سرمایه اجتماعی و مشارکت روستاییان در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی با نقش میانجی اثرات ادراک شده از طرح ها و برنامه ها؛ (مطالعه موردی: بخش اسفندقه)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی و سکونتگاههای انسانی

ناصر شفیعی ثابت ¹ (استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
فائزه ابراهیمی پور ² (دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/04/16 تاریخ پذیرش : 1401/01/31 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: جیرفت, آگاهی و انسجام اجتماعی, شبکه و روابط اجتماعی, اثرات محیطی ادراک شده, بخش اسفندقه,

چکیده مقاله :

مقدمه: امروزه، تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی تا حدود زیادی متاثر ازچگونگی سرمایه اجتماعی روستاییان است؛ و پی آیند ارتقاء سرمایه اجتماعی باعث بهبود هماهنگی و همکاری بین افراد یک گروه و سازمان با یکدیگر می شودهدف: پژوهش حاضر به واکاوی اثرات سرمایه اجتماعی و مشارکت روستاییان در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی با نقش میانجی اثرات ادراک شده از طرح ها و برنامه ها در بخش اسفندقه پرداخته است.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر به روش کمی و توصیفی ـ تحلیلی و با ابزار پرسشنامه، متغیرهای اثرگذار و اثرپذیر را در این ارتباط، وارسی کرده است. همچنین تجزیه و تحلیل ویژگی های جمعیت شناختی و تجمیع پرسش ها برای ورود به مدل، و تحلیل سازه ها و روابط بیان شده در چهارچوب نظری با استفاده از نرم افزارآموس گرافیک انجام شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، بخش اسفندقه است.یافته ها: پی آیندهای پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین 4 متغیر سرمایه اجتماعی از 6متغیر است و مشارکت روستاییان با چهار متغیر میانجی اثرات محیطی ـ اکولوژیک، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ـ زیربنایی ادراک شده از طرح ها و برنامه هاسنجیده شده است.نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که رابطه سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات محیطی معنادار است ومقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 11/0 است و سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات اجتماعی اثرگذار است و مقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 18/0است. و اما سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات اقتصادی اثرگذار نیست و مقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 07/0 است.همچنین سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات کالبدی اثرگذار است و مقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 23/0 است.و سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها اثرگذار است و مقدار این اثر مستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 39/0 است.

چکیده انگلیسی:

The present study analyzes the effects of social capital and rural participation in the spatial developments of rural settlements with the mediating role of perceived effects of plans and programs in Esfandeh. This research has investigated the effective and influential variables in this regard by quantitative and descriptive-analytical method and by questionnaire tools. The results of the research indicate that there is a positive and significant relationship between 4 variables of social capital from 6 variables and rural participation with four mediating variables of environmental-ecological, social, economic and physical-infrastructural effects perceived from the plans and programs. Also, the relationship between the social capital of the villagers on participation in projects and programs is significant due to environmental effects and the amount of this indirect effect is 0.11. . However, the social capital of the villagers does not affect the participation in plans and programs due to economic effects and the value of this indirect effect is 0.77. The social capital of the villagers affects the participation in the projects and the value of this direct effect is 0.39.

منابع و مأخذ:

Brown, R. S., & Ashman, Y. (1990). More or less guanxi: Trust is 60% network context, 10% individual difference. Social Networks, 54, 12-25.

Dughayi, G. (2013). Women cannot lead: empowering women through cultural tourism in Botswana. Journal of Sustainable Tourism, 23(4), 600-617.                                                        

    Erkko, H. M., & Renko, J. Y. (2016). Social capital as a concept in the social sciences: The current state of the debate. Democratization, 8(3), 189-210.‏

Fikret Sapienza, J. G. (2018). The entrepreneur–environment nexus: Uncertainty, innovation, and allocation. Journal of business Venturing, 25(5), 449-463.

Fraser, T. (2021). Japanese social capital and social vulnerability indices: Measuring drivers of community resilience 2000–2017. International Journal of Disaster Risk Reduction, 52, 101965.‏

Ghoshal, Z. (2016). An exploratory study for the conceptualization of rural innovation in the Indian context. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 807-815.

Hansi, A. P. M. S., & Batagoda, C. K. (2017). Open innovation: The next decade. Research Policy, 43(5), 805–811.

Hofferth, S. L., & Iceland, J. (1998). Social capital in rural and urban communities 1. Rural sociology, 63(4), 574-598.‏

Johnson, K. P., & De Kort, S. (2019). Social capital as a concept in the social sciences: The current state of the debate. Democratization, 8(3), 189-210.‏

Jafari, N, Barghi, H., & Ghanbari, Y. (2017). Assessing the effects of social capital on governance in rural areas (Case study: rural areas of Zanjan city). Human Resource Planning Studies, 14(1), 75-91. (in Persian).

Nations, U. (2017). World population prospects. Multimedia Library.

Putnam R. (2017). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42.

Putnam R., & Goos, J. (2007). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42

Pearson, J., & Carr M., (2001). Social capital as a concept in the social sciences: The current state of the debate. Democratization, 8(3), 189-210.‏

Portney, P. (2016). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42.

Results of Jiroft County Census, (2016)(in Persian).

Robin, J. (2017). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42.                                                                                                   

Shafiee Sabet, N, Anbarloo, M., & Yousefi Taleghani, A. (2017). Analysis of rural participation facilitators in the development of rural settlements (Case study: Chorzeq villages and Tarom city drama). Human Resource Planning Studies, 13(3), 729-744 (in Persian).

Sebastián, J., & Selle, H. (2019). Developing a social capital index for the Netherlands. Social indicators research, 113(3), 859-886.

Sørensen, J. F. (2012). Testing the hypothesis of higher social capital in rural areas: the case of Denmark. Regional Studies, 46(7), 873-891.‏

Suleimangoli, R., Rahmani, B., & Shafi'i Sabet, N. (2018). The level of access and influence of information and communication technology in the socio-economic fields of the rural community (Case study: Qaleh Qafeh village, Minoodasht city). Human Resource Planning Studies, 12(1), 103-118 (in Persian).

Vasylchenko, A. (2018). An exploratory study for conceptualization of rural innovation in Indian context. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 807-815.

Zelli, J. (2016). Developing a social capital index for the Netherlands. Social indicators research, 113(3), 859-886.‏