تدوین الگوی معماری ماندگار در طراحی مجتمع‌های تجاری عصر پساکرونا (مورد پژوهی: شهر تبریز)

محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی

الهام حاتمی گلزاری ¹ ( استادیار گروه معماری، مرکز سردرود، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران )

تاریخ دریافت : 1401/04/20 تاریخ پذیرش : 1401/06/05 تاریخ انتشار : 1402/12/01

کلید واژه: ماندگاری, معماری, شهر تبریز, کووید-19, مجتمع‌های تجاری,

چکیده مقاله :

مقدمه: معماری به‌عنوان ظرفی برای زندگی انسان در نظر گرفته می‌شود و در این راستا نیاز است که تداوم/تحول در ابعاد ماندگاری بناهای معماری و تأثیرگذاری عوامل بیرونی مورد توجه طراحان و معماران شهری قرار گیرد تا تعامل و کنش متقابل اجتماعی میان فرد و آن اثر بر مبنای تعامل میان ویژگی‌های اثر و تصویر ذهنی مخاطب شکل یابد.هدف: با توجه به اهمیت مانایی معماری در بستر زمان و تأثیرپذیری از عوامل مختلف، هدف از پژوهش حاضر تدوین الگوی معماری ماندگار (تداوم/تحول) در طراحی مجتمع‌های تجاری شهر تبریز در عصر پساکرونا می‌باشد.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق نیز آمیخته (ترکیبی از روش‌های کمّی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی- زمینه‌یابی بوده و در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار AMOS استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل شهر تبریز و مجتمع‌های تجاری آن می‌باشد.یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در بین متغیرهای درونی (خود معماری) بیشترین تأثیرگذاری بر ماندگاری معماری مربوط به استحکام سازه‌ای، توجه به تکنولوژی و فناوری در معماری و تأکید بر ارزش‌ها و فرهنگ جامعه به ترتیب با ارزش 92/0، 88/0 و 85/0، و در بین متغیرهای بیرونی (تأثیر کرونا) مربوط به تنوع در خدمات به‌منظور بهره‌مندی ساکنان حوزه (منطقه) و عدم جابه‌جایی‌های گسترده، در نظر گرفتن یک پیش فضا در ورودی مجتمع برای ضدعفونی کردن و به‌کارگیری مصالح نوین با ویژگی آنتی باکتریال به ترتیب با ارزش 84/0، 70/0 و 66/0 می‌باشد.نتایج: نتایج حاکی از آن است که الگوی معماری ماندگار مجتمع‌های تجاری بر مبنای توجه به عوامل زمینه‌ای (خود معماری) و بیرونی (تأثیرات همه‌گیری) در سه بعد کالبد، عملکرد و هویت- معنا قابل تدوین است.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Architecture is considered as a container for human life and in this regard, is necessary which the continuity/evolution in the dimensions of the durability of architectural buildings and the influence of external factors, should be considered urban designers and architects, in order for the interaction and social interaction between the individual and that work to be formed based on the interaction between the characteristics of the work and the mental image of the audience.Research Aim: Considering the importance of architectural permanence in the context of time and the impact of various factors, the purpose of this study is to presentation a model of durability architecture (continuity/evolution) in the design of Tabriz commercial complexes in the post-Crown era.Methodology: The research method is mixed (a combination of quantitative-qualitative methods) with a practical purpose and analytical-contextual nature, and in order to analyze the information has been used structural equation modeling in AMOS software.Studied Area: The geographical scope of the research includes the city of Tabriz and its commercial complexes.Results: Findings show that among the internal variables (architecture itself) the most impact on the durability of architecture is related to the strength of structures, attention to technology and technology in architecture and emphasis on values and culture of society with a value of 0.92, 0.88 and 0.85 respectively and among the external variables (corona effect) related to the variety of services for the benefit of the residents of the area (region) and the lack of extensive relocation, considering a precondition at the entrance of the complex to disinfect and use new materials with anti-aging properties. Bacterial values are 0.84, 0.70 and 0.66, respectively.Conclusion: The results indicate that the sustainable architectural model of commercial complexes can be compiled based on the consideration of the background factors (the architecture itself) and external factors (the effects of the epidemic) in the three dimensions of body, function and identity-meaning.

منابع و مأخذ:

آیوازیان، سیمون. (1385). جست‌وجویی برای دستیابی بـه هنـر و معمـاری متعـالی. فصلنامه معمـاری و فرهنـگ، 25، 25-1.

الکساندر، کریستوفر. (1386). معماری و راز جاودانگی. ترجمه­ی مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

پاکزاد، جهانشاه. (1394). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.

پورجعفر، محمدرضا. (1382). جاودانگی در شهرسازی با نگاهی به شهر رم. ماهنامه شهرداری‌ها، 54، 54-51.

پورجعفر، محمدرضا؛ اکبریان، رضا؛ انصاری، مجتبی و پورمند، حسن­علی. (1386). رویکرد اندیشه­ ای در تداوم معماری ایران. فصلنامه صفه، 16، 105-90.

پورجعفر، محمدرضا؛ صادقی، علیرضا و یوسفی، زاهد. (1387). بازشناسی اثر معنا در جاودانگی مکان، نمونه موردی: روستای هورامان تخت کردستان. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 28(125)، 17-2.

حاتمی گلزاری، الهام؛ میرزاکوچک خوشنویس، احمد؛ بایزیدی، قادر و حبیبی، فؤاد. (1398). تحلیلی بر مؤلفه‌های تأثیرگذار در ماندگاری معماری بازارهای تاریخی ایران (مطالعه موردی: بازار تاریخی تبریز). دو فصلنامه معماری و شهرسازی پایدار، 7(1)، 143-129.

حاتمی گلزاری، الهام؛ میرزاکوچک خوشنویس، احمد؛ بایزیدی، قادر و حبیبی، فؤاد. (1400). تدوین مؤلفه‌های ماندگاری فضاهای معماری شهری با تأکید بر ضرب آهنگ‌های زندگی روزمره (نمونه موردی: محدوده‌ی بازار تبریز). فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 21(60)، 218-201.

خالقیان، سیما و صالحی، ابوذر. (1400). عوامل معمارانه‌ی تأثیرگذار بر ماندگاری معماری سنتی ناحیه‌ی فلات مرکزی ایران. فصلنامه مرمت و معماری ایران، 11(25)، 84-73.

شفیعیان داریانی، فائزه؛ پورجعفر، محمدرضا و قبادی، علیرضا. (1393). مفهوم ماندگاری در معماری اسلامی و مقایسه­ ی آن با مفهوم پایداری در معماری معاصر. فصلنامه پژوهش­های معماری اسلامی، 2(5)، 50-32.

صادق ابرکوهی، مریم؛ طلایی، آویده و کابلی، محمدهادی. (1401). طراحی مسکن اجتماعی با رویکرد بهینه‌سازی مصرف انرژی در شهر تهران. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 17(61)، 1173-1153.

کشتکار قلاتی، احمدرضا؛ اردستانی، زهراالسادات و پرویزی، الهام. (1401). الزامات کارکردی طراحی مسکن متناسب با تغییر سبک زندگی در دوران بیماری‌های دنیاگیر (مورد پژوهی: دوران همه‌گیری کویید 19 در تهران). دو فصلنامه معماری و شهرسازی پایدار، 10(1)، 70-55.

ملک آورزمانی، عطیه؛ صابرنژاد، ژاله و پورمند، حسن‌علی. (1399). تدوین الگوی ماندگاری ادراکی در معماری بر اساس روش نظریه‌پردازی داده‌ بنیاد متنی. فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 30، 199-183.

مهمانی، رقیه؛ نخعی، جلال و جاویدنژاد، مهرداد. (1401). تبیین مدل طراحی ساختمان‌های مسکونی در اقلیم سرد کوهستانی از بعد کالبدی- هویتی (مورد مطالعه: کلان‌شهر تبریز). فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 17(61)، 1109-1095.

همتی لوحه‌سرا، جواد؛ رشیدکلویر، حجت‌الله؛ مولائی هشجین، نصرالله و اکبری، حسن. (1401). ارزیابی اثرات سیاست‌های مقاوم‌سازی بر الگوهای مسکن و هویت روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان ماسال). فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 17(61)، 883-871.

Celadyn, W. (2014). Durability of buildings and sustainable architecture. Technical Transaction Architecture, 14, 17-26. suw.biblos.pk.edu.pl.

Cook, E.S., & Hall, K. (2012). Larson, Residential landscapes as social-ecological systems: a synthesis of multi-scalar interactions between people and their home environment. Urban Ecosyst, 15(1), 19-52.

Finn, B.M., & Kobayashi, L. C. (2020). Structural inequality in the time of COVID-19: Urbanization, segregation, and pandemic control in sub-Saharan Africa. Dialogues in Human Geography, 10(2), 217–220.

Hong, J.H., Kim, J.H., Park, G.D., Lee, J.Y., Lee. J.K., & Kang, Y.C. (2021). A strategy for fabricating three-dimensional porous architecture comprising metal oxides/CNT as highly active and durable bifunctional oxygen electrocatalysts and their application in rechargeable Zn-air batteries. Chemical Engineering Journal, 414, 1-13.

Joãoa, L.S., Carvalhob, R., & Fangueiroa, R. (2016). A study on the durability properties of textile membranes for architectural purposes. Procedia Engineering, 155, 230–237.

Lacasse, M.A., Abhishek Gaur, A., & Moore, T.V. (2020). Durability and Climate Change—Implications for Service Life Prediction and the Maintainability of Buildings. Buildings, 10(3), 53-65.

Mendes, L. (2020). How can we quarantine without a home? Responses of activism and urban social movements in times of COVID-19 pandemic crisis in Lisbon. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 111, 318–332.

Naglaa, A.M., & Ghoneim, E.M.  (2020). Antivirus-built environment: Lessons learned from Covid-19 pandemic. The Sustainable Cities and Society, 61, 1-13.

Ottelé, M., Perini, K., & Haas E.M. (2014). Life cycle assessment (LCA) of green façades and living wall systems. In: Pacheco-Torgal F, Cabeza LF, Labrincha J, Magalhães A, editors. Eco-efficient construction and building materials, Cambridge: Woodhead Publishing Series in Civil and Structural Engineering, Elsevier; pp: 457–483.

Pereira, C., Hamadyk, E., & Silva, A. (2020). Probabilistic analysis of the durability of architectural concrete surfaces. Applied Mathematical Modelling, 77, 199-215.

Spennemann, D. (2021). Residential Architecture in a post-pandemic world: implications of COVID-19 for new construction and for adapting heritage buildings. Journal of Green Building, 16(1), 199–215.

Tarpio, J. (2020). Kestäviä kaksioita kestävissä kerrostaloissa? [Sustainable flats in sustainable buildings?]. Arkkitehtiuutiset, 5, 10–13.

Van Hees, R., Naldini, S., & Roos, J. (2014). Durable past-sustainable future. Netherland: TU Delft.

Wade, L. (2020). An unequal blow. Science, 368(6492), 700–703.

Weisberg, R.W. (2006). Creativity: understanding innovation in problem solving, Science, invention and the arts. USA: John Wiley & Sons. Inc.

World Health Organization. (2020a). WHO Director-General's Opening Remarks at the Media Briefing on COVID-19 - 11 March 2020. [WWW Document]. URL. https://www.who.int/dg/speeches /detail /who-director-general-s-opening-remarks-at-themedia-briefing-on-covid-19—11-march-2020. (Accessed 12 June 2020).

World Health Organization. (2020b). Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): Situation Report- 144. [WWW Document]. URL. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports /20200612-covid-19-sitrep-144.pdf?sfvrsn=66ff9f4f_2. (Accessed 12 June 2020).

Yzurdiaga, K.P. (2014). Reconsidering Firmitas: Durability as an Integral Function of the Sustainably Built Environment. Pomona Senior Theses. Paper 111,  http:// scholarship. claremont. edu/Pomona_ theses/111.

Zhu, Y., Xie, J., Huang, F., & Cao, L. (2020). Association between short-term exposure to air pollution and COVID-19 infection: evidence from China. Science of the Total Environment, 727, 1-13.