• Home
  • Designing a model of an innovative university in relation to society: a strategy for the management and development of fourth-generation universities

Share To

Article Url


Manuscript ID : JEDU-2205-6093 (R2) Visit : 73 Page: 0 - 0

10.30495/jedu.2024.30396.6093

Article Type: Original Research

Designing a model of an innovative university in relation to society: a strategy for the management and development of fourth-generation universities

Subject Areas : Education

Masoumeh Cham Asemani 1 , Maghsoud Farasatkhah 2 , Seyed Hamid Khatami 3

1 - Scientific Policy Research Center of the country
2 - Institute for Research and Planning in Higher Education
3 - Mobtakeran Publisher

Received: 2022-05-12 Accepted : 2022-11-12 Published : 2024-03-20

Keywords: Innovative University, Social University, Fourth generation, Triple helix, Quadruple helix,

Abstract :

Considering the university's transformational process from the third generation and the so-called entrepreneurial university based on commercialization to the fourth generation in a dynamic connection with the local, regional and national society with the aim of responding to the needs of the civil society, the main purpose of the research is to identify characteristics of the fourth generation university as an innovative one in connection with the society based on the quadruple helix (QH). The research is applied and the data collection method is the sequential mixed method. The main dimensions and elements of an innovative university in relation to society were identified through the content analysis method by studying domestic and foreign scientific articles, as well as the national documents of the higher education system. To validate the obtained conceptual model, the partial least squares technique (PLS) was used in the two science and technology parks affiliated with universities in Iran. All fit indicators of the measurement model (confirmatory factor analysis) and structural model (path analysis) are analyzed in the software (Smart PLS). The final model with 4 cluster categories including inputs, the process of interactions, outputs, and effects, 11 main categories, and 32 components were designed through the coding method based on the systemic approach. Moreover, the good fit of the model in all four category clusters, as well as the general model is confirmed at a strong level (0.755) by calculating the GOF criterion.

References:
_||_
Full-Text:


Journal of New Approaches in Educational Adminstration

 

 

ISSN (Print): 2008-6369- ISSN (Online): 2423-723X

Research Paper

 

Designing a Model of an Innovative University in Relation to Society: a Strategy for the Management and Development of Fourth-Generation Universities

Masoumeh Cham Asemani 1*, Maghsoud Farasatkhah 2, Seyed Hamid Khatami 3

1. PhD candidate in Higher Educational Administration (Tehran University), Researcher of Scientific Policy Research Center of the country; Iran,

2. Professor, Higher Education Planning; Institute for Research and Planning in Higher Education.

3. Master of Educational administration, Shahid Beheshti University.

Abstract

Introduction and Objective: Considering the process of transforming the university from the third generation to the fourth generation with the aim of responding to the needs of civil society and the lack of clarity about the characteristics of such a university comprehensively, the main purpose of the research is to design the characteristics of the fourth generation university as an innovative one in connection with a society based on the quadruple helix (QH).                      
Research Methodology: Research is practical in terms of purpose. First, on the basis of the systematic review methodology, 37 national and international scientific-research articles related to the topic from 1990 to 2020, as well as the national documents from the Iranian higher education system were analyzed utilizing the content analysis within the coding process, and the features of the innovative university in relation to society have been identified. Then, based on the descriptive-survey research method and the questionnaire developed by the researchers, the validity of the constructs and the fit of the model have examined through the partial least squares (PLS) technique.Given the comprehensiveness of the conceptual model and the need to evaluate all its dimensions and focus on the relationship with civil society, graduates and faculty from affiliated university science and technology parks that were active during COVID-19 (2020) were chosen as the statistical population. Then the questionnaire were distributed to 250 individuals in two science and technology parks using the cluster sampling method.                             
 Results: The final model with the core phenomenon named by the authors as a"socially innovative university" on the basis of a systems approach to the university as an open university was designed in 4 cluster categories including inputs, process of interaction, outputs, and effects with 11 main categories and 32 components. High factor loads of all elements (values greater than 0.5) indicate a high level of significance and a strong correlation between visible variables and hidden variables. In addition, by calculating the GOF criterion, the fit of the model was confirmed at a high level (0.755) in all four categorical groups.

  

 

 

Received:

Accepted:

PP:

 

Use your device to scan and read the article online

 

 

 

 

 

 

DOI:

 

 

 

Keywords:

Innovative University; Social University; Fourth generation university; Triple helix; Quadruple helix.

Corresponding author: Masoumeh Cham Asemani

Address: PhD candidate of Tehran University, Researcher of Scientific Policy Research Center of the country; Iran 

Tell: 09357126668

Email: mchamasemani62@gmail.com

 

Citation: Cham Asemani Masoumeh, Farasatkhah Maghsoud, Khatami Seyed Hamid. ( ).  Designing a Model of an Innovative University in Relation to Society: a Strategy for the Management and Development of Fourth-Generation Universities, Journal of New Approaches in Educational Adminstration;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Extended Abstract

 

Introduction:

 In the recent years, a review of the provided definitions of fourth generation university, as well as the evolution of universities appears that the value of higher education institutions for regions or local communities has become much greater than in the past (Purcell, 2018, p2) and the third generation university with the mission of cooperation between university-industry-government or so-called Entrep- reneurial University is evolving into the fourth generation university in a dynamic relationship with the local, regional and national society and with the aim of meeting the needs of civil society as the public. As a result, the phenomenon of social responsibility (SR) has emerged as a matter of making the link between the generation of knowledge within the context of the application of knowledge (scientific, technical, and human knowl- edge) and also meeting local, national, and global needs, and improving the quality of life of people in the community. By and large, adaptation to the environment and the responsibility to meet the needs and expectations of the public characterize the concept of the “Innovative University”. Innovation therefore includes a variety of product-oriented processes and activities aimed at social and cultural impact or financial profit (Tierney and Lanford, 2016: 15), in other words, it has a value load on civil society (Kheirgu and Beadollah Khani, 2019; Maier and Weidner, 1975; Hindle, 2009).

 Nowedays, what is now called to as the fourth-generation university appears to be in its infancy and has not yet become as widespread as the previous three generations, and cannot be described as the fourth wave. Thus, the definitions and characteristics of this academic generation are not clearly defined and appear to be in “the embryonic stage” (Pawłowski, 2009: 59). Therefore, in this article, in addition to determining the main features of an innovative university in relation to society as a fourth generation in terms of a conceptual model, an attempt was made to validate the model obtained in two university-affiliated science and technology parks in Iran as the academic organizations that promote social innovation (Etzkowitz, 2003) and connect the academic side with the practical side (Almaamory & Slik, 2021:2).

Goal:
 Considering that the characteristics and duties of the fourth university generation in relation to civil society are not yet clearly defined, the main question is what are the characteristics of such a university in the form of a conceptual model? And is the final model statistically valid?                                      
 Method:
 The main dimensions and elements of the model have been identified through the content analysis method using the coding process. First, the content of 37 scientific articles selected from reliable international and national databases, including Taylor & Francis, Google Scholar, Science Direct, JSTOR, Springer and Noormags, Magiran, the Ensani portal (1990-2020) with the keywords, incl- uding innovative university and/or innovation in university and/or university and society, in addition to the national documents of the higher education system are analized. Subsequently, the extracted propositions were combined and integrated with each other. Then by eliminating similar codes, 90 and 37 propositions were extracted in the analysis of scientific sources and national documents respectively through the inductive method. Furthermore, to validate the conceptual model obtained using the partial least squares technique (PLS), a researcher-made questionnaire(α = 0/928) based on the model was distributed to 250 academic individuals in two science and technology parks affiliated with the universities that were selected using the cluster sampling method. Finally, 150 questionnaires were collected and all fit indicators (confirmatory factor analysis) and structural models (path analysis) were analized in the Smart PLS software .                                                                 
Findings:
 The final model is designed with 4 clusters and main dimensions including A) Inputs: 1- University mission (society-oriented teaching and research, and societal services); 2-Sources (innovative human capital, diversity of financial resources, and physical capacities like offices for relations with industry, society, and the protection of intellectual property; 3-Information (interdiscip- linary and transdisciplinary knowledge). B)Process of interactions: 1- University's functions (individual empowerment, citizenship empowerment, knowle- dge democracy, public service volunteer services, and urban development); 2- Good governance (tran- sformational leadership, innovative management, recruitment based on meritocracy, academic indep- endence, flexible structure of organization, inno- vative organizational culture, extra-organizational communication);3- Macro supportive policies (infrastructure of network interactions, allocation of research-based budget, source of contractual communications, and facilitator role); C) Outputs:1- Graduates (specialized and responsible human capital); 2- Operational knowledge (social knowledge, and educational innovations ); 3- Autonomous university(Self-regulatory);D) Effects: 1- Individual level (improving quality of people's lives); 2- Social level (local and regional, national, and global level).                                             
 The results of the confirmatory factor analysis by PLS technique showed that all the factors mentioned had a load factor greater than 0.3 and the good fit of the model in all four category clusters, as well as the general model were confirmed at a strong level (0.755) by calculating the GOF criterion.                
Results:
 All identified components play an effective role in forming the innovative university model in relation to society and works on the basis of an interactive and non-linear innovation model  (Etzkowitz, 2003:296). Universitis in this model must always have dynamic interactions with society, government, and industry (Cai, 2020; Carayannis & Campbell, 2009). Therefore, the final model, which takes a systemic approach to the university, has spiral relationships and the components interact with each other. Moreover, despite the lack of a comprehensive model of the fourth generation university in the literature review, many components and sub-components of the model, such as responding to the needs of civil society, social accountability, dynamic interactions with society, flexible and decentralized structure, innovative management, skill-based education, etc. are confirmed  by the results of the research with the aim of identifying the components of the fourth generation university (Ahmadian Chashemi, Niazazari & Salehi, 2020). Also, the central core named by the authors as a "socially innovative university" is entirely confirmed by another research finding that emphasizes the role of fourth-generation universities in the production of social innovations. In this research, social innovation is “innovative solutions that have a predefined social objectives, respond to specific social needs, lead to development and strengthening of civil society, are based on intersectoral and interregional cooperation between actors (QH) and thus also change society relationships." (Morawska-Jancelewicz, 2022).  

 

 

 

 

 

دوماهنامه علمی پژوهشی – رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

 

 

 

شاپا چاپی: 2008-6369- شاپا الکترونیکی: x2423-723

مقاله پژوهشی

طراحی الگوی مفهومی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه: راهبردی برای مدیریت و توسعه‌ی دانشگاه‌های نسل چهارم

 

چکیده

مقدمه و هدف: با توجه به روند شکل‌گیری نسل‌ چهارم از دانشگاه‌ها و تأکید بر پاسخ‌گويي به نيازهاي جامعه‌ی مدني و عدم مشخص بودن ویژگی‌های چنین دانشگاهی به صورت جامع، هدف از پژوهش حاضر، طراحی الگوی مفهومی دانشگاهی نوآور در ارتباط با جامعه مبتنی بر مارپیچ چهارگانه(QH) می‌باشد.                     
روش‌شناسی پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی است. ابتدا مبتنی بر روش مرور نظام‌مندِ 37 مقا‌له علمی–پژوهشی داخلی و خارجی مرتبط با موضوع در سال‌های1990 تا 2020 و نیز اسناد بالادستی نظام آموزش‌عالی ایران به روش تحلیل محتوا، ویژگی‌های دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه احصاء و سپس مبتنی بر روش تحقیق توصیفی-پیمایشی، با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته، اعتباریابی سازه‌ها و برازش مدل از طریق تحلیل عاملی تاییدی و مدل‌سازي معادلات ساختاري به روش حداقل مربعات جزئی(PLS) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به جامعیت الگوی مفهومی و نیاز به ارزیابی تمامی ابعاد آن(نهادها، فرایند، ستانده‌ها و تأثیرات) و تاکید بر ارتباط با جامعه‌ی مدنی، دانش‌آموختگان و اعضای هیأت علمی فعال در شرکت‌های مستقر در پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی فعال در دوران همه‌گیری کرونا به عنوان جامعه‌ی آماری پژوهش انتخاب شدند و پرسشنامه میان 250 نفر در دو پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی کرمانشاه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌اي به عنوان نمونه توزیع گردید.                                                             
یافته‌ها: الگوی نهایی با پدیده‌ی هسته‌ای نام‌گذاری شده توسط مؤلفان، با عنوان "دانشگاه نوآور اجتماعی" و با اتخاذ رویکرد سیستمی به دانشگاه به عنوان دانشگاهی باز در 4 مقوله‌ي خوشه‌اي شامل نهاده‌ها، فرایند تعاملات، ستانده‌ها و تأثیرات با 11 مقوله‌ی اصلی و 32 مؤلفه به روش کدگذاری طراحی گردید. بارعاملی بالای تمامی گویه‌ها ( مقادیر بالای 5/0) نشان از سطح معناداری قوی و همستگی زیاد میان متغیرهای قابل مشاهده با متغیرهای پنهان دارد. همچنین برازش مدل در هر چهار خوشه‌ی مقوله‌ای با محاسبه‌ی معیار GOF، در سطح قوی(755/0) تائید شد.

بحث و نتیجه‌گیری: ویژگی برجسته دانشگاه نسل چهارم، جامعه‌ محوری و تاکید بر پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری در برابر جامعه مدنی در سطح محلی، ملی، جهانی می‌باشد و مسئولان و مدیران دانشگاهی باید این مهم را در تمامی ابعاد سیستمی دانشگاه اعم از نهاده‌ها، فرایند تعاملات، ستانده‌ها و تأثیرات دانشگاه مد نظر قرار دهند.

 

تاریخ دریافت:

تاریخ پذیرش:

شماره صفحات: 

 

از دستگاه خود برای اسکن و خواندن

مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید     

 

 

 

 

DOI:

 

 

واژه­های کلیدی:

دانشگاه نوآور؛ دانشگاه اجتماعی؛ دانشگاه نسل چهارم؛ مارپیچ سه‌گانه؛ مارپیچ چهارگانه.

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

استناد: چم‌آسمانی معصومه، فراستخواه مقصود، خاتمی سید حمید.(1401). طراحی الگوی مفهومی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه: راهبردی برای مدیریت و توسعه‌ی دانشگاه‌های نسل چهارم، دوماهنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی.

 

 

 

 

 

 

مقدمه

نسل چهارم دانشگاه‌ها که به نظر می‌رسد در مراحل آغازین شکل‌گیری می‌باشد، هنوز آنچنان گسترده نشده است که به توان به مانند سه نسل قبلی، از آن به عنوان موج چهارم یاد کرد و در چند سال اخیر، به ندرت زمزمه‌ی آن در مقالات و نوشتارهایی انگشت شمار شنیده می‌شود. همچنین تعابیر و ویژگی‌های این نسل دانشگاهی به روشنی مشخص نشده است و گویی به سان پدیده‌ای در حال شدن است که هنوز به تکامل لازم و کافی نرسیده است.                                                                                      
پاولوسکی در سال 2009، نسل چهارم دانشگاه در اروپا را با تاثیرات اجتماعی‌اش در محیط بلاواسطه‌ی محلی و آثار بلندمدت در توسعه‌ی منطقه‌ای تعریف می‌کند و آن را تسهیل‌گر تغییرات و توسعه‌ی پایدار در محل و منطقه می‌داند (Farasatkhah,2018,p135). کارایانیس و کمپبل، دانشگاه نسل چهارم را مبتنی بر اضافه کردن حلقه و یا مارپیچ چهارمِ" جامعه" به مارپیچ‌های سه گانه‌ی دولت، صنعت و دانشگاه معرفی می‌کنند و معتقدند که ﺑﻄﻮر ﺧﺎﺻﯽ این نسل ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ رﺳﺎﻧﻪ، ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺻﻨﺎﯾﻊِ ﺧﻼق، ارزش‌ﻫﺎ، ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﯽ و ﻫﻨﺮ است(Carayannis & Campbell, 2006,p206). همچنین در نام‌گذاری این نسل دانشگاهی به عنوان دانشگاه توسعه‌یافته1 با ویژگی اصلی تعهد به توسعه فراگیر2، کراس3(2017) معتقد است که « منظور از توسعه‌ی فراگیر، رشد اقتصادی و یا توسعه اقتصادی به تنهایی نیست و شامل نتایج و مزایایی است که هم توسط "گروه های حاشیه‌نشین" و هم به ویژه برای جوامع، خانوارها و افرادی که از محافل قدرت اجتماعی و اقتصادی محروم هستند، مزایایی دارد» Cruze & Rebourseau , 2018,p11)) و دانشگاه نسل چهارم باید توسعه‌ی فراگیر در این معنا را تعقیب کند.  

بررسی تعاریف فوق از دانشگاه نسل چهارم و نیز سیرتحولی دانشگاه‌ها به ویژه در سال‌های اخیر، گویای آن است که امروزه ارزش موسسات آموزش‌عالی برای مناطق یا جوامع محلی بسیار بیشتر از گذشته شده است (Purcell, 2018,p2)و در حال تبديل‌شدن از دانشگاهي نسل‌سوم با مأموریت همکاری بین دانشگاه، صنعت و دولت و به اصطلاح کارآفرین به دانشگاه نسل‌چهارم در پيوندي پويا با جامعه‌ي محلي، منطقه‌اي، ملي با هدف پاسخ‌گويي به نيازهاي جامعه‌ی مدني به معنای عموم مردم مي‌باشند. بنابراین، در عرصه‌ی اﻧﺘﻘﺎل از ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ‌ی ﻣﺪرن ﺑﻪ ﭘﺴﺎﻣﺪرن، آن‌چه بیش از همه اهمیت پیدا کرده است، اﻧﻄﺒﺎق داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ پیرامون، جامعه و نیز ﺿﺮورت باز ﻣﻬﻨﺪﺳﯽِ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﻧﻘﺶﻫﺎ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي آﻣﻮزشﻋﺎﻟﯽ است ﺗﺎ داﻧﺸﮕﺎه‌ها ﺑﺘﻮانند در ﺗﻮﺳﻌﻪ‌ی اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺸﺎرﮐﺖ بیشتری داشته باشند (Aranha & Garcia, 2014 ). در سایه‌ی چنین انطباقی، مفهوم "دانشگاه نوآور4" با تأکید برخی محققان بر تفاوت آن با دانشگاه کارآفرین، شکل گرفته است؛ زیرا کارآفرینی مبتنی بر بازار و در حقیقت بازارمحور است و در نهایت انباشت ثروت از طریق ایده‌های موجود و یا جدید است؛ ولی نوآوری شامل تنوعی از فعالیت‌های فرایندمحور و محصول‌محور با هدف « تاثیرگذاری اجتماعی، فرهنگی و کسب منافع مالی» است(Tierney & Lanford,2016,p15). در حقیقت نوآوری دارای نوعی بار ارزشی برای جامعه‌ی مدنی است (Kheirgu & Beadollah Khani, 2019; Hindle,2009) و همین بار ارزشی منجر به تمرکز بر مفهوم نوآوری و به تبع شکل‌گیری مفهوم دانشگاه نوآور به عنوان داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ‌ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎدﮐﻨﻨﺪه آن ﻧﻮآور ﺑﻮده و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻧﻮآوري‌ ﻣﯽﮔﺮدد (Javanmardi et al., 2018,143) شده است. بر اساس مرور ادبیات در این زمینه می‌توان گفت دانشگاه نوآور، دانشگاهی با تعاملاتی چندگانه با تاکید بر تعامل با جامعه‌ی مدنی (عموم مردم) و نیز مسئولیت پذیری و پاسخ‌گویی به نیازهای اجتماعی است(Maier &Weidner, 1975; Miyata, 2000; Berestova, 2009; Resnick, 2012; Khayati & Selim,2019;) .

 در بحث از نوآوری در نظام ملی نوآوری نیز، در ابتدا اتزکوویتز به عنوان تئوری پرداز نوآوری بر پایه مارپیچ سه‌گانه5(TH) معتقد بر شکل‌گیری نوآوری در اثر تعامل دو سویه‌ي نهادهای دانشگاه، صنعت و دولت بود (Etzkowitz, 2000; 2003) . در این مدل، بر نقش دانشگاه به عنوان عامل گذار به جامعه دانش بنیان تأکید و توجه می‌شود (Cai,2020,p 652) و این تمرکز با رویکردهای نوآوری قبلی که بر تعاملات دولت و شرکت(صنعت) متمرکز بود، مغایرت داشت. با گذشت زمان و بررسی‌های محققان بر مفهوم نوآوری به ویژه طرح مارپیچ‌ چهارگانه6 (تعامل دانشگاه، دولت، صنعت و جامعه مدنی) و نیز مارپیچ پنج‌گانه 7( با اضافه شدن مارپیچ محیط زیست) توسط کارایانیس و کمپبل8 Carayannis & Campbell, 2009; Galvao et al., 2019)) ، اتزکویتز در سال 2012، به این اعتقاد رسید که « دانشگاه‌ها باید از نقش فعالانه‌ی كارآفرینی عقب‌‌نشینی کنند و به عنوان بخش‌های نوآور و به بلوغ رسیده9، تلاش نمایند تا بتواند مدل‌های جدیدی برای تعامل اجتماعی، فراهم نمایند» (Fernandez, Arruti, Markuerkiaga, 2018, p2). بر این اساس، رویکرد حاکم بر دانشگاه‌های نسل‌سوم(دانشگاه کارآفرین)، رویکردی اقتصادگرا با تمرکز بر آموزش مهارت‌ها، معارف و هنرهای مفید به مشتریان است که منفعت بیشتری را نصیب سهامداران دانشگاه می‌کند (Zaker Salehi,2019,p86) و در چنین رویکردی، نیاز جامعه بیشتر مبتنی بر نیاز صنایع و شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود. ولی در سال‌های اخیر، زمزمه‌ی شکل‌گیری نسل چهارم دانشگاه‌ها، نشان از آن دارد كه حداقل بخشی از وجدان جامعه‌ي آکادمیک به ويژه در کشورهای در حال توسعه، نسبت به نقد دانشگاه شركتي و يا شبهِ بنگاهی و يا به عبارتي تجاری شده بيدار شده است و بر اساس همين تفكر، گفتمان دانشگاه نسل چهارم با تأكيد بر تمایز دانشگاه با شرکت و عدم امكان فروكاستن ایده‌ی دانشگاه به قواعد تجاری و بنگاه‌داری ظهور یافته است (Farasatkhah, 2018). بدین‌ترتیب، به نظر می‌رسد دانشگاه در روند تحول خود و در مواجهه با مارپیچ چهارم ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺎمعه‌ی ﻣﺪﻧﯽ، رﺳﺎﻧﻪ، ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﻫﻨﺮ و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و ...، بیش از گذشته اﻧﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ‌ی مدنی را در ﮐﻨﺎر ﺻﻨﻌﺖ، داﻧﺸﮕﺎه و دوﻟﺖ قرار داده است و  توجه ویژه‌ ﺑﻪ "ﻣﺮدمﺳﺎﻻري داﻧﺶ"، از ﻣﻨﻈﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ داﻧﺶ و ﻧﻮآوري را در برنامه کار قرار داده است Nabipour, 2020)) و ﻣﺮدمﺳﺎﻻري دانش به عنوان یکی از ویژگی‌های دانشگاه نسل چهارم و این دانشگاه ﻣﺤﯿﻄ ﻣﻨﺎسبی ﺑﺮاي رﺷﺪ آن در نظر گرفته شده است ( Hasche et al,. 2020). 

در نتیجه، دانشگاه‌های سرآمد در دنیای مدرن و مبتنی بر اقتصاد دانش‌محور، دانشگاه‌های نوآوری خواهند بود که نه تنها بر پایه‌ي TH و تعامل با دولت و صنعت به عنوان دانشگاهی کارآفرین و متمرکز بر تجاری‌سازی، به حیات خود ادامه خواهند داد؛ بلکه پا را فراتر نهاده و وارد دیالکتیک پویایی با جامعه‌ی مدنی برای پاسخ‌گویی به نیازهای مورد تقاضای آن و در یک معنا همان مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌شوند و به تولید نوآوری اجتماعی10 به عنوان نتیجه تعاملات بین بخش‌های مختلف اجتماعی به سمت تغییر سیستمی روی ‌می‌آورند (Bellandi, Donati & Cataneo, 2021, 1). تولید نوآوری اجتماعی به عنوان راه‌حل جدید برای مشکلی اجتماعی که مؤثرتر، کارآمدتر، پایدارتر یا عادلانه‌تر از راه حل‌های فعلی است و ارزش ایجاد شده در درجه اول به جامعه به عنوان یک کل تعلق می‌گیرد تا افراد خصوصی (Zaring,2017,1 &McKelvey )، در حقیقت همان حلقه‌ی مفقوده و یا ویژگی بارز دانشگاه‌های نسل چهارم است که به دلیل تأکید بسیار بر تجاری‌سازی و سودآوری در قالب دانشگاه کارآفرین، توجه جدی و جامع به آن نشده است. بنابراین اگر چه پاولوسکی در سال 2009، شکل‌گیری مفهوم دانشگاه نسل چهارم را در «مرحله‌ی جنینی11» توصیف کرد Pawłowski,2009,p59))، ولی شاهد آن هستیم که با وجود پژوهش‌ها و مقالات متعدد در حوزه‌ی نوآوری، نوآوری اجتماعی و یا دانشگاه نوآور، همچنان ویژگی‌ها، کارکردها و وظایف دانشگاه نسل چهارم به روشنی مشخص نشده است و مدلی جامع در این مورد وجود ندارد. بدین ترتیب در پژوهش حاضر، هدف آن است تا با طراحی الگوی مفهومی جامع از دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه‌ی مدنی مبتنی بر مارپیچ چهارگانه(QH) به عنوان دانشگاه نسل چهارم و شناسایی مولفه‌های شکل‌دهنده‌ی آن از طریق مرور نظام‌مند ادبیات موجود با موضوع خاص دانشگاه نوآور و وظایف آن در قبال جامعه و تحلیل اسناد بالا دستی نظام آموزش عالی کشور، ﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ‌ﮔﺬاران، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰان، به ویژه ﻣﺪﯾﺮان و رؤﺳﺎي داﻧﺸﮕﺎهیﮐﻤﮏ شود تا زمینه‌ساز شکل‌گیری و توسعه‌ی چنین دانشگاهی باشند و با در اولویت قرار دادن حل مشکلات جامعه در زمینه‌های گوناگون به ارتقاء هر چه بیشتر دانشگاه‌ها و نیز توسعه‌ی اجتماعی مدد رسانند. بدین ترتیب، سوالات اصلی پژوهش حاضر عبارت است از این‌که: 1- مولفه‌های شکل‌دهنده‌ی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه‌ی مدنی در قالب الگوی مفهومی کدام است؟ 2- آیا سازه‌ها و الگوی ارائه شده از اعتبار لازم برخوردار است؟ در ادامه، مقاله شامل روش‌شناسی تحقیق، یافته‌های پژوهش، بحث و نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات می‌باشد.

روش شناسی پژوهش

در پژوهش حاضر در راستای تحقق هدف اصلی پژوهش مبنی بر طراحی الگوی مفهومی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه مبتنی بر مارپیچ چهارگانه(QH) به عنوان دانشگاه نسل چهارم و نیز اعتبارسنجی کمی مدل، ابتدا به منظور استخراج چاچوب نظری پژوهش و به دلیل تمرکز اصلی بر مفهوم "دانشگاه نوآور" و شناسایی ویژگی‌ها و وظایف آن در رابطه با جامعه ، از روش مرور نظام‌مند و تحلیل اسنادی مبتنی بر روش تحلیل محتوا از طریق روش کدگذاری استفاده شد. بر این اساس، ابتدا در مرور نظام‌مند، مقالات علمی-پژوهشی در پایگاه‌های علمی معتبر خارجی12 در فاصله‌ی سال‌های 2020-1990 بدلیل کاربرد مفهوم دانشگاه نوآور توسط محققان از جمله ون واقت و کلارک13 در دهه‌ی نود میلادی و مقالات در منابع داخلی14 تا سال 1400 با کلید واژه‌های انگلیسی و فارسی شامل دانشگاه نوآور، آموزش‌عالی نوآور، دانشگاه و نوآوری و دانشگاه و جامعه( جهت فیلتر کردن منابع نهایی) جستجو شده و گام به گام با حذف منابع تکراری و بی ارتباط، منابع نهایی بر اساس اشاره به ویژگی‌ها و وظایف دانشگاه نوآور در قبال جامعه، انتخاب شدند. در نمودار زیر چگونگی استخراج و تعداد منابع نهایی مشخص شده است. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نمودار1- تعداد مقالات در جستجوی پایگاه‌های داده‌

سپس، مجموعه‌ای از اسناد بالادستی نظام آموزش عالی کشور با تأکید بر ویژگی‌ها و وظایف دانشگاه در قبال جامعه به روش تحلیل محتوا از طریق روش کدگذاری مورد تحلیل قرار گرفتند. در مطالعه‌ی منابع، ابتدا داده ها به صورت آزاد و در قالب گزاره های دقیق و صحیح فهرست شدند تا در حد امکان کوتاه و معنادار باشند. سپس مبتنی بر کدهای عددی، مستندسازی و به عنوان کدهای باز مشخص شدند. در مرحله بعد ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻫﺮ ﯾﮏ از گزارها، گزارهای مشابه ذﯾﻞ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺎﺑﻪ به نام کدباز، دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي شد و نهایتاً 90 کد باز در تحلیل مرور نظام‌مند منابع علمی-پژوهشی و 37 کدباز در تحلیل اسناد بالادستی از طریق روش استقرایی، استخراج گرديد.. در نهایت بر اساس تحلیل نتایج و پس از حذف کدهای تکراری، ادغام برخی کدهای مشابه و تلخیص گزاره‌ها در قالب یک کد مفهومی کوتاه، عمل تعیین مولفه‌ها و نیز مقوله‌ها انجام شد و الگوی نهایی با پدیده‌ی هسته‌ای نام‌گذاری شده توسط مؤلفان با عنوان "دانشگاه نوآور اجتماعی" طراحی گردید. به منظور اعتباریابی کیفی مدل مفهومی پژوهش، از روش ﺳﻪﺳﻮﺳازی و یا همسوسازی15 استفاده شده است. بر این اساس، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﮐﺴﺐ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﻈﺮي با توجه به مرور منابع علمی – پژوهشی از سایت های معتبر و نیز تحلیل اسناد بالادستی، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن که ﻣﺒﻨﺎي ﮐﺪﮔﺬاريﻫﺎ، ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ بود، اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪ ﮐﻪ فرایند ﮐﺪﮔﺬاري و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻮﺳﻂ محقق دیگری (یک از مؤلفان) اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و در نهایت همان نتایج مورد تاکید قرار گیرد. همچنین الگو به تائید چند تن از صاحب نظران و اساتید برجسته در حوزه‌ی آموزش‌عالی16رسید.                                                
در بخش کمی، به منظور بررسی برازش مدل، اعتباریابی سازه‌ها و بررسی معناداری روابط میان مقوله‌های خوشه‌ای با مؤلفه‌ها و زیر مؤلفه‌های آن در قالب گویه‌های طراحی شده در پرسشنامه‌ی محقق ساخته، از تجزيه و تحليل همبستگي چند متغيره داده‌ها در سه مرحله‌ی اصلي شامل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول، مرتبه دوم و مدل‌سازي معادلات ساختاري به روش تکنیک حداقل مربعات جزئی(PLS) در نرم افزار Smart PLS استفاده شد. با توجه به جامعیت الگوی مفهومی برآمده از پژوهش و نیز نیاز به ارزیابی تمامی ابعاد آن، دانش‌آموختگان و اعضای هیات علمی فعال در شرکت‌های مستقر در پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی به عنوان جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر انتخاب شدند تا بتوانند ویژگی‌های الگوی برآمده از پژوهش را مورد ارزیابی قرار دهند؛ زیرا پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی، بستر مناسبی برای مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی اجتماعی، حلقه‌ی پیوند دهنده‌ی علم و عمل و نمونه‌ی بارزی از فضای تعاملات چهارگانه با هدف تولید نوآوری‌هایی مبتنی بر نیاز جوامع مدنی و صنایع با حضور دانش‌آموختگان و با حمایت دولت هستند. بر این اساس، پارک‌های علمی و فناوری دانشگاهی و وابسته به وزارت عتف به عنوان نمونه‌ی بارزی از فضای تعاملات چهارگانه با هدف تولید نوآوری‌هایی مبتنی بر نیاز جوامع مدنی و صنایع و از آن میان، پارک‌هایی که در ایام همه‌گیری کرونا فعالیت‌هایی در زمینه مقابله با کرونا در بخش‌های مختلف و با محصولات متنوع داشتند (8 پارک در تهران و 18 پارک در شهرستان‌ها-سال 1400) از طریق وب سایت وزارت عتف و لیست مربوطه انتخاب شدند و از طریق روش نمونه‌گيري خوشه‌اي17 از نوع چند مرحله‌ای و به روش تصادفی ساده، پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و پارک علم و فناوری جهاد دانشگاهی کرمانشاه به عنوان خوشه‌های اولیه و 250 نفر از فعالان حاضر در پارک‌ها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در مرحله بعد، پرسشنامه‌ای با 88 گویه بر اساس زير مؤلفه‌هاي مدل در طیف لیکرت تنظيم گرديد و پس از تائید پرسشنامه توسط چند تن از اساتید خبره در حوزه‌ی آموزش عالی (روایی صوری)، به منظور سنجش پایایی بر روی 30 نفر از افراد نمونه‌ی جامعه‌ی تحقیق اجرا گردید و ضریب الفای کرونباخ برای کلیه‌ی سوالات پرسشنامه 928/0= α بدست آمد. نهایتاً با توجه به حضور حداقلی فعالان در شرکت‌ها به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، 150 پرسشنامه(71 مورد در پارک وابسته به دانشگاه تهران و 79 مورد در پارک جهاد دانشگاهی کرمانشاه) جمع‌آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها :

با توجه به سوال اصلی پژوهش حاضر، مبنی بر این‌که مولفه‌های شکل‌دهنده‌ی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه‌ی مدنی در قالب الگوی مفهومی کدام است؟ بر اساس تحلیل محتوای مجموعاً 37 مقاله‌ی علمی-پژوهشی منتخب در داخل و خارج و نیز تحلیل اسناد بالا دستی نظام آموزش‌عالی کشور، گزاره‌های متعددی به عنوان یافته‌های پژوهش بدست آمد که به دلیل تعدد آن‌ها، تنها به برخی از گزاره‌های پر تکرار از مرور منابع علمی در جدول1 و نیز برخی از گزارها‌ی استخراجی از تحلیل اسناد بالادستی نظام آموزش عالی ایران در قالب جدول 2 اشاره می‌شود.

جدول 1- گزاره‌های استخراجی از ویژگی‌های دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه


منابع

برخی از گزاره‌های استخراجی از ویژگی‌های دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه

ردیف

Vught,1999; Pogodaeva  et al.,2015; Javanmardi et al,.2018; 

آموزش مهارت محور، آموزش حرفه‌ای، آموزش مبتنی بر نیازسنجی،مهارت آموزی

1

Clark,1995;Vught,1999; Miyata,2000; Etzkowitz,2003; Berestova,2009;

پژوهش مسئله محور؛ پژوهش مبتنی بر نیازهای جامعه؛ پژوهش مبتنی بر منابع بیرونی؛ حل مسائل جامعه

2

Hosein Gholizadeh,2012

پاسخگویی به نیازهای جامعه به شیوه‌ای مناسب و اثربخش؛

2

Arasteh et al.,2019; Vazquez,2014, Saed Muchshi et al.,2020;

ارتقاء شهرورندی در جامعه و تربیت شهروندانی آگاه، مسئول، و مشارکت جو؛ تربیت شهروندی

3

Haddawy,2006; Berestova,2009;

ایجاد ارتباط بین علوم مختلف؛ انجام پروژه‌های بین‌رشته‌ای؛ توجه به علوم میان رشته‌ای

4

Hosein Gholizadeh,2012

توجه به منافع عمومی مردم؛ حل مسائل جهانی؛

5

Hosein Gholizadeh,2012

ارتقاء و توسعه‌ی سودمندی اجتماعی از دانش؛

6

Hosein Gholizadeh,2012; Arasteh et al.,2019; Rajabian-Gharib,2021

بهبود کیفیت زندگی؛

7

Halik et al., 2019; Resnick,2012; Miyata,2000;Cruz et al., 2018;

Rooij,2014; Casas & Stojanovic,2013

 

حل پیچیدگی مسائل جاری در سطوح ملی- منطقه ای با ارائه راه حل های نو؛ حل مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی جامعه محلی و ملی، کاتالیزور رشد اقتصادی در منطقه،

8

Vught,1999; 

اشاعه دانش در جامعه از طریق دانشکاران در موقعیت های اجتماعی؛

9

Vasilescu,2012

یادگیری مادالعمر از طریق آموزش یادگیری برای چگونه یادگرفتن؛

10

Hosein Gholizadeh,2012; Saed Muchshi et al.,2020;   

احترام به فرهنگ های مختلف؛

11

Hosein Gholizadeh,2012;

حذف فقر، نابرابری، خشونت، بی سوادی، گرسنگی، تخریب محیطی و بیماری(خدمت به جامعه)؛

12

 Miyata,2000; 

ماموریت دانشگاه در توانمندی محلی و منطقه‌ای خود؛

13

Wigmore-Álvarez,2020;  Arasteh et al., 209

مشارکت در رفاه و توسعه؛ رفاه و رشد اجتماعی و انسانی؛

14

Wigmore-Álvarez,2020; Arasteh et al.,2019;

ارتقاء و توسعه اصول اخلاقی، ارزش های اجتماعی و تقویت تعلق اجتماعی؛

15

Vasilescu,2010

ارتقاء دانش و فرهنگ در مناطق روستایی با شناسایی افراد مستعد و حمایت از آنان برای شناسانده شدن در ابعاد منطقه ای و ملی؛

16

Purcell, 2008

حضور متخصصان تحصیلات تکمیلی در آموزش و بهداشت منطقه محلی؛ برنامه ریزی سخنرانی های عمومی و فعالیت های آموزشی برای عموم ؛

17

Cruze et al.,2018

نوآوری های اجتماعی از طریق ارائه‌ راه جدید برای یک مسئله اجتماعی که موثرتر، کارامدتر، پایدارتر یا صحیح تر از راه حل های موجود باشد؛

18

Schütz,2019

دخالت جامعه و عامه مردم در فرایند تحقیقات دانشگاهی با هدف مشروعیت بخشیدن به مسیرهای تحقیق و تولید نوآوری پایدار و در نهایت جهت‌گیری تحقیق و توسعه به سمت ترجیحات عمومی؛

19

Styron,2015; Elrehaila, 2018; Lasakavaa,2017; Javanmardi et al.,2018; McClure,2016;

رهبری تحول‌خواه با ویژگی‌هایی مانند خلاق؛ ریسک‌پذیر؛ مستقل؛ فرصت‌طلب (نگاه به بیرون)؛ مزیت ‌طلب(نگاه به درون)؛ آینده‌نگر؛

20

Javanmardi et al.,2018;

خود تنظیمی و خودنظارتی دانشگاه؛

21

Cruze  et al.,2018;Lasakovaa,2017; Berestova,2009;

جذب منابع مالی متعدد و جذب کمک‌های خیرخواهانه؛

22

Etzkowitz,2003; Schmitz et al,.2014

دولت به عنوان منبع ارتباطات قراردادی و تضمین کننده تعاملات و قراردادها، عدم وابستگی دانشگاه به دولت و صنعت و در عین حال حفظ تعامل با آن‌ها؛

23

Pogodaeva et al., 2015;

تشکیل و توسعه بنگاه‌های کوچک و نوآورانه دانشگاهی (استارتاپ ها)؛

24

Berestova,2009; Resnick,2012; Kunttu,2017; Hosein Gholizadeh,2012

پژوهش مسئله محور مبتنی بر حل مسائل جامعه؛

25

McClure,2016; Clark,1995

ورود به بازارهای بین المللی؛

26

Etzkowitz,2003;

معرفی برنامه های میان رشته ای جدید و تکنیک های جدید آموزشی از نتایج نوآوری؛ 

27

Javanmardi et al,.2018;

ﺟﺬب و استخدام  اﻋﻀﺎي ﻫﯿﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ شایسته و  ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﺗﺨﺼﺺ ﺑﺎﻻ؛

28

جدول2- جدول گزاره های استخراجی مربوط به ارتباط دانشگاه و جامعه مبتنی بر اسناد بالادستی

سند

گزاره های استخراجی

ردیف

بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری؛ سیاست‌های اشتغال 1390؛ سیاست‌های کلی نظام برای رشد و توسعه علمی و تحقیقاتی کشور.1383؛ سیاست‌های کلی علم و فناوری1393؛

هدایت آموزش نیروی انسانی متخصص و کارآمد در جهت رفع نیازهای جامعه و صنعت؛

1

برنامه ششم توسعه جداول 12 و 13؛ سیاست‌های کلی نظام برای رشد و توسعه علمی و تحقیقاتی کشور ماده 2. 1377

سوق دادن تدریجی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش‌عالی به سمت دانشگاه‌های جامعه محور، کارآفرین و خلاق؛

2

نقشه جامع علمی کشور.1398؛ راهبرد 7 بند 4؛

سازوکار گسترش کانون‌های فکری در دستگاه‌های اجرایی و شرکت ها؛

   3

سند دانشگاه اسلامی.1392؛

افزایش انعطاف‌پذیری (برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی) و اصلاح و تدوین نظام برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی با توجه به نیازهای جامعه و تحولات روز افزون علوم با تاکید بر گسترش مرزهای دانش و بر اساس مبانی اسلامی؛

4

سند نقشه جامع علمی کشور.1389(راهبرد کلان 7)

 

جهت دهی آموزش، پرورش، فناوری و نوآوری به سمت حل مشکلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات با توجه به آمایش سرزمین و مرزهای دانش؛ هدفمند نمودن پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی در جهت حل مسائل جامعه و صنعت؛

5

طرح تحول همکاری ﻫﺎى داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﭘﮋوﻫﺸﻰ و ﻓﻨﺎورى ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺻﻨﻌﺖ.1398؛ سیاست‌های کلی علم و فناوری. 1393؛

مشارکت حداکثری اعضای هیأت علمی در رفع نیازهای جامعه و صنعت، همراستایی برنامه ها و مصوبات وزارت عتف و مراکز تابعه با نیازها و اولویت های کشور؛

6

سند نقشه جامع علمی کشور.1398؛

متناسب‌سازی عناوین و محتوای رشته‌های تحصیلی و ظرفیت پذیرش بر اساس نیازهای ملی، منطقه‌ای و استانی؛

7

سند نقشه جامع علمی کشور.1398؛

تدوین نظام انگیزشی برای فعال کردن اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به انجام پژوهش‌های مسئله‌محور، جهت‌دهی به فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به سمت حل معضلات کشور؛

8

سند نقشه جامع علمی کشور.1398؛

اصلاﺡ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎﻯ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻋﻠﻢ، ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭﻱ ﻣﻠﻲ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎﻱ ﺑﻮﻣﻲ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﻯ ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺏ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﺸﻮﺭ؛

9

سند دانشگاه اسلامی.1392؛

توجه ویژه به اهمیت علوم انسانی در تربیت و انسان‌سازی

10

سیاست های کلی علم و فناوري.1393؛

ارتقاء روحيه نشاط، اميد، خودباوري، نوآوري نظام‌مند، شجاعت علمي و كار جمعي و وجدان كاري؛

11

قانون برنامه ششم توسعه.ماده 64؛

افزایش نقش مردم در مدیریت علم و فناوری؛

12

سیاست های کلی نظام در رشد علم و تحقیقات کشور.1377

اهتمام به اصل پرورش در کنار آموزش و پژوهش؛

13

طرح تحول همکاری ﻫﺎى داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﭘﮋوﻫﺸﻰ و ﻓﻨﺎورى ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺻﻨﻌﺖ،1398؛

تدوین ماموریت‌های ملی، منطقه‌ای و استانی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی بر اساس توانمندی‌ها و مزیت‌های نسبی؛

14

 

با توجه به گستردگی دامنه‌ی ویژگی‌های استخراجی و به تبع جامعیت الگوی نظری، در مقوله‌بندی نهایی مولفه‌ها و زیر مولفه‌ها از رویکرد سیستمی به دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه استفاده شد. در این رویکرد، دانشگاه نوآور به عنوان سیستمی با تعامل پویا میان عناصر آن که با هدف معینی سازمان یافته است و دارای تعاملات پویا و چند جانبه‌ی با محیط پیرامون و ذینفعان دانشگاهی است) Yamani,2001:18) و  بر اساس یک مدل تعاملی و نه یک مدل خطی نوآوری عمل می‌کند (Etzkowits,2003). بر این اساس، الگوی نهایی با چهارمقوله‌ی خوشه‌ای شامل نهاده‌ها، فرایندها، ستانده‌ها( خروجی) و تاثیرات( پیامدها) با 11 مقوله‌ی اصلی، 32 مؤلفه و 88 زیر مؤلفه طراحی شد. اجزای مدل به تفکیک در جدول 3 ارائه شده است.

جدول 3- ویژگی‌های دانشگاه نوآور اجتماعی مربوط به نهاده‌ها

مقوله‌‌ی خوشه‌ای

مقوله اصلی

مولفه‌ها

زیر مولفه‌ها

 

 

 

نهاده‌ها

 

 

 

 

مأموریت‌‌های دانشگاه

آموزش جامعه محور

آموزش مهارت ‌محور؛ بومی‌سازی آموزش؛ توانمندسازی فرد و جامع؛

پژوهش جامعه محور

پژوهش مسئله‌محور مبتنی بر نیازهای جامعه محلی، منطقه‌ای، ملی ؛ پژوهش مبتنی بر نوآوری اجتماعی؛

خدمات اجتماعی

توسعه حرفه‌ای مشاغل محلی و منطقه‌ای و ملی؛ توسعه سیستم آموزشی جامعه محلی، منطقه‌ای و ملی؛

منابع

سرمایه انسانی نوآور

ریسک‌پذیر؛ مشارکت‌جو؛ اخلاق‌مدار؛ مسئولیت‌پذیر؛

سرمایه اجتماعی

علاقه و اعتماد ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ داﻧﺸﮕﺎه‌ﻫﺎ و ﺑﻬﺮه‌ﻣﻨﺪي از داﻧﺶ آن‌ﻫﺎ(به جای بدبینی)؛ تصویر روشن داﻧﺸﮕﺎﻫﯿﺎن از ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺻﻨﺎﯾﻊ و فعالیت‌های صنعتی؛

تنوع منابع مالی

اخذ کمک‌های خیرخواهانه؛ منابع مالی صنعتی؛ درآمد حاصل از فروش تولیدات نوآورانه؛

ظرفیت‌ها

برخورداری از دفاتر ارتباط با صنعت و جامعه؛ دﻓاتر حمایت از مالکیت فکری- معنی؛

اطلاعات

دانش میان رشته‌‌ای و فرارشته‌ای

ایجاد ارتباط بین علوم مختلف از طریق محتوای آموزشی میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای،  تاکید بر رشته‌های هنر و علوم انسانی در کنار سایر علوم؛

جدول 4- ویژگی‌های دانشگاه نوآور اجتماعی مربوط به فرایند تعاملات

مقوله خوشه‌ای

مقوله اصلی

مولفه‌ها

زیر مولفه‌ها

 

فرایند تعاملات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فرایند تعاملات

کارکرد های دانشگاه نوآور اجتماعی

توانمندسازی فردی

افزایش اعتماد به نفس؛ مسئولیت‌پذیری؛ آموزش تفکر خلاق و نوآور؛ آموزش مهارت نقد کردن و تفکر انتقادی؛

توانمندسازی شهروندی

احترام به تفاوت‌ها؛ تربیت دانشجویان و کارکنانی علاقه‌مند به ارائه خدمات اجتماعی داوطلبانه به جامعه محلی و منطقه‌ای؛

مردم‌سالاری دانش

دخالت جامعه و عامه مردم در فرایند تحقیقات دانشگاهی؛ دسترسی آسان و نامحدود به منابع علمی دانشگاهی و تحقیقات؛ استفاده از دانش تولید شده در حل مسائل جامعه محلی، منطقه‌ای و ملی؛

خدمات داوطلبانۀ عام المنفعه

سخنرانی‌های عمومی دانشگران؛ تامین امکانات فرهنگی، هنری و ورزشی برای دانشجویان، کارکنان و مردم محله و منطقه؛ ارتقاء دانش و فرهنگ در مناطق روستایی با شناسایی افراد مستعد و حمایت از آنان؛ حضور متخصصان تحصیلات تکمیلی در مراکز آموزش، بهداشت و خدمات محلی و منطقه‌ای؛

توسعه شهری

داشتن طرحی برای تحول منطقه، ایجاد شرکت‌های دانش بنیان با تکنولوژی بالا در اطراف دانشگاه(خوشه‌های نوآوری)؛ همکاری با شوراها و بنگاه های محلی؛

 

 

 

 

حکمرانی خوب

 

 

 

 

رهبری تحول گرا

ایجاد تغییر با مشارکت ذینفعان، رهبر ریسک‌پذیر، آینده نگر؛ پذیرش و پاداش دهی به ایده های نوآورانه؛

مدیریت نوآورنه

خلق برنامه‌های آموزشی جدید برای کارکنان؛ واسط روابط چهارگانه؛ تعیین چشم‌انداز نوآوري و كارآفريني به عنوان یک اولويت اداري و مدیریتی؛ تصمیم‌گیری مشارکتی با حضور نمایندگانی از تمامی ذینفعان؛

جذب و استخدام مبتنی بر شایسته سالاری

اﺳﺘﺨﺪام از ﻗﺸﺮﻫﺎی گوناگون ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ﻋﻼﯾﻖ، سلائق و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن؛ جذب دانشجویان نوآور و کارآفرین؛ توانایی شناسایی و جذب کارکنان دانشگاهی مستعد، متعهد و اخلاق‌مدار؛

استقلال دانشگاهی

تنوع بخشی منابع مالی با هدف وابستگی کمتر به بودجه دولتی؛ استقلال رویه‌ای و حقوقی؛

ساختار سازمانی انعطاف پذیر

ساختار غیر متمرکز و ﭼﻨﺪوﻇﯿﻔﻪاي؛

فرهنگ سازمانی نوآورانه

مثبت بودن ارزش تغییر؛ ترویج آزاداﻧﺪﯾﺸﯽ؛ یادگیری مستمر؛ تشویق تاب‌آوری در برابر شکست، تاکید بر خودتنظیمی و خودسازماندهی؛

ارتباطات فراسازمانی

گسترش کانون‌های فکری در دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌ها و صنایع محلی و منطقه‌ای؛ مسئولیت‌پذیری در قبال نیاز-های صنعت، انجام پروژه‌های مشترک بین دانشگاهی؛

سیاست‌های کلان حمایتی

زمینه سازی تعاملات شبکه ای

ایجاد استراتژی‌های یکپارچه؛ اجرای مکانیسم رسمی مدیریت همکاری‌های چهارگانه؛ تصویب و  اجرای مقررات همکاری‌های چهارگانه؛ سیاست‌های یارانه‌ای دولت برای تسهیل فرصت‌های همکاری‌های چهارگانه؛ وضع آیین نامه‌ها و مقررات مشوق نوآوری‌های اجتماعی؛

تخصیص بودجۀ تحقیق محور

حمایت مالی از تحقیقات مسئله‌محور در جامعه محلی، منطقه‌ای؛ حمایت از تحقیقات بدون سودآوری اقتصادی ولی مورد نیاز جامعه؛

منبع ارتباطات قراردادی

تضمین کنندۀ تعاملات و قراردادهای برون دانشگاهی؛

نقش تسهیل گری

تسریع در روند اعطای مجوزها، فرایندهای ثبت اختراع و ثبت شرکت‌های دانشی؛ وضع قوانین و مقررات حمایت کننده نه محدودیت‌کننده؛ اعطای استقلال دانشگاهی و کاستن از کنترل و نظارت مستقیم؛

جدول 5- ویژگی‌های دانشگاه نوآور اجتماعی مربوط به فرایند تعاملات

مقوله‌‌ی خوشه‌ای

مقوله اصلی

مولفه‌ها

زیر مولفه‌ها

 

 

ستانده ها

 

 

 

دانش آموختگان

سرمایه انسانی متخصص و مسئولیت پذیر

نوآور و کارآفرین، دارای مهارت های حرفه ای منطبق با نیازهای صنعت و جامعه)؛ شهروندی آگاه، مسئول و مشارکت جو؛ پرورش هسته های مدیریتی قوی؛

دانش عملیاتی

دانش اجتماعی

حل مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی ، اجتماعی جامعه محلی، منطقه ای و ملی، تولید تکنولوژی و فن آوری های مورد نیاز جامعه ؛ توسعه بنگاه های نوآورانه دانشگاهی (استارتاپ ها، مراکز رشد و پارک های علم و فناوری)؛

نوآوری‌های آموزشی

برنامه‌های آموزشی و درسی جدید میان رشته‌ای و فرا رشته‌ای منطبق با نیازهای جامعه و صنعت؛

دانشگاه خودمختار

خودتنظیمی

افزایش درآمدهای دانشگاهی و در نتیجه وابستگی کمتر به بودجه دولتی، هسته‌های تصمیم گیری و سیاستگذاری نوآور؛

جدول 6- ویژگی‌های دانشگاه نوآور اجتماعی مربوط به تاثیرات

مقوله‌‌ی خوشه‌ای

مقوله اصلی

مولفه‌ها

زیر مولفه‌ها

تأثیرات

 

سطح فردی

بهبود کیفیت زندگی

افزایش رفاه و کاهش فقر ؛

اجتماعی

 

محلی و منطقه ای

توسعه‌ی شهری از بعد اجتماعی و فرهنگی (بهبود شرایط سلامت، بهداشت و آموزش)؛ توسعه اقتصادی از طریق توسعه حرفه‌ای مشاغل؛

ملی

افزایش امنیت اجتماعی؛ تعالی نظام آموزشی کشور؛ توسعه اقتصادی؛

جهانی

ارتقاء جایگاه علمی کشور؛ ورود به بازارهای بین المللی؛ ارتقاء جایگاه کشور در گسترش مرزهای دانش بشری از طریق نظریه پردازی در علوم مختلف؛

 

الگوی مفهومی: الگوی مفهومی نهایی پژوهش با هسته‌ی نام‌گذاری شده توسط مولفان با عنوان "دانشگاه نوآور اجتماعی" در شکل زیر ترسیم شده است.

C:\Users\m.khatami\Pictures\Screenshots\Screenshot (665).png

شکل 1- الگوی مفهومی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه

 

 

 

در پاسخ به سوال دوم مبنی بر این‌که آیا میان مقوله‌ها و مولفه‌های مربوطه در مدل نهایی رابطه‌ی معناداری وجود دارد ؟ تحلیل عاملی تائیدی مولفه‌ها(مدل بیرونی 18در PLS) حاکی از آن است که بار عاملی در تمامی گویه‌های تحقیق، مقداری بزرگتر از 3/0 بوده و بر این اساس، همبستگی مناسبی بین تمامی متغیرهای قابل مشاهده با متغیرهای پنهان مربوطه وجود دارد. همچنین مقادیر بالای 5/0 نشان از سطح معناداری قوی و همستگی زیاد میان متغیرهای قابل مشاهده با متغیرهای پنهان دارد. بررسی معناداری همبستگی‌های مشاهده شده با روش‌ خودگردان‌سازی (بوت استراپینگ) که آماره t را به دست می‌دهد، نشان می‌دهد که در تمامی گویه‌ها، مقدار بحرانی در سطح خطای 05/0، از 96/1 بزرگتر است و بدین ترتیب همبستگی‌های مربوطه معنادار است.

جدول7- مدل بیرونی حداقل مربعات جزئی- تحلیل عاملی تاییدی مولفه‌ها

گویه‌ها

بارعاملی

مقدار (t)

گویه‌ها

بارعاملی

مقدار (t)

Q1

861/0

965/0

Q21

86/0

98/28

Q2

889/0

493/0

Q22

90/0

32/44

Q3

855/0

226/0

Q23

85/0

14/30

Q4

907/0

049/44

Q24

86/0

11/25

Q5

896/0

102/37

Q25

85/0

95/19

Q6

924/0

155/56

Q26

90/0

51/61

Q7

921/0

766/97

Q27

87/0

04/36

Q8

810/0

64/94

Q28

82/0

18/16

Q9

802/0

574/10

Q29

86/0

97/32

Q10

799/0

475/9

Q30

83/0

81/22

Q11

710/0

3/6

Q31

87/0

57/27

Q12

911/0

18/28

Q32

86/0

19/23

Q13

935/0

324/49

Q33

91/0

23/44

Q14

811/0

532/16

Q34

83/0

72/17

Q15

826/0

571/13

Q35

79/0

54/15

Q16

698/0

260/7

Q36

91/0

55/20

Q17

912/0

885/28

Q37

77/0

98/12

Q18

942/0

522/67

Q38

63/0

92/3

Q19

913/0

383/52

Q39

81/0

25/15

Q20

908/0

776/45

Q40

76/0

93/14

ادامه جدول 8- مدل بیرونی حداقل مربعات جزئی- تحلیل عاملی تاییدی مولفه‌ها

گویه‌ها

بارعاملی

مقدار (t)

گویه‌ها

بارعاملی

مقدار (t)

Q41

827/0

09/22

Q65

929/0

03/59

Q42

874/0

36/26

Q66

1

-

Q43

865/0

77/33

Q67

890/0

21/45

Q44

801/0

6/14

Q68

924/0

02/56

45

804/0

69/19

Q69

852/0

99/25

Q46

873/0

72/30

Q70

802/0

22/23

Q47

758/0

18/12

Q71

856/0

66/26

Q48

887/0

33/38

Q72

902/0

24/43

Q49

902/0

95/46

Q73

856/0

75/26

Q50

1

-

Q74

775/0

24/14

Q51

802/0

27/23

Q75

803/0

89/16

Q52

806/0

4/17

Q76

827/0

58/24

Q53

872/0

76/34

Q77

1

-

Q54

838/0

2/24

Q78

932/0

31/54

Q55

780/0

13/16

Q79

930/0

25/50

Q56

827/0

47/23

Q80

1

-

Q57

837/0

49/22

Q81

870/0

51/27

Q58

823/0

16/16

Q82

884/0

22/36

Q59

788/0

74/19

Q83

799/0

15/36

Q60

881/0

66/27

Q84

899/0

94/51

Q61

918/0

1/43

Q85

832/0

15/37

Q62

897/0

62/39

Q86

901/0

32/44

Q63

862/0

28/25

Q87

913/0

58/47

Q64

924/0

63/49

Q88

849/0

03/25

به منظور بررسی این‌ که آیا آزمون یا پرسشنامه‌ی ساخته شده بر اساس مدل نظری تحقیق، آنچه را که باید می‌سنجد یا خیر؟ از روايي همگرا19 با هدف بررسی همبستگی بین نمرات آزمون که خصیصه‌ی واحدی را اندازه گیری می‌کنند، استفاده شده است؛ به صورتی که اگر همبستگی بین نمرات بالا باشد، آزمون دارای اعتبار همگرا و در صورت پایین‌ بودن، دارای اعتبار تشخیصی یا واگرا20 است. با این هدف، میانگین واریانس استخراج21 (AVE) و روایی مرکب22 (CR) محاسبه گردید که روابط زیر میان آن‌ها باید برقرار باشد:

AVE>0.5

CR>AVE

CR>0.7

همچنین به منظور بررسی پایایی از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی(EVE) استفاده گردید که در جداول زیر مقادیر مربوط به روایی و پایایی به تناسب هر یک از 4 مقوله‌ی خوشه‌ای الگوی مفهومی ارائه شده است.

جدول 9- روایی همگرا و پایایی متغیرهای تحقیق( مقوله‌ی خوشه‌ای نهاده‌ها)

متغیر

تعداد سوالات

آلفای کرونباخ

AVE

CR

آموزش جامعه محور

3

837/0

754/0

902/0

تنوع منابع مالی

3

773/0

688/0

868/0

خدمات اجتماعی

2

825/0

851/0

920/0

دانش میان و فرا رشته ای

2

792/0

828/0

906/0

سرمایه اجتماعی

2

828/0

852/0

920/0

سرمایه انسانی نوآور

4

794/0

610/0

862/0

ظرفیت ها

2

838/0

859/0

924/0

پژوهش جامعه محور

2

769/0

812/0

896/0

جدول 10- روایی همگرا و پایایی متغیرهای تحقیق(مقوله فرایند تعاملات)

متغیر

تعداد سوالات

آلفای کرونباخ

AVE

CR

ارتباطات فراسازمانی

3

773/0

688/0

868/0

استقلال دانشگاهی

2

751/0

800/0

889/0

تخصیص بودجۀ تحقیق محور

2

835/0

859/0

924/0

توانمند سازی شهروندی

2

710/0

773/0

872/0

توانمند سازی فردی

4

893/0

758/0

926/0

توسعه شهری

3

747/0

664/0

856/0

جذب و استخدام مبتنی بر شایسته‌ سالاری

3

742/0

661/0

854/0

خدمات داوطلبانۀ عام المنفعه

4

894/0

760/0

927/0

رهبری تحول گرا

4

743/0

562/0

836/0

زمینه سازی تعاملات شبکه ای

5

919/0

758/0

940/0

ساختار سازمانی انعطاف پذیر

1

1

1

1

فرهنگ سازمانی نوآورانه

5

878/0

673/0

911/0

مدیریت نوآورانه

4

863/0

709/0

907/0

مردم سالاری دانش

3

812/0

727/0

888/0

منبع ارتباطات قراردادی

1

1

1

1

نقش تسهیل گری

3

867/0

791/0

919/0

جدول11- روایی همگرا و پایایی متغیرهای تحقیق(مقوله‌ی ستانده‌ها)

متغیر

تعداد سوالات

آلفای کرونباخ

AVE

CR

سرمایه انسانی متخصص و مسئولیت پذیر

4

876/0

730/0

915/0

دانش اجتماعی

3

722/0

643/0

844/0

نوآوری های آموزشی

1

1

1

1

خودتنظیمی

2

845/0

866/0

928/0

جدول12- روایی همگرا و پایایی متغیرهای تحقیق(تأثیرات)

 متغیر

تعداد سوالات

آلفای کرونباخ

AVE

CR

بهبود کیفیت زندگی

1

1

1

1

محلی و منطقه ای

2

7/0

769/0

869/0

ملی

3

797/0

713/0

881/0

جهانی

3

866/0

789/0

918/0

 

بنابر داده‌های بدست آمده از جداول فوق، آلفای کرونباخ تمامی متغیرها (88 گویه مورد بررسی) بزرگتر از 7/0 بوده است؛ بنابراین از نظر پایایی تمامی متغیرها مورد تایید است و مقدار میانگین واریانس استخراج شده (AVE) همواره بزرگتر از 5/0 بوده است؛ بنابراین روایی همگرا نیز تایید می‌شود. مقدار روایی مرکب (CR) نیز بزرگتر از AVE است.

در اعتبارسنجی الگوی نهایی برآمده از تحلیل مضامین با استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزئی(PLS) عمده ‌ترین شاخص‌های برازش مدل اندازه‌گیری عبارتند از: روایی همگرا و واگرا( قبلا اشاره شد)، ضریب تشخیص(R2 ) و شاخص نيكويي برازش.23 شاخص نيكويي برازش، مربوط به بخش کلی مدل‌های معادلات ساختاری است و محقق می‌تواند پس از بررسی برازش بخش اندازه گیری و بخش ساختاری، برازش مدل کلی پژوهش خود را کنترل نماید. معیار GOF طبق فرمول زیر محاسبه گردید:

 

در جدول6 ، میزان R2   و GOF هر یک از چهار مقوله خوشه‌ای به عنوان یک مدل مجزا( با مجموعه مولفه ها و زیر مولفه ها) و نیز مدل کلی تحقیق ارائه‌ شده است.

جدول13- میزان برازش مدل مفهومی دانشگاه نوآور با تاکید بر جامعه و 4 مقوله‌ی خوشه‌ای 

مدل نظری

R2

GOFمعیار

وضعیت برازش مدل

مدل نهاده‌ها

951/0

591/0

قوی

مدل فرایند تعاملات

407/0

636/0

قوی

مدل ستانده ها

999/0

541/0

قوی

مدل تاثیرات

999/0

755/0

قوی

مدل کلی تحقیق

999/0

755/0

قوی

 

بر اساس جدول فوق، با توجه به سه مقدار تعیین شده توسط وتزِلس و همکاران (2009) شامل 01/0، 025/0 و 36/0 به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF (Wetzels, Odekerken-Schröder & Van Oppen,2009) هر چهار بعد مربوط به مقوله‌های تحقیق و نیز الگوی کلی تحقیق از برازش مناسبی در سطح قوي برخوردار می‌باشند. بدین‌ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که برازش مدل هر چهار مقوله‌ی خوشه‌ای، اعتبار یا روایی سازه‌ها و روابط میان مقوله‌های خوشه‌ای با مولفه‌ها و زیر مولفه‌های آن در قالب گویه‌های طراحی شده، مورد تائید آماری قرار گرفته و مدل کلی از برازش مناسبی برخوردار است.                                                                        
بحث و نتیجه گیری: به منظور طراحی الگوی مفهومی دانشگاهی نوآور در ارتباط با جامعه مبتنی بر مارپیچ چهارگانه(QH) به عنوان دانشگاه نسل چهارم و پاسخ به دو سوال اصلی1- مولفه‎های دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه کدام است؟ 2- آیا سازه‌ها و الگوی ارائه شده از اعتبار لازم برخوردار است؟ از روش مرور نظام‌مند 37 مقاله‌ی علمی-پژوهشی در پایگاه‌های معتبر داخلی و خارجی در سال‌های 1990-2020 و نیز تحلیل اسناد بالادستی نظام آموزش‌عالی کشور به روش تحلیل محتوا از طریق روش کدگذاری و نیز تحلیل معادلات ساختاری به روش(PLS) استفاده شده است. با توجه به بار عاملی تمامی گویه‌های تحقیق که مقداری بزرگتر از 3/0 بوده است، می‌توان نتیجه گرفت که همبستگی مناسبی بین تمامی متغیرهای قابل مشاهده با متغیرهای پنهان مربوطه وجود دارد و مقادیر بالای 5/0 در تمامی گویه‌ها، نشان از سطح معناداری قوی و همبستگی زیاد میان متغیرهای قابل مشاهده با متغیرهای پنهان(سازه‌ها) دارد. مبتنی بر مقدار آلفای کرونباخ تمامی متغیرها ( بزرگتر از 7/0) و مقدار میانگین واریانس استخراج شده ( بزرگتر از 5/0 ) به ترتیب پایایی و روایی همگرا گویه‌ها مورد تائید است و برازش مدل در هر چهار خوشه‌ی مقوله‌ای با محاسبه‌ی معیار GOF، در سطح قوی(755/0) برآورد و تائید شده است. بر این اساس، تمامی مولفه‌های شناسایی شده در شکل‌گیری الگوی دانشگاه نوآور نقش موثری دارند. همچنین دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه مبتنی بر یک مدل تعاملی و نه یک مدل خطی نوآوری عمل می‌کند (Etzkowitz,2003,p296) و باید همواره دارای تعاملاتی پویا با جامعه، دولت و صنعت باشد (Cai,2020; Carayannis & Campbell, 2009)، بنابراین، الگوی مفهومی نهایی با اتخاذ رویکرد سیستمی به دانشگاه دارای روابطی حلزونی شکل است و اجزای آن با یکدیگر دارای کنش و واکنش هستند. علی‌رغم عدم وجود الگوی جامعی از دانشگاه نسل چهارم در مرور ادبیات، ولی بسیاری از مولفه‌ها و زیرمولفه‌های الگو مانند حل نیازهای جامعه‌ی مدنی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، تعاملات پویا با جامعه، ساختارسازمانی منعطف و غیرمتمرکز، مدیریت نوآورانه، آموزش مهارت محور و ...با یافته‌های پژوهشی با عنوان شناسایی مولفه‌های دانشگاه نسل چهارم) Ahmadian Chashemi,Niazazari & Salehi,2020)مطابقت دارد. همچنین هسته مرکزی نام‌گذاری شده توسط مولفان"دانشگاه نوآور اجتماعی" به عنوان دانشگاه نسل چهارم با یافته‌ی پژوهشی دیگر با تاکید بر نقش دانشگاه نسل چهارم در تولید نوآوری اجتماعی به معنای «راه‌حل‌های نوآورانه‌ای که هدف اجتماعی از پیش تعریف‌شده دارند، برای رفع نیازهای اجتماعی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند، منجر به توسعه و تقویت جامعه مدنی می‌شوند و مبتنی بر همکاری‌های بین بخشی و بین‌منطقه‌ای بین بازیگران(QH) هستند و در نتیجه روابط اجتماعی را نیز تغییر می‌دهند» کاملاً همخوانی دارد ( Morawska-Jancelewicz,2022).               
مهم‌ترین ویژگی دانشگاه نسل چهارم، نیاز به درک تغییر، الهام24 و باور به این‌که مشکلی برای حل‌کردن وجود دارد و ماموریت محوری بر اساس مسائل جامعه‌ی مدنی است؛ در حالی که به اعتقاد برخی از محققان مانند سوانگر(2016) چالش اساسی برای ایجاد نوآوری در دانشگاه‌ها آن است که برای بسیاری از افراد در آموزش عالی، هیچ مشکلی وجود ندارد ((Swanger, 2016 . همچنین ویژگی مسئولیت‌پذیری اجتماعی علاوه بر چشم‌انداز و بیانیه‌های مأموریت دانشگاه‌ها، باید در تمامی ابعاد ساختاری و کارکردهای دانشگاهی و ... نهادینه شود (Tseng & et al.,2020: 561) و دانشگاه‌ها به سمت جامعه محوربودن سوق پیدا کنند (برنامه ششم توسعه ؛ سیاست‌های کلی نظام برای رشد و توسعه علمی و تحقیقاتی کشور ، 1383، بیانات مقام معظم رهبری و سیاست‌های کلی علم و فناوری1393) و بر حل مسائل جامعه در سطح جهانی( انتشارات بین‌المللی) و محلی-منطقه‌ای یا ملی تمرکز شود؛ ویژگی‌ای که توسط سایر محققان  Berestova(2009)؛ Resnick (2012)؛ Hossein Gholizadeh(2011)؛ Shiri(2012)؛ Bagheri-Majd(2016) و در اسناد طرح تحول همکاری‌ﻫﺎى داﻧﺸﮕﺎه‌ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﭘﮋوﻫﺸﻰ و ﻓﻨﺎورى ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺻﻨﻌﺖ(1398) و نقشه جامع علمی کشور(1398) مورد تاکید قرار گرفته است. بر این اساس، برخورداری از آموزش و پژوهش جامعه محور و نیز ارائه خدمات اجتماعی در قالب توسعه حرفه‌ای مشاغل محلی و منطقه‌ای و ملی؛ توسعه سیستم آموزشی جامعه محلی، منطقه‌ای و ملی و به تبع تاکید بر کارکردهایی مبنی بر توانمندسازی فردی، شهروندی، مردم‌سالاری دانش و توسعه‌ی شهری از طریق داشتن طرحی برای تحول منطقه، ایجاد شرکت‌های دانش بنیان با تکنولوژی بالا در اطراف دانشگاه(خوشه‌های نوآوری) وهمکاری با شوراها و بنگاه های محلی از ویژگی‌های دانشگاه نوآور در مقوله‌ی نهاده‌ها می‌باشد.

همچنین سرمایه‌ی انسانی نوآور (ریسک‌پذیر، مشارکت‌جو، مسئول و ...) به عنوان اصلی‌ترین سرمایه‌ی سازمان باید همواره در اولویت قرار بگیرد(Javaqnmardi et al.,2018). در این ارتباط، رهبری و حکمرانی خوب دو عامل مهم و چالش‌برانگیز در توسعه‌ی مؤسسات آموزش عالی نوآور اجتماعی می‌باشد که بسیار بر آن تأکید شده است و نقش محوری در دانشگاه نوآور اجتماعی دارد (Clark, 1995; Elrehaila et al., 2018; Javanmardi et al., 2018). رهبران کارآفرین و نوآور، از رویکردهای خلاقانه و نوآورانه در حل مسئله و بهبود اثربخشی سازمانی و  نیز تنوع استقبال می‌کنند (Styron,2015) و رهبری تحول گرا(Pogodaeva et al.,2015; Casas & Stoganovic, 2013; Lašákováa et al., 2017) به عنوان سبک بارز رهبری در این نوع دانشگاه در کنار مدیریت نوآورنه، جذب و استخدام مبتنی بر شایسته سالاری، استقلال دانشگاهی، ساختار سازمانی انعطاف‌پذیر و فرهنگ سازمانی نوآورانه از ویژگی‌های حکمرانی خوب در دانشگاه نوآور اجتماعی می‌باشد. در مقوله‌ سیاست‌های کلان حمایتی، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﺎحب‌نظران ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ چهار ﻧﻬﺎد دانشگاه، صنعت، جامعه با میانجی‌گری دولت، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ‌اي ﺑﺎ ﻫﻢ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ از ﻧﯿﺎزﻫﺎ، ﻃﺮح‌ﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪ‌ﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ و در راه رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﯾﺎري دﻫﻨﺪ. از سویی دیگر، مداخلات دولت مانند وضع مقررات قانونی، اختصاص بودجه تحقیقاتی و همچنین سیاست‌های یارانه‌ای برای تسهیل فرصت همکاری‌های چهارگانه از عوامل مهم در تقویت اتحاد میان روابط دانشگاه و صنعت و فعالیت های نوظهور، می‌باشد(Foyouzat & Taslimi Tehrani, 2007; Samadi Miarkolaei & Samadi Miarkolaei,2013; Tseng et al.2020; Roman et al., 2020). تخصیص بودجه‌ی دولتی به طرح‌های همکاری مشترک دانشگاه با صنعت و جامعه به طور قابل توجهی بر ساخت محیط‌های توسعه‌یافته در دانشگاه‌ها و افزایش عملکرد نوآورانه تأثیر می‌گذارد. شاهد این مدعا آن است که ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﺩﻭﻟﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‌ﮔﺬﺍﺭ ﻭ ﺗﺎﻣﻴﻦ‌ﻛﻨﻨﺪﻩ‌ی ﻫﺰﻳﻨﻪ‌ﻫﺎﻱ تحقیق و ﺗﻮﺳﻌﻪ به ویژه از طریق سیاست‌های یارانه‌ای می‌باشد (Tseng et al.,2020: 561). دانشگاه نوآور اجتماعی دارای ستانده‌هایی شامل دانش‌آموختگان به عنوان سرمایه انسانی متخصص و مسئولیت پذیر، تولید دانش عملیاتی مبتنی بر دانش اجتماعی، تولید نوآوری‌های آموزشی و دانشگاهی خودمختار با مولفه خودتنظیمی از طریق افزایش درآمدهای دانشگاهی و در نتیجه وابستگی کمتر به بودجه دولتی و هسته‌های تصمیم‌گیری و سیاستگذاری نوآور می‌باشد که مجدداً بعد جامعه محوری در آن‌ها بسیار برجسته است. علاوه براین، پیامدها و تأثیرات نهایی چنین دانشگاهی باید در سطح فردی منجر به افزایش رفاه و کاهش فقر و در یک کلام بهبود کیفیت زندگی(Hossein Gholizadeh,2011; Rajabian Gharib et al., 2021) و در سطح اجتماعی منجر به توسعه‌ی شهری از بعد اجتماعی و فرهنگی (بهبود شرایط سلامت، بهداشت و آموزش) و توسعه اقتصادی از طریق توسعه حرفه‌ای مشاغل در سطح محلی و منطقه‌ای(Puecell.2008; Pogodaeva et al.,2015; McClure,2015) ؛ افزایش امنیت اجتماعی(Arasteh et al.,2019)؛ تعالی نظام آموزشی (Cruz & et al.,2018)؛ و توسعه اقتصادی (Huang & Che,2017) در سطح ملی و ارتقاء جایگاه علمی کشور، ورود به بازارهای بین المللی؛ گسترش مرزهای دانش بشری از طریق نظریه پردازی در علوم مختلف در سطح جهانی(Khanian et al., 2019; Barzegar et al.,2019) جهانی شود.                                                                                                                               

پیشنهادهای كاربردي پژوهش

- مبتنی بر چارچوب نظری و برازش مدل در مقوله‌های خوشه‌ای و مقادیر بالای بارهای عاملی در تمامی گویه‌ها، پیشنهاد می‌شود مسئولان و مدیران دانشگاه‌ها جهت توسعه‌ی دانشگاه نسل چهارم به تمامی وجوه الگوی نهایی توجه کرده و جامعه محوربودن را در تمامی ابعاد از چشم انداز و مأموریت‌ها تا پیامدهای دانشگاه مورد توجه قرار دهند؛                                                                        
 - مبتنی بر یافته‌های پژوهش و مطابق اسناد بالادستی نظام آموزش عالی کشور، پیشنهاد می‌شود که حل مسائل جامعه‌ی محلی و ملی مورد توجه بیشتری قرار بگیرد و روﯾﻪ‌ﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ، ارﺗﻘﺎي ﺣﺮﻓﻪاي و ﭘﺎداش‌دﻫﯽ که بیشتر مبتنی بر ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻧﺸﺮﯾﺎت ﺑـﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﯽ و حل مسائل جهانی است، بازنگری شود.                                                                   
 - با توجه به محدودیت‌های پیش روی تحقیق بدلیل همه‌گیری ویروس کرونا و متعاقب آن وضعیت قرمز شهر تهران در زمان اجرای پروژه ( به عنوان مهم‌ترین محدودیت) و تعطیلی پیاپی دانشگاه‌ها و مراکز وابسته، پیشنهاد می‌شود پژوهشی دیگر به روش نظریه داده بنیاد، انجام شود.

نتیجه گیری

دانشگاه نوآور در تفاوت با دانشگاه کارآفرین، دانشگاهی با تعاملات چهارجانبه(QH) با تاکید بر تعامل با جامعه‌ی مدنی به عنوان عموم مردم، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی به نیازهای اجتماعی، مردم‌سالاری دانش، تولید نوآوری اجتماعی و حل مشکلات جامعه در سطوح محلی، ملی، جهانی می‌باشد. مسئولان و مدیران دانشگاهی باید این ویژگی‌ها را در تمامی ابعاد سیستمی دانشگاه اعم از نهاده‌ها، فرایند تعاملات، ستانده‌ها و تأثیرات دانشگاه مد نظر قرار دهند و مبتنی بر رهبری تحول‌گرا، حکمرانی خوب، سرمایه‌ی انسانی نوآور  و ... به توسعه‌ی چنین دانشگاه‌هایی بپردازند. 

حامی مالی

مقاله حاضر بر گرفته از طرحی پژوهشی با عنوان" طراحی و اعتبارسنجی مدل مفهومی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه: مبتنی بر مدل مارپیچ چهارگانه" است که با حمایت مالی ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻋﻠﻤﯽ کشور انجام شده است.

مشارکت نویسندگان

مشاور محترم طرح: دکتر مقصود فراستخواه؛ مجری طرح : معصومه چم‌آسمانی؛ همکار طرح: سید حمید خاتمی

تعارض منافع

بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.

 

 

References

1.       Ahmadian Chashemi, M., Niazazari, K., & Salehi, M. (2020). Identifying the Components of the Fourth Generation University to Improve the Quality of Education and Research in Islamic Azad Universities. Curriculum Research, 1(1), 110-121.

2.       Almaamory, A. T., & Slik, G. Al. (2021). Science and Technology Park as an Urban Element towards Society Scientific Innovation Evolution. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1090(1), 1-13.

3.       Aranha, E. & Neuza, G. (2014). Entrepreneurial University and the Brazilian System for the Evaluation of Higher Education. International Business Research. 7(10), 73-82.

4.       Arasteh, H., Nasri, G., Zeinabadi, H. & Tanhaie, A. (2019). Some Damage Recognition thoughts to University Functions in Providing Community Security. Strategic management studies of national defense studies, 8(33), 166-145. [In Persian].

5.       Barzegar, N., ghorchian, N., & Taghipur zahir, A. (2019). Pathology of Innovation Capabilities creation in Iranian University Management (Case: Islamic Azad University). Journal of New Approaches in Educational Administration, 10(37), 291-310.

6.       Bellandi, M., Donati, L. & Cataneo, A. (2021). Social Innovation Governance and the Role of Universities: Cases of Quadruple Helix Partnerships in Italy. Technological Forecasting and Social Change, Elsevier, vol. 164(C).

7.       Bagheri-Majd, R. (2016). Designing the Relationship Pattern of University and Society in the Resilient Economic Process. The Supreme Council of Cultural Revolution. [In Persian].

8.       Berestov, T. V (2009). From Innovative Projects to an Innovative University, Scientific and Technical Information Processing, 36) 3(, 180–185.

9.       Brennan, J. (2008). Higher Education and Social Change. Higher Education, 56(3), 381–393.

10.       Cai, Y. (2020). Innovation in Innovation: A Review of Henry Etzkowitz and Chunyan Zhou, The triple helix: University-Industry-Government Innovation and Entrepreneurship, (Second Edition). Minerva, 58(4), 651–656.

11.       Carayannis, E. & Campbell, D. (2009). Mode 3 and Quadruple Helix: Toward a 21st-Century Fractal Innovation Ecosystem, International Journal of Technology Management, 46, 201-234.

12.       Casas, M. & Stojanovic, L. (2013). Innovation in Ibero-American Universities. Universities and Knowledge Society Journal (RUSC). 10(1), 240-253.UOC.

13.       Clark. B. R. (1995). Leadership and Innovation in Universities; from Theory to Practice, Tertiary Education and Management, 1(1), 7-11.

14.       Cruz, P.; Rebourseau, V. & Luisis, A. (2018). Social Innovation and Higher Education in the BRICS: a Background Overview- brq. BRICS Policy Center, 5(3), 1-44.

15.       Etzkowitz, H. (2003). Innovation in Innovation: the Triple Helix of University-Industry-Government Relations. Social Science Information Sur Les Sciences Sociales - SOC SCI INFORM, 42, 293-337.

16.       Farasatkhah, M. (2018). Occasions of the University in Iran (New and Critical Discussions on Institutional Research, Science and Higher Education Studies). 4th Ed, Tehran: Agah Publications. ( In Persian)

17.       Fernandez-Nogueira, D., Arruti, A., Markuerkiaga, l. & Sáenz, N. (2018). Entrepreneurial University: a Selection of Good Practices, Journal of Entrepreneurship Education, 21(3), 1-17.

18.       Foyouzat, S. & Taslimi Tehrani, R. (2007). Sociological Research of Relation between University and Industry in Iran Today. Journal of human sciences. 53(Special issue on sociology), 267-288. [In Persian].

19.       Galvao, A., Mascarenhas, C., Marques, C., Ferreira, J. & Ratten, V. (2019). Triple Helix and its Evolution: a Systematic literature review. Journal of Science and Technology Policy Management, 10 (3), 812–833.

20.       Haddawy, P. & Igel. B. (2006). Fostering Innovation in Higher Education, Asian Institute of Technology, Pathumthani.

21.       Hakil, M., Mariadossb, J.B. & Johnson, J.L. (2019). Collaboration with higher education institutions for successful firm innovation, Journal of Business Research 99, 534–541.

22.       Hasche, N., Höglund, L. & Linton, G. (2020). Quadruple helix as a Network of Relationships: Creating Value within a Swedish Regional Innovation System, Journal of Small Business & Entrepreneurship, 32(6), 523-544.

23.       Hindle, K. (2009). The Relationship between Innovation and Entrepreneurship: Easy Definition, Hard Policy. Paper delivered to the refereed stream of the 6th AGSE International Entrepreneurship Research Exchange. Adelaide, South Australia, Australia.

24.       Hossein Gholizadeh, R. (2011). Higher Education Relevancy with an Accent on the Social Role of the University in a Knowledge-based Society. Higher Education Letter, 4(13), 121-142. [In Persian]

25.       Huang. M.H & Che. D.Z. (2017).How Can Academic Innovation Performance in University-Industry Collaboration be Improved? Technological Forecasting & Social Change 123 (2017) 210–215.

26.       Javanmardi, S., Abaspoor, A., khorsandi taskooh, A. & Ghiyasi Nodoshan, S. (2018). Designing an Innovative University Model in the Framework of the Innovation Ecosystem in Iran'. Journal of Iranian Higher Education, 10 (4), 137-170.

27.       Khanian.E, Hoseini.M. & Jamali.A (2019). Designing an Innovative University Model in Islamic Azad University. Journal of Social Science, online published ]in Persian [

28.       Khayati. A. & Selim. M. (2019). The status of Innovation in Saudi Universities', Cogent Education, 6:1, 1653635

29.       Kheirgoo, M. & Beadollah Khani, F. (2019). Designing the Pattern of Innovation in Defense Organizations Qualitative Research based on Grounded Theory. Innovation Management in Defense Organizations, 2(4), 115-134.

30.       Kunttu, L. (2017). Educational Involvement in Innovative-University–Collaboration, Technology Innovation Management Review, 17(12).14- 22

31.       Lašáková, A., Bajzíková, L. & Dedze, I. (2017). Barriers and Drivers of Innovation in Higher Education: Case Study-based Evidence across Ten European Universities, International Journal of Educational Development, 55, 69–79.

32.       Maier, R. H. & Weidner. E. W. (1975). Creating and Encouraging an Innovative Academic Environment in Higher Education. Higher Education, 4(1), 69-76.

33.       McClure, K. R. (2016). Building the Innovative and Entrepreneurial University: An Institutional Case Study of Administrative Academic Capitalism, the Journal of Higher Education, 87(4), 516-543.

34.       Miyata, Y. (2000). An Empirical Analysis of the Innovative Activity of Universities in the United States, Technovation 20, 413 – 425.

35.       Morawska-Jancelewicz, J. (2022). The Role of Universities in Social Innovation within Quadruple/Quintuple Helix Model: Practical Implications from Polish Experience. J Knowl Econ 13, 2230–2271.

36.       Nabipour I. (2020). The Fifth-Generation University: based on the Quintuple Helix of Carayannis and Campbell. Iran South Med Journal, 23 (2), 165-194. [In Persian].

37.       Pawłowski. K. (2009). The Fourth Generation University as a Creator of the Local and Regional Development, Higher Education in Europe, 34(1), 51-64.

38.       Purcell, W. (2008). Balancing the Needs and Expectations of Society with the Autonomy of Higher Education Institutions. OECD’s Higher Education Management and Policy Journal, 1-7. http://www.oecd.org/site/eduimhe08/41203703.pdf

39.       Rajabian Gharib, F. Mohammadzadeh, S. & Sharifzadeh, M. S. (2021). Developing a Model for University-Community Engagement based on Social Responsibility Approach in Agricultural Higher Education. IRPHE. 2021, 26 (4):85-111. [In Persian]

40.       Resnick. D. P. (2012). Innovative Universities: When, Why and How? Journal of Educational Planning and Administration, XXVI (2), 331‐341.

41.       Rooij. A. v. (2014). University Knowledge Production and Innovation: Getting a Grip, Minerva, Vol. 52, No. 2 (2014), pp. 263-272.

42.       Roman, M., Varga, H., Cvijanovic, V. & Reid, A. (2020). Quadruple Helix Models for Sustainable Regional Innovation: Engaging and Facilitating Civil Society Participation. Economies, 8(2), 48.1-15.

43.       Saed Muchshi, L., Salimi, J., & Azizi, N. (2020). A Study of the Concept and Dimensions of Academic Citizenship in Iranian Higher Education System; Implications in Educational Planning. Journal of Educational Planning Studies, 8(16), 203-2039.

44.       Samadi Miarkolaei, H., & Samadi Miarkolaei, H. (2013). Theories and Models of the Relationship between Industry and University in a Knowledge-based Economy. Roshd-E-Fnavari, 9(35), 59-70. [In Persian].

45.       Shiri.H. (2012). University in Iran and ITS Congruity with university Indicators in Knowledge-Based Society: qualitative Analysis of Tehran University Ph.D students’ attitudes. Ph.D Thesis.Esfahan University. Human sciences faculty. [In Persian].

46.       Schütz, F., Heidingsfelder, M. L. & Schraudner, M. (2019). Co-Shaping the Future in Quadruple Helix Innovation Systems: Uncovering Public Preferences toward Participatory Research and Innovation. She Ji, 5(2), 128–146.

47.       Styron, R. A. (2015). Fostering Innovation in Higher education through Entrepreneurial Leadership Systematic. Cybernetics And Informatics, 13(6), 57- 61

48.       Swanger, D. (2016). Innovation in Higher Education: Can College Really Change?’ Online Book at https://docplayer.net/49152784-Innovation-in-higher-education-can-colleges-really-change.html

49.       Tierney, W. and Lanford, M. (2016). Conceptualizing Innovation in Higher Education, 31, 1-40.

50.       Tseng. F. C., Huang, M. H., & Chen, D. Z. (2020). Factors of University–Industry Collaboration Affecting University Innovation Performance. Journal of Technology Transfer, 45(2), 560–577.

51.       Van Vught. F. (1999). Innovative universities, Tertiary Education and Management, 5 (4), 347–355.

52.       Vasilescu, R., Barna, C., Epure, M. & Baicu, C. (2010). Developing University Social Responsibility: a Model for the Challenges of the New Civil Society. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4177–4182.

53.       Vázquez, J. L., Aza, C. L., & Lanero, A. (2014). Are Students Aware of University Social Responsibility? Some Insights from a Survey in a Spanish University. International Review on Public and Nonprofit Marketing, 11(3), 195–208 

54.       Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration. MIS Quarterly, 177-195.

55.       Wigmore-Álvarez, A., Ruiz-Lozano, M., & Fernández-Fernández, J. L. (2020). Management of University Social Responsibility in Business Schools: An Exploratory Study. International Journal of Management Education, 18(2).1-15.

56.       Yamani D, M. (2001). An introduction to investigating the performance of university systems.Tehran: Shahid Beheshti University Publications. [In Persian].

57.       Zaker Salehi, GH. (2018). Problems of higher education in Iran. Tehran: Institute for Social and Cultural Studies Publications. [In Persian].

 

 

 

[1] 1- Developmental university

[2] 2- Inclusive development

[3] 3- Kruss

[4]  - Innovative university

[5] 5 - Triple Helix

[6]  - Quadraple Helix

[7]  - Quintuple helix

[8]  - Carayannis and Campbell

[9]  - Innovative regions attain maturity

[10] 2- Social innovation

[11] 3 - Embryonic 

[12]  -  Taylor & Francis Google Scholar, Science Direct, JSTOR, Springer

[13]  - Van Vught & Clark

[14]  - پورتال جامع منابع انسانی، بانک نشریات کشور مگیران، پایگاه مجلات تخصصی نور

[15]  - Traingulation

[16]  - دکتر جعفر توفیقی، دکتر مقصود فراستخواه و دکتر مژگان سمندرعلی اشتهاردی

[17]   - Cluster Random Sampling  2

[18] 3- Outer Model

[19]  - Convergent

[20]  - Divergent

[21] - Average Variance Extracted (AVE)

[22]  -Composite Reliability (CR)

[23] -Goodness Fit(GOF) 

[24] 2- Inspiration


Related articles

The rights to this website are owned by the Raimag Press Management System.
Copyright © 2021-2024

Home| Login| About Us| Contact Us|
[فارسی] [العربية] [fa] [ar]