بررسی کارآمدی تئوری محدودیت نسبی تدگر در تحلیل پدیده‌ی تروریسم در خاورمیانه
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیسید عباس هاشمی 1 , حمید جان نثار 2 , فاطمه کربلایی احمد 3
1 - عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی
2 - کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی
3 - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
کلید واژه: تروریسم, خاورمیانه, واژگان کلیدی: محرومیت نسبی اجتماعی, عوامل فرا منطقه‌ای,
چکیده مقاله :
چکیده نظریه‌ی محرومیت نسبی تدگر (Ted Gurr) گویای شرایطی است که در آن برخی از شهروندان (گروه‌ها) از امکانات، امتیازات و بهره‌مندی بیشتری نسبت به برخی دیگر برخوردارند که نتیجه ی آن محرومیت گروه دوم است. پیدایش احساس محرومیت به‌طورکلی پدیده‌ای مدرن و ناشی از تغییرات و تحولات بنیادین اجتماعات بشری است که بیشتر در جوامع با ساختار و بافت سنتی وجود دارد که البته با مقایسه‌ی اجتماعی افراد از جایگاه خود در جامعه تشدید می‌شود. در این نظریه تدگر مدعی است که عمدتاً سرخوردگی افراد در دست‌یابی به اهدافشان در نهایت باعث ایجاد رفتارهای نامتعارف از سوی آنان می‌شود. به همین ترتیب این نارضایتی مستمر انگیزه‌هایی را برای خشونت جمعی فراهم می‌کند که پیدایش تروریسم نمود بارز آن است. در این میان منطقه‌ی خاورمیانه -که یکی از مناطق استراتژیک و درعین‌حال بحران‌ساز در جهان است- در دوره‌ی کنونی مهد رشد و پیدایش تروریسم بوده است. جستار حاضر با مبنا قرار دادن تئوری محرومیت نسبی تدگر تلاش دارد، میزان کارآمدی این نظریه را در تحلیل پدیده‌ی تروریسم در منطقه‌ی خاورمیانه بررسی کند. طبق یافته‌های این پژوهش، پیدایش و رشد تروریسم در این منطقه تنها ناشی از محرومیت نسبی نیست و درواقع این عامل یکی از زمینه‌ها، در کنار دیگر عوامل درون/برون منطقه‌ای، مؤثر بر رشد تروریسم بوده است.
Abstract: The relative deprivation theory of Ted Gurr was introduced to explain the conditions in which some citizens (or groups) avail themselves facilities, privileges and advantages more than others which consequently lead to deprivation and exclusion of second group. The emergence of the feeling of deprivation is a modern phenomenon originating from changes and fundamental developments of human societies which existed more in societies with traditional structure which of course this feeling gets aggravated once the people compare themselves with their counterparts in the society. On the whole Ted Gurr in his theory claims that disappointment and frustration of the people in achieving their goals leads to unconventional behavior by them. In the same manner this continued dissatisfaction prepares the ground and motivation for mass violence which terrorism is the sign of it. In recent years the Middle East is one of the strategic regions and at the same time the center of crisis and hotbed of growth and emergence of terrorism. The present article by making use of Ted Gurr’s theory as its theoretical framework tries to examine the efficiency of this theory in explaining and analyzing the phenomenon of terrorism in the Middle East. The finding of the study shows that the emergence and growth of terrorism in the Middle East region is not merely due to relative deprivation. In fact this factor is one of the factors which along with other factors i.e. inter-regional and extra-regional; leads to the growth of terrorism.
