، 20 (2): 158-153.

پورمقدس، ح. و شهریاری، ع. 1389. غلظت کادمیوم، کروم، سرب، نیکل و جیوه در سه گونه از ماهیان مصرفی شهر اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، 6 (1): 36-30.

خیرور، ن. و دادالهی سهراب، ع. 1389. غلظت فلزات سنگین در رسوبات و ماهی شیربت (Barbus grypus) در اروند رود. مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، 12 (2): 131-123.

جلالی جعفری، ب. و آقازاده مشگی، م. 1386. مسمومیت ماهیان در اثر فلزات سنگین آب و اهمیت آن در بهداشت عمومی. انتشارات مان کتاب. چاپ اول. تهران.

حسین زاده، ص.، قلی نژاد، ز. و بزرگ نیا، ع. ۱۳۹۱. تجمع فلزات سنگین در بافت عضله ماهی خیاطهAlburnoides bipunctatus در ارتباط با برخی مشخصات بیومتریک (طول استاندارد، وزن، سن و جنسیت). همایش ملی پژوهشهای آبزیان و اکوسیستم های آبی، سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه، ایران. 

رسولی، ث.، ریاحی بختیاری، ع.، عسکری ساری، ا. و حسینی الهاشمی، ا. 1392. میزان تجمع زیستی نیکل و وانادیوم در بافت های کبد و قلب تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) در سواحل جنوبی دریای خزر. مجله شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر، 7 (3): 24-17.

ستاری، م.، شاهسونی، د. و شفیعی، ش. (1382). ماهی شناسی2 (سیستماتیک). انتشارات حق شناس، چاپ اول. ایران.

شهریاری، ع. 1384. اندازه گیری مقادیر فلزات سنگین کادمیوم، کروم، سرب و نیکل در بافت خوراکی ماهیان شوریده و سرخو خلیج فارس در سال 1382. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 7 (2): 67-65.

صادقی، س.ن. 1380. ماهیان جنوب ایران (خلیج فارس و دریای عمان). تهران: انتشارات نقش مهر، چاپ اول. تهران.

عریان، ش.، عمادی، ح. و قاسمی مجد، پ. 1385. سنجش تجمع زیستی نیکل، وانادیوم، کادمیوم و سرب در بافت های ماهیان حلوا سفید، شوریده و هامور معمولی در خلیج فارس. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 1 (2): 14-1.

عسکری ساری، ا. و ولایت زاده، م. 1393. فلزات سنگین در آبزیان. انتشارات دانشگاه ازاد اسلامی واحد اهواز. چاپ اول. ایران.

فرکیان، ن.، محمدی، غ. و عسکری ساری، ا. 1392. میزان جیوه در عضله میش ماهی (Argyrosomus hololepidotus) در گروه های سنی مختلف در صید آب های شمال غربی خلیج فارس. فصلنامه زیست شناسی دریا، 5 (19): 34- 25.

کنعانی، ر، 1390، تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین Zn, Cd, Pb در بافت های عضله، آبشش و امعاء و احشا دو گونه ماهی هامور معمولی (Epinephelus coioides) و زمین کن دم نواری (Platycephalus indicus) و رسوبات منطقه جزر و مدی خورموسی (خور ماهشهر). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان.

کوسج، ن.، رحمانی، ع.، کامرانی، ا.، طاهری زاده، م.ر. و علی نیا، م. 1392. بررسی میزان ارتباط طول بدن با میزان تجمع سرب در ماهی گل خورک والتونی (Periophthalmus waltoni) در شمال خلیج فارس. فصلنامه اقیانوس شناسی، 4 (15): 9-1.

گرجی پور، ع.، صدوق نیری، ع.، حسینی، ا.ر. و بیتا، س. 1388. بررسی تجمع برخی فلزات سنگین در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی هامور معمولی. مجله علمی شیلات ایران، 18 (1): 108-101.

محمد نبی زاده، س. و پورخباز، ع.ر. 1392. ردیابیزیستیفلزاتسنگیندربافتهایماهیانشورتوزمینکندرذخیرهگاه زیستکرهحرا. مجله دامپزشکی ایران، 9 (1): 75-64.

ناصری، م.، رضایی، م.، عابدی، ع. و افشار نادری، ا. 1384. سنجش مقادیر برخی عناصر سنگین (آهن، مس، روی، منیزیم، منگنز، جیوه، سرب و کادمیوم) در بافت های خوراکی و غیر خوراکی ماهی کفال پشت سبز (Liza dussumieri) سواحل بوشهر. مجله علوم دریایی ایران، 4 (3و4): 67-59.

Abdel-Baki, A.S., Dkhil, M.A. & Al-Quraishy, S. 2011. Bioaccumulation of some heavy metals in tilapia fish relevant to their concentration in water and sediment of Wadi Hanifah, Saudi Arabia. African Journal Biotechnology, 10(13): 2541-2547.

Agah, H., Leermakers, M., Elskens, M., Fatemi, S.M.R. & Baeyens, W. 2009. Accumulation of trace metals in the muscle and liver tissues of five species from the Persian Gulf. Journal of Environmental Monitoring and Assessment, 157: 499-514.

Ali, M.H. & Abdel-Satar, A.M. 2005. Studies of some heavy metalsin water, sediment, fish and fish diets in some fish farms in El-Fayoum province. Egyptian Journal Aquatic Research, 31: 261-273.

Al-Yamani, F.Y., Bishop, J., Ramadhan, E., Al-Husaini, M. & Al-Ghadban, A.N. 2004. Oceanographic Atlas of Kuwaits Waters. Kuwait Institute Scientific Research. Kuwait.

Bahnasawy, M., Khidr, A. & Dheina, N. 2011.Assessment of heavy metal concentrations in water, plankton, and fish of Lake Manzala, Egypt. Turkish Journal Zoology, 35 (2): 271-280.

Bellassoued, K., Hamza, A., Pelt, J. & Elfeki, A. 2013. Seasonal variation of Sarpa salpa fish toxicity, as relatedto phytoplankton consumption, accumulation of heavymetals, lipids peroxidation level in fish tissuesand toxicity upon mice. Environmental Monitoring and Assessment, 185: 1137–1150.

_{Bohem, P.D., Page, D.S., Gilfillan, E.S., Bence, A.E. Burns, W.A. & Mankiewicz, P.J. 1998. Study of the fates and effects of the Exxon Valdez oil spill on benthic sediments in two bays in Prince William Sound, Alaska. 1. study design, chemistry, and source fingerprinting. Environment Science and Technology, 32: 567-576.}

Canli, M. & Atli, G. 2003. The relationship between heavy metal (Cd, Cr, Cu, Fe, Pb, Zn) levels and the size of six Mediterranean fish species. Journal of Environmental Pollution, 121: 129-136.

Carpenter, K.F., Krupp, F., Jons, D.A. & Zajonz, U. 1997. Living marine resources of Kuwait, Estern Sandi Arabia, Bahraine, Qatar and the United Arabia Emarates. FAO, Rome.

Coulibaly, S., Celestin Atse, B., Mathias Koffi, K., Sylla, S., Justin Konan, K. & Joel Kouassi, N. 2012. Seasonal accumulations of some heavy metal in water, sediment and tissues of Black-chinned Tilapia Sarotherodon melanotheron from Bietri Bay in Ebrie Lagoon, Ivory Coast. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 88:571–576.

El-Safy, M.K. & Al-Ghannam, M.L. 1996. Studies on some heavymetal pollutants in fish of El-Manzala Lake. In: Proceedings ofthe Conference on Food Borne Contamination and Egyptians Health, Mansoura November 26-27, pp. 151-180.

Farkas, A., Salanki, J. & Varanka, I. 2000. Heavy metal concentrations in fish of Lake Balaton, Lakes and Reservoirs. Journal ofResearch and management, 5: 271- 279.

Farkas, A., Salanki, J., Speczira, A. & Varanka, I. 2001. Metal pollution as health indicator of lake ecosystems. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 14(2): 163-170.

Farkas, A., Salanki, J. & Specziar, A. 2003. Age and size specific patterns of heavy metals in the organs of freshwater fish Abramis brama L. Populating a Low-contaminated site. Water Research, 37(5): 959-964.

Franks, J. S. & Brwon- Peterson, N. J. 2002. A review of age, growth and reproduction of Cobia, Rachycentron canadum, from U.S. waters of the Gulf of Mexico and Atlantic Ocean. Proceedings of the 53d annual Gulf and Caribbean Fisheries institute. Biloxi, Mississippi.

Huggett, D. B., Steevens, J. A., Allgood, J. C., Lutken, C. B., Grace, C. A. & Benson, W. H., 2001. Mercury in sediment and fish from North Mississippi Lakes. Chemosphere, 42: 923-929.

Imanpour Namin J., Mohammadi, M., Heydari,S. & Monsef Rad, F. 2011.  Heavy metals Cu, Zn, Cdand Pb in tissue, liver of Esox lucius andsediment from the Anzali international lagoon-Iran. Caspian Journal of Environmental Sciences, 9(1): 1-8.

Kotze, P., Du Preez, H.H. & Van Vuren, J.H. 1999. Bioaccumulationof copper and zinc in Oreochromis mossambicus and Clariasgariepinus, from the Olifants River, Mpumalanga, South Africa.Water SA, 25: 99-110.

Mello, D.J.P.F. 2003. Food safety contaminants and toxins. CAB International Publishing. UK. DOI 10.1079/9780851996073.0000.

Mendil, D, Demirci, Z, Tuzen, M. & Soylak, M. 2010. Seasonalinvestigation of trace element contents in commercially valuablefish species from the Black sea, Turkey. Journal of Food and chemical Toxicology,48: 865–870.

MOOPAM. 1999. Manual of oceanographic observations and pollutant analysis methods. ROPME. Kuwait, Vo1 20.

Nwani, C.D., Nwachi, D.A., Okogwu, O.I., Ude, E.F. & Odoh, G.E. 2010. Heavy metals in fish species from lotic freshwater ecosystem at Afikpo, Nigeria. Journal of Environmental Biology, 31 (5): 595-601.

Orhan, A., Murat, K., Ozcan, Y. & Rehber, T. 2010. Calcium, Magnesium, Iron, Zinc, Cadmium, Lead, Copper and Chromium determinations in Brown meagre (Sciaena umbra) bone stone by Flame and Electrothermal Atomic Absorption Spectrometry. Journal of Sciences, 23 (1): 41-48.

Rashed, M.N. 2001. Monitoring of environmental heavy metals in fish from Nassar Lake. Environment International, 27: 27-33.

Turkmen, A., Turkmen, M., Tepe, Y. & Cecik, M. 2010. Metals in tissues of fish from Yelkoma Lagoon,northeastern Mediterranean. Environmental Monitoring and Assessment, 168: 223-230.