تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر توسعه سواد اطلاعاتی جوانان عضو کتابخانه‌های عمومی (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)

محورهای موضوعی : دانش شناسی

افسانه باقری ¹ (. دانشجوی دکترا علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد بابل)
میترا قیاسی ² (استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد بابل)
سمیه کلته ³ (دانشگاه امام رضا)

تاریخ دریافت : 1401/04/11 تاریخ پذیرش : 1401/05/30 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: جوانان, سواد اطلاعاتی, کتابخانه‌های عمومی, شبکه‌های اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف: تعیین تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر توسعه سواد اطلاعاتی جوانان است.روش‌ پژوهش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده از نوع توصیفی-پیمایشی است. برای جامعه آماری، جوانان 18 تا 35 سال عضو کتابخانه در استان خراسان شمالی در نظر گرفته شد که تعداد آن‌ها 9003 نفر بود و طبق فرمول کوکران 368 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه‌های سواد اطلاعاتی دوئل (1994) پرسشنامه شبکه‌های اجتماعی جلالی و قیاسی (1398) است. روایی پرسشنامه‌ها قبلاً توسط پژوهشگران تأییدشده، برای تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد و پایایی آن‌ها به ترتیب 92/0 و 99/0 به‌دست‌آمده است.یافته‌ها: شبکه های اجتماعی می توانند 3/69 درصد از تغییرات سواد اطلاعاتی جوانان عضو کتابخانه‌های عمومی را پیش بینی کنند. مقایسه سواد اطلاعاتی از نظر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی نشان داد کاربرانی که استفاده خود از شبکه های اجتماعی مجازی را متوسط ارزیابی کردند، سواد اطلاعاتی بالاتری در مقایسه با دیگر گروه ها داشتند. از نظر مدت استفاده نیز، سواد اطلاعاتی در کاربرانی که استفاده کمتری داشتند، در مقایسه با سایر گروه ها بالاتر بود. افزون بر این، میانگین سواد اطلاعاتی در کاربران اینستاگرام و تلگرام بالاتر از سایر گروه ها بود. همچنین، نتایج مبین آن بود میانگین سواد اطلاعاتی در کاربرانی که با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی فعالیت دارند بیشتر از کاربرانی است که با هویت جعلی فعالیت می کنند.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد سواد اطلاعاتی در افرادی که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند بالاتر از افرادی است که از این شبکه ها استفاده نمی کنند و این تفاوت از نظر آماری معنادار است.

چکیده انگلیسی:

Objective: Determining the effect of virtual social networks on the development of information literacy of young people is the main purpose of this research.Methodology: This research is of a descriptive-survey type in terms of practical purpose and in terms of data collection method. For the statistical population, young people aged 18 to 35 were considered members of the library in North Khorasan province, whose number was 9003, and according to Cochran's formula, 368 people were selected as a sample. The main tool for collecting information in this research is Doel's information literacy questionnaires (1994), Jalali's social networks questionnaire, and Qiyazi's questionnaire (2018). Cronbach's alpha was used to determine the reliability of the questionnaires previously confirmed by the researchers, and their reliability was obtained as 0.92 and 0.99 respectively.Results: Social networks can predict 69.3% of the information literacy changes of young people in public libraries. Comparison of information literacy in terms of the use of virtual social networks showed that users who rated their use of virtual social networks as average, had higher information literacy compared to other groups. In terms of duration of use, information literacy was higher in users who used less, compared to other groups. In addition, the average information literacy of Instagram and Telegram users was higher than other groups. The results also showed that the average information literacy of users with real identities on virtual social networks is higher than users with fake identities.Conclusion: The results showed that information literacy in people who use virtual social networks is higher than people who do not use these networks and this difference is statistically significant.