کارکردهای عناصر حماسی و اساطیری شاهنامه در دیوان و حدیقهالحقیقه سنایی
محورهای موضوعی : اسطورهابوالقاسم قوام 1 , زهره هاشمی 2
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی
کلید واژه: سنایی, شاهنامه فردوسی, حدیقهالحقیقه, دیوان اشعار سنایی, عناصر حماسی و اساطیری,
چکیده مقاله :
در ادبیات کلاسیک فارسی از سنایی به عنوان یکی از نخستین حلقههای نوآوری و گسترش درونمایه شعری در جهات مختلف مدحی، عرفانی و خصوصاً تعلیمی و حکمی نام میبرند. او در پرتو بینش عرفانی و اخلاقی، نگرشی نو به مضامین و عناصر مختلف شعر- اعم از غنایی، حماسی و غیره- داشته است. در این جستار برآنیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که سنایی چگونه عناصر حماسی و اساطیری شاهنامه را در حدیقهالحقیقه و دیوانش به کار گرفته است و شیوه نگرش وی به این عناصر چگونه بوده است؟ نگارندگان پس از مطالعه اشعار و استخراج این عناصر دریافتند که سنایی از آنها در چهار محور عمده زیباییشناسی، تعلیمی، عرفانی و ستایشی بهره برده است و میزان کاربرد این عناصر به ترتیب کمیّت عبارت بوده از: ستایشی، تعلیمی، زیباییشناسی و عرفانی.
In Persian classic literature, Sanāi is considered as one of the first innovative poets who have helped to expand poetic theme in various aspects such as panegyric, mystical and especially didactic and philosophical ones. Having mystical and ethical insights, he has had a new attitude to various poetic contents and elements, including lyric, epic and so forth. In this research, we are going to answer this question: how has Sanāi applied the epic and mystic elements of Shānameh in Hadighat-al-Haghigheh and his Divan; and in what way did he look at these elements? On this basis, we conclude that Sanāi has employed these elements on aesthetic, didactic, mystic and panegyric bases respectively.
