تعیین مؤلفه‌های اثرگذار بر افشای داوطلبانۀ اطلاعات غیرمالی از منظر تئوری نهادی با روش کیفی

محورهای موضوعی : مدیریت بازرگانی- بازرگانی

علی خدابخشی ¹ , محسن دستگیر ² , سعید علی احمدی ³

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - استاد گروه حسابداری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران (نویسندۀ مسئول)
3 - استادیار گروه حسابداری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/06 تاریخ پذیرش : 1402/09/19 تاریخ انتشار : 1402/12/01

کلید واژه: روش دلفی, اطلاعات غیرمالی, افشای داوطلبانه, تعیین مؤلفه‌های اثرگذار, تئوری نهادی, روش مرور منابع,

چکیده مقاله :

گزارش‌های شرکت‌ها یکی از مهم ترین منابع کسب اطلاعات هستند به‌طوری که در مبانی نظری حسابداری و گزارشگری اکثر کشورها آمده است که هدف کلی گزارشگری شرکت‌ها فراهم آوردن اطلاعات است. پژوهش حاضر با هدف تعیین مؤلفه های اثرگذار بر افشای داوطلبانۀ اطلاعات غیرمالی از منظر تئوری نهادی می باشد. در این پژوهش از روش تحقیق کیفی استفاده شده است که ترکیبی از مرور منابع و روش دلفی ‌می‌باشد، در ابتدا با استفاده از روش مرور منابع و پیشینۀ مطالعات استفاده شد، عوامل مؤثر بر افشای اطلاعات با رویکرد افشای داوطلبانۀ اطلاعات غیرمالی شناسایی گردید، سپس به دسته بندی عوامل شناسایی شده پرداخته شد. به‌منظور تعیین مؤلفه های مؤثر بر افشای داوطلبانۀ اطلاعات از روش دلفی استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر، متخصصان و خبرگان حسابداری بودند که در حسابداری و حسابرسی صاحب نظر هستند که به تعداد 20 نفر (10 نفر علمی و10 اجرائی) و به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. یافته‌های قسمت مرور منابع نشان داد که 33 شاخص شناسایی شد و نهایتاً مفاهیم شناخته شده در پنج گروه دسته بندی شد. همچنین نتایج دلفی در دو مرحله مورد بررسی قرار گرفت و با حذف و اضافه کردن مفاهیم، نهایتاً 25 شاخص شناسایی شد. شاخص‌های مورد نظر از طریق مرور ادبیات ضمن ارائه به خبرگان پس از روایی محتوای اولیه در پرسش‌نامۀ دلفی قرار گرفت و از 20 نفر 17 نفر شاخص‌ها را تأیید کردند و درصد روایی 85 درصد به دست آمد؛ بنابراین، اعتبار مدل از طریق روش دلفی تأیید شد. نتایج نشان می‌دهد که در سه گروه؛ 1) عوامل غیراختیاری و افشای داوطلبانۀ اطلاعات غیرمالی؛ 2) عوامل اختیاری خاص شرکت و افشای داوطلبانۀ اطلاعات غیرمالی؛ 3) عوامل هنجاری و افشای داوطلبانۀ اطلاعات غیرمالی، 25 شاخص مورد بررسی تأیید شدند.

چکیده انگلیسی:

Company reports are one of the most important sources of obtaining information, so that the theoretical foundations of accounting and reporting in most countries state that the general purpose of company reporting is to provide information. The purpose of this research is to determine the factors influencing the voluntary disclosure of non-financial information from the perspective of institutional theory. In this research, a qualitative research method has been used, which is a combination of resource review and Delphi method, at first it was used by using the resource review method and background studies, the factors affecting information disclosure were identified with the approach of voluntary disclosure of non-financial information, then to The categories of identified factors were discussed. In order to determine the factors affecting the voluntary disclosure of information, the Delphi method has been used.The statistical population of the present study were accounting specialists and experts who are experts in accounting and auditing, who were 20 people (10 academic and 10 executive) and were selected as a snowball. The findings of the resource review section showed that 33 indicators were identified and finally the known concepts were categorized into five groups. The desired indicators were included in the Delphi questionnaire through the literature review while presenting to the experts after the initial content validity and 17 out of 20 people They confirmed the indicators and the validity percentage was 85%, so the validity of the model was confirmed through the Delphi method.The results show that in three groups; 1) Involuntary factors and voluntary disclosure of non-financial information; 2) specific discretionary factors of the company and voluntary disclosure of non-financial information; 3) Normative factors and voluntary disclosure of non-financial information, 25 indicators were confirmed. 

منابع و مأخذ:

 انصاری سامانی، حبیب و ایزدی، هوریه. (1397). نقش نهادهای مالی در رابطۀ میان افشای داوطلبانۀ اطلاعات مالی با نقدشوندگی سهام، همایش تولید ملی و اشتغال پایدار، چالش‌‌ها و راهکار‌ها، بروجرد.
 ابراهیم آبادی، زیبا. (1398). بررسی رابطۀ بین ویژگی‌های شرکتی و افشای داوطلبانۀ اطلاعات در گروه زراعت و خدمات وابستۀ بورس اوراق بهادار تهران، همایش تجربه کاوی اقتصاد مقاومتی، تهران.
 احمدی لویه، سجاد. (1399). بررسی تأثیر توانایی مدیریت بر افشای اطلاعات در زمینۀ سرمایۀ فکری در شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران، همایش ملی بهبود و باز‌سازی سازمان و کسب¬وکار، تهران.
 فرخزاد، مهسا و عباسیان، محمدمهدی. (1399). نقش افشای اطلاعات بر مسئولیت‌‌پذیری اجتماعی، همایش بین‌المللی پژوهش‌های بنیادین در مدیریت، توسعه و علوم انسانی، کرج.
 فرخزاد، مهسا و عباسیان، محمدمهدی. (1399). بررسی تأثیر افشای اطلاعات بر مسئولیت‌‌پذیری اجتماعی و زیست¬محیطی سازمان مورد مطالعه: شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین همایش بین‌المللی مطالعات نوین مدیریت و حسابداری در ایران، کرج.
 سازمان بورس و اوراق بهادار. (1399) - دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب 1386.
 امیرخانی، محمدجواد و افشاری، اسدالله. (1397). بررسی اثرات میزان اطمینان به اطلاعات موجود بر ایجاد رفتارهای توده¬ای در بازار مالی، پنجمین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران، انجمن مدیریت ایران.
 رجبی، احسان و موذنی قهدریجانی، حسینعلی. (1396). بررسی تأثیر عدم شفافیت اطلاعاتی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس بر رفتار مالی توده‌وار سرمایه‌گذاران حقیقی در بورس، چهارمین همایش پژوهش‌های مدیریت و مهندسی صنایع، تهران، پردیس بین‌الملل توسعۀ ایده هزاره.
 بهرامی، مریم و توسکی، امیدفرهاد. (1397). تأثیر ترکیبات هیئت مدیره و کمیتۀ حسا‌بر‌سی بر بهبود افشای گزارشگری مالی، اولین همایش بین‌المللی رویکردهای نوین در مدیریت کسب¬وکار و حسابداری با تأکید بر ارزش¬آفرینی و ا‌قتصا‌‌د مقاومتی، تهران، مؤسسۀ آموزش عالی امینی بهنمیر.
 عرب، روح اله و بیانی، زهرا. (1398). تأثیر اثربخشی کمیتۀ حسا‌بر‌سی و کیفیت حسا‌بر‌سی بر کیفیت افشای اختیاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین همایش ملی در مدیریت، حسابداری و ا‌قتصا‌‌د با تأکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی، تهران - دانشگاه شهید بهشتی، دبیرخانۀ دائمی همایش.
 کروکی نژاد، زهره و تائبی، امیرحسین. (1398). بررسی تأثیر افشای داوطلبانۀ مسئولیت اجتماعی بر حق‌الزحمۀ حسا‌بر‌سی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین همایش ملی در مدیریت، حسابداری و ا‌قتصا‌‌د با تأکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی، تهران - دانشگاه شهید بهشتی، دبیرخانۀ دائمی همایش.
 جابری، محمدعلی. (1398). تأثیر نوع مؤسسۀ حسا‌بر‌سی، حق‌الزحمۀ حسا‌بر‌سی و نوع اظهارنظر حسا‌بر‌س بر بهبود کیفیت افشای اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. انجمن حسا‌بر‌سی.
 عبدی، حدیث؛ ایوانی، فرزاد و علیمرادی، مهری. (1398). اهمیت تأثیر افشای سرمایۀ فکری بر ریسک حسا‌بر‌سی، همایش بین‌المللی ایده‌های نوین در مدیریت حسابداری، ا‌قتصا‌‌د و بانکداری، تهران - مرکز همایش سازمان مدیریت صنعتی، شرکت همایش آروین البرز.
 فراهانی، الهه؛ کیائی، علی و حاجی‌ها، زهره. (1398). بررسی نقش تعدیلی دورۀ تصدی و تخصص در صنعت حسا‌بر‌س بر ارتباط توانایی مدیریتی و قیمت‌گذاری خدمات حسا‌بر‌سی، چهارمین همایش ملی در مدیریت، حسابداری و ا‌قتصا‌‌د با تأکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی، تهران - دانشگاه شهید بهشتی، دبیرخانۀ دائمی همایش.
 قهرمانی، داریوش. (1397). نقش کیفیت خدمات حسا‌بر‌سی در نگهداری حسا‌بر‌س، پنجمین همایش ملی رویکردهای نوین در علوم مدیریت، ا‌قتصا‌‌د و حسابداری، بابل، مؤسسۀ علمی پژوهشی کومه علم آوران دانش.
 داودآبادی فراهانی، حدیثه. (1396). آنالیز پارامترهای حسا‌بر‌سی با رویکرد بهبود خدمات عضو بورس اوراق بهادار تهران و مؤسسات حسا‌بر‌سی، فصلنامۀ مطالعات ا‌قتصا‌‌د، مدیریت مالی و حسابداری.
 Abdelrehim, Neveen, et al. 2017. Understanding risk disclosures as a function of social organisation: A neo-Durkheimian institutional theory-based study of Burmah Oil Company 1971–1976. The British Accounting ReviewJanuary .
 Abernathy, John L., et al. 2019. The effect of general counsel prominence on the pricing of audit services. Journal of Accounting and Public Policy, Volume 38, Issue 1, January–February 2019, Pages 1-14
 Agustia, Dian, et al. 2020. Earnings management, business strategy, and bankruptcy risk: evidence from Indonesia. HeliyonFebruary 2020.
 Ng, Hooi Yiا. 2018. Audit seasonality and pricing of audit services: Theory and evidence from a meta-analysis. Journal of Accounting Literature, Volume 40, June 2018, Pages 16-28
 in Mexico. Government Information Quarterly, Volume 31, Supplement 1, June 2014, Pages S49-S62
 Bebbington, J., Kirk, E.A. and Larrinaga, C. (2012). The production of normativity: A comparison of reporting regimes in Spain and the UK. Accounting, Organizations and Society, 37 (2), 78-94.
 Botosan, C. A. (2017). Disclosure Level and the Cost of Equity Capital. The Accounting Review, 72, 323-349.
 Brown, N. and Deegan, C. (1999). The public disclosure of environmental performance information: A dual test of media agenda setting theory and legitimacy theory. Accounting and Business Research, 29 (1), 21-41.
 Chan, C.C. and Milne, M.J. (1999). Investor reactions to corporate environmental saints and sinners: an experimental analysis. Accounting and Business Research, 29 (4), 265-279.
 Chen, S. and Bouvain, P. (2009). Corporate responsibility converging? A comparison of corporate responsibility reporting in the USA, UK, Australia, and Germany. Journal of Business Ethics, 87, 299-317.
 Collins, E., Lawrence, S., Pavlovich, K. and Ryan, Ch. (2007). Business networks and the uptake of sustainability practices: the case of New Zealand. Journal of Cleaner Production, 15 (8-9), 729-740.
 Contrafatto, M. (2014). The institutionalization of social and environmental reporting: An Italian narrative. Accounting, Organizations and Society, 39 (6), 414–432.
 Chen, Chieh-Shuo. 2016. The effect of mandatory disclosure requirements and disclosure types of auditor fees on earnings management: Evidence from Taiwan. Asia Pacific Management Review, Volume 21, Issue 4, December 2016, Pages 181-195
 Chen, Vincent Y. S. et al. 2019. Disclosure of fair value measurement in goodwill impairment test and audit fees. Journal of Contemporary Accounting & Economics, Volume 15, Issue 3, December 2019, Article 100160
 Dennis, Sean A. Jeremy B. Griffin, and Karla M. Zehms (2019) The Value Relevance of Managers' and Auditors' Disclosures About Material Measurement Uncertainty. The Accounting Review: July 2019, Vol. 94, No. 4, pp. 215-243.
 Caby, Jérôme, et al. 2020. The determinants of voluntary climate change disclosure commitment and quality in the banking industry. Technological Forecasting and Social Change1 September 2020.
 Perera, Luckmika, et al. 2019. A comparison of voluntary and mandated climate change-related disclosure. Journal of Contemporary Accounting & Economics8 June 2019.
 Zheng, Peipei & Chunyan Ren. 2019. Voluntary CSR disclosure, institutional environment, and independent audit demand. China Journal of Accounting Research23 November 2019.
 Altayar, Mohammed Saleh. 2018. Motivations for open data adoption: An institutional theory perspective. Government Information Quarterly22 September 2018.
 Frenkel, Sivan, et al. 2020. The effect of exogenous information on voluntary disclosure and market quality. Journal of Financial Economics5 May 2020.
 Kamei, Kenju. 2020. Voluntary disclosure of information and cooperation in simultaneous-move economic interactions. Journal of Economic Behavior & Organization12 February 2020.
 Hong, Xianpei, et al. 2021. Dilemma of quality information disclosure in technology licensing. European Journal of Operational ResearchAvailable online 11 February 2021.
 Liu, Xia, et al. 2021. Voluntary information disclosure with heterogeneous beliefs. Journal of Economic Dynamics and Control3 February 2021.
 Xia, Dan, et al. 2020. The synergetic impact of environmental and innovation information disclosure on corporate financial performance: An empirical study based on China coal listed companies. Technovation28 August 2020.
 Yang, Jun, et al. 2020. Do disclosures of selective access improve market information acquisition fairness? Evidence from company visits in China. Journal of Corporate Finance23 April 2020.
 Kelton, Andrea Seaton & Norma R. Montague. 2017. The unintended consequences of uncertainty disclosures made by auditors and managers on nonprofessional investor judgments. Accounting, Organizations and Society (2017). http://dx.doi.org/10.1016/j.aos.2017.10.001
 Kelton, Andrea Seaton & Norma R. Montague. 2018. The unintended consequences of uncertainty disclosures made by auditors and managers on nonprofessional investor judgments. Accounting, Organizations and Society, Volume 65, February 2018, Pages 44-55
 Kim, Incheol, et al. 2020. The color of shareholders' money: Institutional shareholders' political values and corporate environmental disclosure. ournal of Corporate Finance9 August 2020.
 Wang, Chun-Yang, et al. 2021. Effect of air quality on corporate environmental disclosure: The moderating role of institutional investors. Borsa Istanbul ReviewAvailable online 24 February 2021.