مبانی مفهومی احساس تنهایی: یک مطالعه کیفی
محورهای موضوعی : روان درمانگریسوسن رحیم‌زاده 1 , حمیدرضا پوراعتماد 2 , علی عسگری 3 , محمدرضا حجت 4
1 - استادیار دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران جنوب
2 - دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
3 - استادیار دانشگاه تربیت معلم
4 - استاد دانشگاه پزشکی جفرسون
کلید واژه: تحلیل محتوا, احساس تنهایی, مفهوم‌پردازی, تنهایی مذهبی/معنوی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفههای مفهومی احساس تنهایی در دانشجویان ایرانی بر پایة پژوهش کیفی و تحلیل محتوا شکل گرفت. اطلاعات محتوایی احساس تنهایی در سه گام جمعآوری شدند: نخست، پیشینة پژوهشی احساس تنهایی و ابزارهای اندازهگیری آن بهطور جامع مرور شد. سپس با 10 مشاور (چهار زن و شش مرد) و 10 دانشجو (شش زن و چهار مرد) مصاحبه و نظرات آنها دربارة احساس تنهایی ضبط شد. سرانجام 135 دانشجو (94 زن و 41 مرد) یک پرسشنامة بازـپاسخ احساس تنهایی را تکمیل کردند. تحلیل محتوای پیشینة پژوهشی بیانگر هفت مؤلفة احساس تنهایی، یعنی مؤلفه¬های هیجانی، اجتماعی، خانوادگی، احساساتی، دوستان، گروههای بزرگتر (پیوندجویی گروهی) و هستیگرایی بودند. از تحلیل محتوای مصاحبه با مشاوران، پنج مؤلفة هیجانی/ فردی، ارتباطی/ اجتماعی، ارتباطی/ خانوادگی، هستیگرا و مذهبی/ معنوی، از مصاحبه با دانشجویان، چهار مؤلفة هیجانی/ فردی، ارتباطی، احساساتی و مذهبی/ معنوی و از پرسشنامة باز-پاسخ سه مؤلفة هیجانی/ فردی، ارتباطی ( ارتباط با دیگران، خانواده، دوستان، گروههای بزرگتر) و مذهبی/ معنوی شناسایی شدند. یافتة منحصربهفرد این مطالعه، تنهایی مذهبی/ معنوی بود که در اندازهگیری احساس تنهایی در نمونههای ایرانی باید در¬نظر¬ گرفته شود. بر اساس این یافتهها میتوان یک ابزار اندازهگیری احساس تنهایی مبتنی بر فرهنگ ایرانی را تهیه و گسترش داد.
this study was aimed to explore the conceptual components of loneliness experiences based on qualitative research and content analysis approaches among Iranian university students. To collect content information about loneliness, three steps were taken. First, the literature on loneliness and its measurements reviewed comprehensively. Second, 10 counselors (4 females, 6 males), and 10 college students (6 females, 4 males) were interviewed and their views regarding loneliness were recorded. Third, 135 college students (94 females, 41 males) completed a loneliness open-ended questionnaire. Content analysis of the literature review resulted in seven components of loneliness:emotional, social, family, romantic, friends, larger groups (group affiliation), and existential loneliness. Five components were identified from the content analysis of interviews with counselors: individual/ emotional, social/ relational, family/ relational, existential, and religious/spiritual. Four components emerged from interviews with students: individual/emotional, relational, romantic, and religious/spiritual. Three components were recognized from the openended questionnaire: individual/emotional, relational (relations with others, family, friends, larger groups), and religious/spiritual. In this study, the emergence of religious/spiritual component of loneliness was unique and suggested that this component must be included in any measurement of loneliness in Iranian samples. Based on these findings, an instrument consistent with Iranian culture can be developed for measuring loneliness.
