Presenting a new management model of justice-oriented urban services based on smart technologies
Subject Areas :
naji ghafeli
1
,
mohammad tamimi
2
,
foad makvandi
3
,
ghanbr Amirnejad
4
,
vahid chenari
5
*
1 - Department of Public Administration, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
2 - Department of Accounting .Branch Dezful.Islamic Azad University, Dezful, Iran
3 - Department of public administration, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
4 - Department of Public Administration, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
5 - Department of Government Management, Shushtar Branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran
Keywords: New management of municipal services, new smart technologies, justice-oriented services, metacombination method,
Abstract :
Smart service management and modern urban technologies jointly provide positive insights for modern urban management and can lead to the improvement of urban justice. The aim of the research is to provide a new management model of justice-oriented urban services based on smart technologies using the hybrid method.This research is developmental in terms of its purpose, and it was carried out using the qualitative approach and the meta-composition method of Barroso and Sandlowski (2007). The statistical sources of the research include websites and information databases in smart municipalities. It should be mentioned that these articles were not selected based on the criteria for entering the metasynthesis process. Qualitative content analysis method was also used to analyze the data. In this study, according to the findings, 61 indicators were identified in the form of 9 dimensions and 15 components under the three main concepts of modern management of urban services, including urban justice, integration of urban services, and smart service delivery. Next, the model of modern management of urban services based on smart technologies in the metropolis was identified. Iran design, validity and reliability of the model were tested. Also, the results of the research showed that the model of the present research, the healing version, was introduced in order to realize the new management of urban justice in the metropolises of Iran, which seeks to change and correct the inequalities of the public service system by using the new smart city technology as a new approach to urban management.
Amanpour, S., Hosseini Shaperian, N. and Maleki, S. (2016). Investigating and analyzing the distribution of urban services with the approach of spatial justice in the metropolis of Ahvaz using the integration technique. Regional Planning Quarterly, No. 22, (7), 66-74 (Persian)
Hataminejad, H. Khalilabad police station, H., Alikhani, H., Tarshizi, M. (2019). Analysis of social justice with an emphasis on the spatial distribution of urban uses and the level of satisfaction of citizens in an area of Mashhad metropolis. Quarterly Journal of Urban Design Studies and Urban Researches. No. 10(3)14-1. (Persian)
Hataminejad, Hossein, Manochehri Miandoab, Ayoub; Baharlu, Iman; Ebrahimpour, Ahad; Hatami Nejad, Hojjat (1391). City and Social Justice: An Analysis of Neighborhood Inequalities (Case Study: Old Neighborhoods of Miandoab City), Human Geography Research Quarterly, Volume 44, Number 80, pp. 6311-41 (Persian)
Dadeshpour, Hashem; Rostami, Farmarez; Alizadeh, Bahram (2014). Investigation and analysis of the fair distribution of urban services and their spatial distribution pattern in Hamedan city, Scientific-Research Quarterly of Urban Studies, Volume 3, Number 12, pp. 18-5 (Persian)
Sarwar, Rahim, Eshghi Chahar Borj, Ali, Alavi, Saeeda (2016). Spatial analysis of social justice in benefiting from public city services, case study: 92 districts of Ardabil city, Urban Ecology Quarterly, 8th year, No. 9, pp. 32-93 (Persian)
Sharif Zadegan, Mohammad Hossein, Nadai Toosi, Sahar (2016). Applying competitive success components of regional development in Iran, human geographic researches, University of Tehran, 48th volume, number 1, pp. 105-123 (Persian)
Shakoui, Hossein (2016). New cities in the philosophy of geography, Tehran, Institute of Geographical Cartography Gitanos. (Persian)
Azizi Danaloui, Samaneh, Mojtabizadeh Khanghahi, Morteza (2019). Presenting the fair distribution model of urban services based on social justice, Shahr Padayar Quarterly, Volume 3, Number 4, Winter 2019. pp. 75-90. (Persian)
Karke Abadi, Zainab; Nedini, Zainab, Almasi Mofidi, Hossein (2014). Investigating and evaluating the distribution of urban services from the point of view of spatial justice: case example: Bomehan city, Urban Management Quarterly, No. 2, Year 10, 22-43 (Persian)
Mostofi-ul-Mamalek, Reza, Bastaminia, Amir, Tazesh, Yousef (2019). Investigation and analysis of the development of urban facilities from the perspective of spatial justice: case study: Yasouj city, geography and environmental studies, second period, (number 6), 23-7 (Persian)
Askari, A. (2023), Identifying factors and indicators affecting the development of urban management based on modern intelligent communication technologies based on a qualitative approach, Value Creation Innovation Quarterly, twelfth volume, twenty-fourth issue, pp. 193-216(Persian)
Mushfaghifar, S., Ezzatpanah, B. and Mousavi, M.N. (2021) Evaluation of urban services in ten Manats of Tabriz metropolis, Geography and Environmental Studies, 10(1), 98-79 (Persian)
Maleki, S., Rezaei Ishaq Vandi, S. (1401) Analysis of Social Justice Indicators and Access to Urban Services (Case Study: Zone 1, Kermanshah City) Geography and Urban Space Development Magazine, Year 9, Number 32-4,32(Persian)
Nasiri Hande, Kh, (2017). Analysis of spatial inequalities in the distribution of urban services with the approach of spatial justice using the Vicor model. Case study: Zavin city. Journal of Geographical Survey of Space, 8(28).133-153(Persian)
Marcus, Peter (2014). From justice planning to public planning, in James Connolly, Johannes Novy, Ingrid Olivo, Suze Potter and John Steele (editors), in search of a justice-centered city, debates in urban theory and experience (pp. 141-156) translated by Hadi Saidi Rizvani and Mehbobeh Kashmiri, Tehran: Cultural and Artistic Organization of Tehran Municipality, Nashahr Institute. (Persian)
Maleki, Saeed, Rezaei, Sara (1400), Analysis of Social Justice Indicators and Access to Urban Services Case Study: Zone 1, Kermanshah City, Geography and Urban Space Development Magazine, 9th Year, No. 4, Winter, 1400, Serial No. 11, pp. 75-91. (Persian)
Harvey, David. (1998), Social justice and the city (translated by Farrokh Hasamian, Mohammadreza Haeri and Behrouz Manadizadeh). Second edition, Tehran: Urban Planning and Processing Company (Persian)
Ahmed M. Ibrahim. (2022)A mapping towards a unified municipal platform: An investigative casestudy from aNorwegian municipality.journal homepage,Infopreneurship Journal, 1 (1), pp 37-47. Retrieved 2022, Dec.:// http.www.sciencedirect.com/journal/sustainable-futures
Bisavas, E.S, (1978): On Equity in Providing Public Services. Management Science,46,24-22.
Bass, R(1998) Evaluating environmental justice under the National Environmental PolicyAct. Environmental Impact Assessment Review,15, 23–92
Vadiyatti, Nilofar (2022), Alternatives to Smart Cities: A Call for Attention to Digital Urbanism, Geography and Digital Society, 3rd Edition (2022), May 3, fromwww.sciencedirect.com/journal /digital-geography-and-society.
John Rawls, The Law of Peoples, Op. Cit. p. 52-53; Jack S. Levy, “Domestic Politics and War”, in R. Rotberg & T. Rabb (Eds), The Origin and Prevention of Major Wars,(New York): Cambridge University Press, (1988), p.8
Joukar, S. (2011):The study patterns of shopping malls and commercial complexes in Ahvaz",Master Thesis, Department of Geography and Urban Planning, University of shahidChamran. (in persian)
Smith ‚ D.M‚ (2014): The quality of life" Human Welfare and Social Justice in CompanionEncyclopedia ofGeographers‚ V.70‚N.2, p24
Savas, E.S. (1978). On Equity in Providing Public Services. ManagementScience, Vol.24, No.8,PP790-810
Soleimani Rad, Ismaeil, (2014): Classified / urban land cover is based on artificialintelligence using remote sensing images Case Study: Kianpars neighborhood of Ahvaz,master's thesis, Department of Geography and Urban Planning, University of ShahidChamran.( in persian)
Lean, O.K. Zailani, S. Ramayah, T. & Fernando, Y. (2020). Factors influencing intention touse egovernment services among citizens in Malaysia. International Journal ofInformationmanagement,29(6). 458-475.
Fernandez-Anez, V. Fern´andez-Güell, J. M. & Giffinger, R. (2018). Smart Cityimplementation and discourses An integrated conceptual model. The case of Vienna. Cities, 78,16-4
Nicolas, C. Kim, J. & Chi, S. (2020). Quantifying the dynamic effects of smart citydevelopment enablers using structural equation modeling. Sustainable Cities and Society,
53-116Cho, Chun Man. (2003). Study on effects ofresident-perceived neighborhood boundaries onpublic services Accessibility & its relation toutilization: Using Geographic Information Systemfocusing on the case of public parks in Austin, Ph,D thesis, Texas: Texas A&M University
ارائه الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند
ناجی غافلی1، وحید چناری2*، محمد تمیمی3، فواد مکوندی4، قنبر امیر نژاد5
اطلاعات مقاله | چکیده |
نوع مقاله: مقاله پژوهشي
تاریخ دریافت: 18/05/1403 تاریخ پذیرش: 24/03/1404
| مدیریت خدمات هوشمند و فناوریهای نوین شهری بهطور مشترک بینشهایی مثبت را برای مدیریت نوین شهری فراهم میکند و میتواند منجر به بهبود عدالت شهری شود تا عدالت توزیعی، عدالت در دسترسی و عدالت تخصیصی در خدمات شهری را بهبود ببخشد و نظام سنتی خدمات شهری را اصلاح کند هدف پژوهش ارائه الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب میباشد. اين پژوهش ازنظر هدف توسعهای است و با رويكرد كيفي و روش فراتركيب باروسو و ساندلوسکي (2007) انجام شده است. منابع آماری پژوهش، شامل وبسایتها و پایگاههای دادهای اطلاعرسانی در شهرداریهای هوشمند است. گفتني است كه اين مقالهها بر اساس معيارهاي ورود به فرآينـد فراتركيب انتخابشدهاند. براي تجزیهوتحلیل دادهها نيز از روش تحليل محتواي كيفي استفاده شده است. در این مطالعه با توجه به یافتهها، 61 شاخص در قالب 9 بعد و 15 مؤلفه زیر سه مفهوم اصلی مدیریت نوین خدمات شهری شامل عدالت شهری، یکپارچگی خدمات شهری و خدماترسانی هوشمند شناسایی شدند، در ادامه الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند درکلان شهر ایران طراحی و روایی و اعتبار الگو، مورد آزمون قرار گرفت. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد الگوی این پژوهش نسخه شفابخش بمنظور تحقق مدیریت نوین عدالت شهری در کلانشهرهای ایران معرفی شد که به دنبال تغییر و اصلاح نابرابریهای نظام خدمات عمومی با استفاده از فناوری نوین هوشمند شهری بهمثابه رویکردی نوین مدیریت شهری است؛ بنابراین، ضروری است در راستای بهبود مدیریت نوین شهری درسیاست گذاریهای کلی خدمات شهری تجدیدنظر اساسی صورت پذیرد. |
کلیدواژهها | مدیریت نوین خدمات شهری، فناوریهای نوين هوشمند، خدمات عدالت محور، روش فراترکیب |
ناشر: دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرقدس
* نویسنده مسئول: وحید چناری ایمیل: vahid.chenari@iau.ac.ir
1. دانشجوی دکتری،گروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2. استادیارگروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران (نویسنده مسئول)
3. استادیارگروه حسابداری، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
4. استادیارگروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
5. دانشیارگروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مقدمه
شهرهای امروزی بویژه در كشورهای درحالتوسعه، با توجه به رشد جمعیت و شهرنشینی مستمر، بیش از هر زمانی نیازمند توجه به مدیریت نوین شهری و برقراری عدالت در توزيع خدمات و منابع گوناگون شهری میباشند (نصیری هنده،1397). بهگونهایکه توزيع متعادل خدمات شهری از مهمترین نشانههای عدالت اجتماعی بشمار میرود (عزیزی دانالو، مجتبی زاده خانقاهی،1399). مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه کالبدی شهرهای کشور در دهههای اخیر ازهمپاشیدگی مدیریت شهر بوده که زمینهساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از خدمات عمومی شده است (حاتمی نژاد، كلانتری خلیلآباد، علیخانی، ترشیزی،1399). مدیریت نامناسب شهری موجب قطبی شدن ساختار شهر براثر سیاستهای مدیریتی و امتیاز دادن به یک محیط در جذب یا دفع امکانات و خدمات باعث افزایش کیفیت نامطلوب فضایی شده است (تسو1، 2005). ازنقطهنظر مدیریت نوین شهری عدالت شهری مترداف با توزیع عادلانه امکانات و منابع عمومی بین مناطق شهری و دستیابی برابر شهروندان به آنها است زیرا عدم توزیع عادلانه آنها به بحرانهای اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی منابع منجر خواهد شد. بنابراين، وجود مدیریت نوین شهری و همچنین، تحقق عدالت اجتماعی در شهرها از یکسو به رضايت شهروندان از شیوه زندگی خود منجر شده و از سوی دیگر، به ثبات سیاسی و اقتدار ملی دولتها كمک شايانی خواهد کرد (امان پور، حسینی شهپريان، ملكی، 1396). به همین سبب در دو دهه گذشته توجه به مطالعات مربوط به مدیریت نوین شهری، عدالت شهری و خدمات عمومی در تعیین سیاستگذاریهای کلی و خطمشیهای مدیریت شهری توسعه زیادی پیداکرده است (تسو، 2005). امروزه با حل معضلات و مشکلات شهری ناشی از نابرابری خدمات عمومی بر تعادل در توزیع مراکز خدماتی در شهر و مدیریت نوین شهری تأکید فراوانی شده زیرا که مقدمات توسعه پایدار شهری را فراهم میآورد (ملکی و رضایی، 1401)؛ بنابراین، مدیریت نوین شهری عدالت محور میبایستی به دنبال تخصیص مناسب و متناسب، امکانات و خدمات، استفاده از توانهای بالقوه و بالفعل در شهر، از بین بردن شکاف بین فقیر و غنی در شهر و جلوگیری از به وجود آمدن زاغههای فقر باشد. در همین راستا میتوان گفت؛ مدیریت نوین شهری عدالت محور به دنبال آن است که امكانات و خدمات شهری بهگونهای توزیع و تقسیم شود كه به نفع تمامی اقشار و گروههای اجتماعی جامعه باشد. توزیع متناسب خدمات شهری ازجمله عوامل مؤثر و مفیدی است كه به پاسخگويی نیازهای جمعیتی، افزايش منفعت عمومی و توجه به استحقاق و شایستگی افراد میتوانند به برقراری عادلانه، ابعاد عدالت فضايی، اجتماعی را برقرار کنند (بزی. صیاد سالار، معمری، 1398). با توجه به اهمیت نقش و تأثیر مدیریت نوین شهری عدالت محور در کاهش تضاد طبقاتی و فاصله شهری، مشارکت شهروندان، اعتماد متقابل، افزایش دانش حرفهایی شهروندان و انجام تعهدات برابر جامعه، ضروری است مدیریت کلانشهرها در جستجوی مکانیسمها و سازوکارهایی باشند که با مساعدت آنها عدالت شهری را در مناطق گوناگون شهری چه حاشیه و کم برخوردار چه مناطق مرفه و برخوردار برقرار کنند (زینگ و همکاران2، 2022). فناوری نوین هوشمند خدمات شهری روشی است كه امکان رسيدن به هدف مذکور را فراهم میآورد. در واقع، فناوری هوشمند خدمات شهری شبکهایی است که با استفاده از فناوری دادهها و ارتباطات یک زنجیرهایی مرتبط به هم از حوزه تأمین، توزیع و دسترسی هوشمند را در مدیریت نوین شهری ایجاد میکند (عسکری و همکاران،1402).
بیگمان با برنامهریزی فناوری نوین هوشمند بسیاری از مشکلاتی كه پیامدهای چون کاهش آلودگی، كاهش ترافیک، كاهش مصرف سوخت و بهتبع آن سودآوری اقتصادی خواهد داشت؛ حل میشود (طهماسبی زاده، خادم الحسینی، 1397). مطالعات متعددی حاكی از آن است كه فناوری نوین هوشمندسازی خدمات در بسیاری از شهرهای معروف و مطرح دنیا متناسب با مدیریت نوین شهری روند متعارفی را طی کرده است. اين وضعیت در ايران به سبب تأثیر عوامل گوناگون بویژه در ابعاد همکاری بین سازمانی و در ابعاد مرتبط با شهروند هوشمند سیری مطلوب را طی نکرده است. ضمن آنکه سیستم يکپارچه يا جامع كه بتواند پاسخگوی نیازها در شرايط عادی و بحرانی باشد باوجود زیرساختهای موجود، هنوز عملیاتی نشده است (کیانی،1394)؛ بنابراین، با توجه به آنچه گفته شد ضروری به نظر میرسد که سیاستهای درستی در جهت فناوری نوین مدیریت هوشمندسازی خدمات شهر اتخاذ شود بویژه اينکه در مقايسه با ساير كشورهای پیشرفته، ايران نیاز بیشتری برای استفاده از مدیریت نوین نظام شهر و شهرسازی هوشمند دارد (بهزاد فر، 1388). از آنجاییکه اين پژوهش در باب موضوعاتی چون، خدمات عمومی، عدالت شهری، با رویکرد فناوری نوین هوشمند سازی خدمات میباشد. فی بالطبع این مفاهیم مباحث نوین و جدیدی در عرصه مدیریت نوین شهری است (زینگ، 2022). لذا، با توجه به اینکه عمر استفاده از اين فناوری در مدیریت شهری مدت زيادی نمیگذرد سابقه پژوهشهای صورت گرفته در اين حوزه نیز طولانی و بلند نیست و به بررسی پیشینه پژوهش قبلی میتوان گفت كه ارائه الگوی مدیریت نوین خدمات شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب درکلان شهر ایران مطالعات متنوعی صورت گرفته است كه هركدام بر وجوه مشخصی پرداختهاند لیکن مطالعات اندکی دو موضوع فناوریهای نوین هوشمند و مدیریت نوین عدالت محور را بهعنوان دو مفهوم باهم درکلان شهرهای ایران مورد بررسی قرار دادهاند. افزون بر آن، توجه ویژه فناوریهای نوین هوشمند در مدیریت نوین شهری جهت عدالت محوری خدمات عمومی: تمرکز خاص بر اصلاح نابرابریهای خدمات عمومی درکلانشهرها ایران، ارائه الگویی جهت اصلاح نظام خدماتی کشور و ارائه مدل یکپارچه از خدمات عمومی همسو با سایر ادارات، تاکید خاص بر مدیریت نوین شهری مهمترین وجه تمایز این پژوهش با پژوهشهای قبلی است لذا، این مقاله به جهت مكانی و مفهومی دارای نوآوری است؛ بنابراین، ارائه الگوی مدیریت نوین خدمات شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب درکلان شهر ایران و استخراج مؤلفههای اساسی جهت تحقق این هدف میتواند در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای آیندهی مدیریت نوین شهری رویکرد جدیدی و راهگشا باشد. بر همین اساس، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این سؤال است که عوامل و شاخصهای الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب درکلان شهر ایران کدمند؟
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
عدالت مفهومی است که در تاریخ بشر، کاربردهای متنوعی داشته است، آنچه در خصوص عدالت مورد تفاهم است این است که عدالت، برابری و مساوات، دلمشغولی بیشتر جوامع و دولتهای اسلامی و غربی بوده و هریک در راستای پیاده کردن نوعی برابری، مقداری از منابع و انرژی خود را سرمایهگذاری کرده و به ساماندهی اجتماعی سازگار با آن پرداختهاند (حاتمی نژاد، كلانتری خلیلآباد، علیخانی، ترشیزی،1399). مفهوم عدالت اجتماعی از دهه 1920 وارد ادبیات جغرافیایی شد. با ورود این مفهوم، جغرافیدانان به حوزههای مطالعاتی چون فقر، بیعدالتی، تبعیض، نابرابری گرایش پیدا کرده است. جان رالز که از نظریهپردازان علوم سیاسی بود در سال 1971 تئوری عدالت را مطرح کرد. رالز با لحاظ کردن دو اصل موقعیت عادلانه خود را ارائه میدهد: نخست بهرهمندی از آزادی حداکثری تا حدی که به آزادی دیگران لطمه نزند؛ دوم این است که نابرابری را در حدی میپذیرد که به منافع طبقه کمدرآمد لطمهای وارد نسازد (شریف زادگان، ندایی طوسی، 1396) وی معتقد است که سیاستهای اجتماعی بایستی برحسب تأثیر بر فقیرترین اعضای جامعه مورد قضاوت قرار گیرد. به بیاندیگر، بایستی اقداماتی انجام پذیرد که طی آن منافع فقرا بر منافع ثروتمندان در هر شهری ترجیح داده شود (اسمیت3، 2014). یکی دیگر از مکاتب جغرافیایی که به بحث عدالت پرداخته است مکتب لیبرال است که با اثر دیوید اسمیت با عنوان جغرافیا و عدالت اجتماعی فصل تازهای میگشاید در این اثر چنین آمده است که مفهوم عدالت را در کمک به خیر و صلاح همگانی، ملاک توزیع درآمد در مکانها، تخصیص عادلانه منابع و رفع نیازهای اساسی مردم بکار میگیرد (شکویی، 1396)
1- Cho, Chun Man 2-Savos 3- Huang 4-Ibrahim
|
ارگازاكیس و همکاران8، (2012) پیرامون روشهای تصمیمگیری جهت اجرای طرحها بهصورت سیستم يکپارچه و جامع در مدیریت شهرهای هوشمند پژوهشی داشتهاند. جوشی و همکاران9، (2016) در مطالعهای با عنوان «مدیریت نوین شهر هوشمند و ارائه يک چارچوب يکپارچه» به بررسی جنبههای ابعاد گوناگون مدیریت شهر هوشمند پرداختند. برای پرکردن شکاف موجود در منابع مربوط به مفهوم شهر هوشمند و اجرای آن، يک چارچوب برای بدست آوردن يک بینش بهتر ارائه دادند. بر اساس پژوهشهای گسترده و عمیق از ادبیات از دامنههای گوناگونی، شش مفهوم قابلتوجه برای توسعه چارچوب شناسايی کردهاند كه عبارتاند از بعد اجتماعی، مديريت نوین، اقتصادی، حقوقی، فناوری و توسعه پايدار. آنها همچنین، بیان کردند چگونه اين عوامل میتوانند ابتکار عمل يک پروژه موفق شهر هوشمند را توجیه كنند. (لین و همکاران10، 2022) با تدوین یک چارچوب مفهومی عادلانه مبتنی بر طبقهبندی ابتکارات مدیریت خدمات شهرهای هوشمند به درک بهتر خدمات شهری هوشمند کمک کرده است همچنین، احمد ابراهیم با ارائه مدل از پلتفرمهای یکپارچه مدیریت خدمات شهری شهرداری یک الگوی منسجم و یکپارچه از خدمات هوشمند در راستای ارائه خدمات بهتر ارائه کرده است. موضوع مدیریت نوین شهری، فناوریهای هوشمندسازی و شهر هوشمند در ايران به پیشنهاد دكتر علیاکبر جلالی در سال 1379 مطرح و توسط منطقه آزاد کیش مورد پذیرش قرار گرفت. ايجاد شهر هوشمند كیش در ایران تا به حال باوجود ایدههای خوبی كه پشت آن بوده، در حد فعالیتهای مقدماتی متوقف شده است. ودیاتی و همکاران با مقایسه مدلهای مدیریت شهرهای هوشمند ارائه فراخوانی برای توجه به مدیریت شهرسازی دیجیتال مردمی بهعنوان جایگزینی عادلانهتر از مدل مدیریت شهرهای هوشمند ارائه کردهاند. راهنما و همکاران با تدوین مدلی برای سنجش و ارزیابی شاخصهای مدیریت شهر هوشمند در کلانشهر اهواز به درک بهتر مدیریت شهری هوشمند مساعدت کردهاند.
نتایج پژوهش هدف/روش/نتایج | نویسندگان |
| رهنما و همکاران (1402)
|
اين پژوهش بر اساس هدف، يک پژوهش كاربردی-توسعه ای است زيرا درصدد يافتن الگويی مناسب برای فناوریهای نوين هوشمند ارتباطی در توسعه مديريت شهری است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه الگوی مطلوب فناوریهای نوين هوشمند خدمات شهری شامل مقولههای شرايط علی (دنیای ديجیتال، پلتفرمهای هوشمند، فناوری جهان مجازی)، شرايط زمینهای (مديريت شهری)، پديده محوری (فناوریهای نوين)، شرايط مداخلهگر (دولتها و شهروندان)، (راهبردها و اقدامات هوشمند سازی شهر)، پیامدها (حملونقل و محیطزیست هوشمند، حکومت و اقتصاد هوشمند، مردم وزندگی هوشمند، شهر هوشمند) است | عسکری و همکاران (1402) |
درمطالعهای با عنوان «شهر هوشمند و ارائه يک چارچوب يکپارچه خدمات شهری» به بررسی جنبههای ابعاد گوناگون يک شهر هوشمند پرداختند. برای پر کردن شکاف موجود در خصوص توزیع و دسترسی خدمات عمومی منابع مربوط به مفهوم شهر هوشمند و اجرای آن، يک چارچوب برای بدست آوردن يک بینش بهتر ارائه دادند. بر اساس پژوهشهای گسترده و عمیق از ادبیات از دامنههای گوناگونی، شش مفهوم قابلتوجه برای توسعه چارچوب شناسايی کردهاند كه عبارتاند از بعد اجتماعی، مديريت، اقتصادی، حقوقی، فناوری و توسعه پايدار. آنها همچنین، بیان کردند چگونه اين عوامل میتوانند ابتکار عمل خدمات عمومی شهر هوشمند را توجیه كنند | جوشی و همکاران (2016) |
هدف اصلی این پژوهش، بررسی چگونگی توزیع خدمات عمومي در شهر سقز با توجه به عدالت اجتماعی است. روششناسی این پژوهش مبتنی بر رویکردهای توصیفی-تحلیلی بهمنظور رتبهبندی توزیع امکانات و خدمات در سطح محلههای شهر است. نتایج بهبه آمده از مدل استاندارد نشان میدهد که تفاوت بارزی در سطح محلهها وجود دارد؛ بهطوریکه بیش از 50 درصد از محلهها دارای میانگی استاندارد شده منفي میباشند. نتایج بهدستآمده حاکي از این است که توزیع خدمات با توجه به توزیع جمعیت صورت نگرفته و نتایج مدل ویکور نشان میدهد که محله یک بیشتری سطح برخورداری از امکانات و خدمات شهری را دارد | غلامرضا ملکشاهی، صاحبه وکیلی |
تدوین یک چارچوب مفهومی عادلانه مبتنی بر طبقهبندی ابتکارات خدمات شهرهای هوشمند به درک بهتر خدمات شهری هوشمند کمک کرده است اقتصاد هوشمند، حملونقل هوشمند، محیط هوشمند، شهروندان هوشمند، سبک زندگی هوشمند و مدیریت شهری هوشمند ازجمله موارد موردنیاز در یک شهر هوشمند میباشند. دراینبین، خدمات هوشمند بهعنوان یکی از موارد تأثیرگذار در شهر هوشمند از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا اولویتبندی این مؤلفهها در تدوین یک چارچوب مفهومی عادلانه مبتنی بر طبقهبندی ابتکارات مدیریت هوشمند به درک بهتر خدمات شهری هوشمند بود. نتایج این بررسی نشان میدهد که 81 درصد از شهرهای هوشمند از خدماترسانی هوشمند استفاده میکنند. | لی و همکاران (2022) |
هدف پژوهش بررسی پلتفرمهای دیجیتال در شهرداریهای نروژ جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل از راه نیل به یک الگوی برابر از پلتفرمهای یکپارچه خدمات عمومی شهرداری بود. یافتهها نشان داد پلتفرمهای هوشمند خدمات عمومی و استفاده از فناوریهای نوین شهری از مؤلفههای مهم یک شهر هوشمند شناسایی و موردبحث قرار گرفت. پلتفرمهای هوشمند خدمات عمومی و استفاده از فناوریهای نوین به تدوین یک مدل مفهومی جدید از یکپارچگی خدمات عمومی با استفاده از پلتفرمهای شهری شد.
| احمد ابراهیم (2022)
|
جدول 1. پیشینه مطالعات فارسی و انگلیسی
روششناسی پژوهش
اين پژوهش از نظر هدف توسعهای است و با رویکرد کیفی و روش فراتركيب و با رویکرد باروسو و ساندلوسکي11 (2007) انجام شده است. منابع آماری پژوهش، شامل وبسایتها و پایگاههای اطلاعرسانی شهرداریهای 9 کلانشهرهای ایران باشد که از فناوریهای نوین هوشمند شهری در خدمات شهری خود استفاده کردهاند. گفتني است كه مقالهها بر اساس معيارهاي ورود به فراينـد فراتركيب انتخاب شدند. براي تجزیهوتحلیل دادهها نيز از روش تحليل محتواي كيفي استفاده شده است. در نتیجه، نمونه مورد نظر برای فراترکیب، از مطالعات کیفی منتخب و بر اساس ارتباط آنها با سؤال پژوهش تشکیل میشود. همچنین، تجزیهوتحلیل داده ثانویه و داده اصلی از مطالعات منتخب نیز نمیباشد بلکه تحلیل یافتههای این مطالعههاست. به بیان دیگر، فراترکیب، ترکیب تفسیرِ تفسیرهای دادههای اصلی مطالعههای منتخب است. فراترکیب، بر مطالعههای کیفی که لزوماً مبانی نظری گستردهای را در برنمیگیرد، تمرکز دارد و بهجای ارائه خلاصه جامعی از یافتهها، یک ترکیب تفسیری از یافتهها را ایجاد میکند. از راه بررسی یافتههای منابع اصلی پژوهش، پژوهشگران واژههایی را آشکار و ایجاد میکنند که نمایشی جامعتر از پدیده مورد بررسی را نشان میدهد. مشابه نگرش نظاممند، استفاده از فرا تلفیق نتیجهای را حاصل میکنند که بزرگتر از مجموع بخشهایش است. برای تجزیهوتحلیل دادهها از تحلیل محتوای كيفى و نرمافزار MAXQDA نسخه ٢٠١٨ استفاده شد. به باور بسیاری از پژوهشگران، ازجمله چنيل12 (٢٠٠٩)، روش ساندلوسكی وباروسو (٢٠٠٧) يكی از روشهای بسيار برجسته جهت فراتركيب است و نتايجی بهتر ارائه مىكند. در ادامه، نتايج حاصل از مراحل هفتگانه روش يادشده به تفکیک شرح داده میشود. گامهای این پژوهش بر اساس روش هفت مرحلهای ساندلوسكی وباروسو (2007) در فراترکیب است که این مراحل در نمودار ۱ نشان داده شده است.
یافتهها
در این پژوهش از روش فراترکیب و رویکرد ذکرشده جهت بررسی ادبیات پژوهش استفاده شده است. مرحله نخست شامل ایجاد هدف پژوهش و گردآوری مقالات از پایگاههای اطلاعاتی است. این مرحله به ما امکان میدهد ادبیات مربوط به مدیریت نوین شهری خدمات عمومی، فناوری نوین هوشمند را شناسایی کنیم. ما هر دو نوع منابع نظری و مفهومی را در روند بررسی ادبیات خود گنجاندهایم. هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب که برای کشف راههای احتمالی ادغام راهحل خدمات عمومی در پلتفرمهای هوشمند است. در نمودار 2، مدل بازبینی فرایند فراترکیب بر اساس رویکرد باروسی و ساندلوسکی برای این روش تجزیهوتحلیل ارائهشده است.
نمودار ۲. مدل بازبینی فرایند فراترکیب طبق رویکرد باروس و سندروسکی (Source:By author)
مرحله نخست: تنظیم سؤالهای پژوهش
نخستین گام فراترکیب، تنظیم پرسشهای پژوهش است. نخستین سؤال برای شروع عبارت بود از: « الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب کدام است؟». همچنین، سؤالاتی از قبیل چه نوع تحلیلی برای الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب مورداستفاده است؟ و شاخصهای اصلی استفاده از الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب کدماند؟ شاخصهای مقوله مورد مطالعه شامل چه مواردی است؟ شاخصهای مقوله مورد مطالعه چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ مطرحشده است. در جدول 1 معیارهای اولیه جستجوی منابع مبتنی بر سؤالهای پژوهش بیانشده است.
جدول 1. معیارهای اولیه جستجوی منابع (Source:By author)
شاخصها | معیار پذیرش | معیار عدم پذیرش |
موضوع موردمطالعه | تحلیل الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب | مواردی غیر از الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب |
زمان پژوهشها | مطالعات منتشرشده از سال 2000 تاکنون | پژوهشهای پیش از سال 2000 |
زبان پژوهشها | انگلیسی و فارسی | غیر انگلیسی و غیرفارسی |
محدوده جغرافیایی | همه کشورها | - |
روش مطالعه | روش فراترکیب | مروری و کتابخانهای |
جامعه مورد مطالعه | پژوهشهای الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب ارائه شده است | - |
نوع سند | مقالات و گزارشهای چاپشده | مطالب غیر معتبر |
مرحله دوم: مروری بر ادبیات به شکل نظاممند
در این مرحله، پژوهشگر به جستجوی سامانمند مقالات منتشرشده در مقالههای معتبر خارجی و داخلی باهدف تعیین اسناد معتبر، موثق و مرتبط در بازه زمانی مناسب پرداخت. ابتدا واژههای کلیدی مرتبط گزینش شد؛ بنابراین، از چندین واژه کلیدی در پایگاه داده استفاده شد که شامل مدیریت نوین شهری عدالت محور، خدمات عمومی، فناوریهای نوین شهری بود. در جدول 2، پایگاههای مورد بررسی نشان داده شده است و در جدول ۳ کلید واژههای مورد بررسی بیانشده است.
جدول 2. پایگاههای جستجوی منابع پژوهش (Source:By author)
ردیف | نام پایگاه | آدرس |
۱ | گوگل اسکولار | Scholar.google.com |
۲ | انتشارات وایلی | Wiley.com |
۳ | پایگاه داده ساینس دایرکت | Sciencedirect.com |
۴ | اسکوپوس | Scopus.com |
۵ | پایگاه پژوهشهای دانشگاهی | Iefpedia.com |
جدول 3. کلید واژههای مورد استفاده در پژوهش (Source:By author)
ردیف | کلید واژه فارسی | کلیدواژه انگلیسی |
۱ | خدمات عمومی | Public Service |
۲ | عدالت محوری | social justice |
3 | فناوریهای نوین شهری | New urban technologies |
4 | هوشمند سازی | make smart |
5 | روش فراترکیب | Ultracombination method |
6 | تحلیلی بر الگوی خدمات عمومی عدالت محوری برمبنای فناوریهای نوین هوشمند با استفاده از روش فراترکیب | An analysis of Justice-oriented public service model based on new smart technologies using the hybrid method |
مرحله سوم: جستجو و انتخاب متون مناسب
پس از شناسایی واژگان کلیدی پژوهش، مجموعه مقالههای حاوی واژگان کلیدی شناسایی شد. برای فرآیند جستجوی ادبیات از پایگاه دادههای ساینس دایرکت، اسکوپوس، وایلی، گوگل اسکولار و پایگاه پژوهشهای دانشگاهی استفاده شد. این مقالات براساس مواردی چون عنوان، چکیده، محتوا و روش پژوهش غربال و مقالههای نهایی استخراج شد. جستجوی اولیه منجر به گردآوری 31 مقاله شد.
هر مطالعهاي كه انجام ميشود، باید دارای اعتبار، پایایی و عینیت قابلقبول باشد. مطالعه کیفی و مـرور سامانمند نيـز از ايـن امـر مستثني نيست. در مطالعات مروري سامانمند، جستجوي جامع منجر به پيدا کردن بسياري از مطالعات مرتبط خواهند شد، ولي از آنجائي که کليه اين مطالعات از کيفيت کافي برخوردار نيستند، بايد پس از مرور دوباره مطالعات و استخراج نتایج هر یک از آنها، هر مطالعه پيش از ورود به ترکیب با ابزار مناسب و از نظر معیارهای تعریفشده ارزیابی شده و تنها مواردي که کيفيت مطلوب دارد، وارد تحلیل شود. در این پژوهش از چکلیستی که شامل معیارهای گوناگون برای ارزیابی کیفیت بالا، پایین و متوسط هر یک از مطالعات اولیه است، استفاده شده است. هدف از امتیازدهی به هر مطالعه، افزایش اعتبار مطالعه با ابزار مناسب چکلیست و خروج مطالعات باکیفیت پایین از فرایند ترکیب میباشد.
در این مرحله ابتدا مقالات یافته شده برابر با 184 مقاله بود. سپس مقالههای با عنوانهای غیر مرتبط حذف شد که تعداد 45 مقاله بود. در مرحله بعد مقالههای با چکیده غیر مرتبط حذف شد. در این مرحله تعداد 73 مقاله حذف شد. در مرحله سوم از گام سوم، مقالات با محتوای غیر مرتبط حذف شد که در این مرحله تعداد 35 مقاله حذف شد و در نهایت، تعداد 31 مقاله مشخص شد.
جدول 4. فرایند جستجو و انتخاب منابع نهایی مرتبط (Source:By author)
امتیاز | تجانس بین پارادایمهای هدایتکننده پروژه پژوهشی با روشهای انتخابشده | توجیه مناسب نتیجه پژوهش | بیان روشن یافتهها | وضوح اهداف و روش پژوهش | نوع سند | نویسنده و سال | شماره |
۵ | ۴ | ۴ | ۱ | ۱ | مقاله | Timon McPherson (2022) | ۱ |
۳ | ۲ | ۱ | ۵ | ۴ | مقاله | Timon McPherson (2022) | ۲ |
۰ | ۳ | ۵ | ۱ | ۱ | مقاله | Rahmana et al(2022) | ۳ |
۴ | ۵ | ۲ | ۴ | ۳ | مقاله | Zhonghua Gu (2022) | ۴ |
۲ | ۳ | ۴ | ۳ | ۳ | مقاله | Karen Zhang, Tianhu Deng (2020) | ۵ |
۷ | ۳ | ۱ | ۴ | ۴ | مقاله | Johannes Langemeyer and James J.T. Connolly (2013) | ۶ |
۶ | ۵ | ۴ | ۴ | ۳ | مقاله | Lina Lia, Martina Kampmannb (2016) | ۷ |
۹ | ۵ | ۵ | ۵ | ۴ | مقاله | Seyed Salehi and Arash Baghdadi(2019) | ۸ |
۵ | ۱ | ۲ | ۱ | ۱ | مقاله | Markopoulos et al. (2015) | ۹ |
۹ | ۱ | ۵ | ۱ | ۲ | مقاله | Azizi Danaloui andMojtabazadeh (2020) | ۱۰ |
۹ | ۱ | ۳ | ۵ | ۳ | مقاله | Abdul Hossein Hosseini (2016) | ۱۱ |
۱۱ | ۴ | ۲ | ۵ | ۳ | مقاله | Darth (2002) | ۱۲ |
۸ | ۳ | ۳ | ۲ | ۲ | مقاله | Aroma et al. (2020) | ۱۳ |
۷ | ۲ | ۵ | ۱ | ۲ | مقاله | Gekyl and Sandegdo (2021) | ۱۴ |
۱۲ | ۳ | ۳ | ۲ | ۲ | مقاله | Cavus and Baker (2021) | ۱۵ |
۰ | ۴ | ۵ | ۲ | ۲ | مقاله | Yazdani (2010) | ۱۶ |
۵ | ۱ | ۳ | ۱ | ۲ | مقاله | Ndelko and Potokan (2021) | ۱۷ |
۸ | ۳ | ۲ | ۲ | ۱ | مقاله | Blasi et al. (2023) | ۱۸ |
۱۱ | ۱ | ۵ | ۲ | ۴ | مقاله | Harmony and Delishmak (2021) | ۱۹ |
۱۰ | ۳ | ۱ | ۲ | ۱ | مقاله | Ahmed et al. (2022) | ۲۰ |
۷ | ۴ | ۴ | ۲ | ۱ | مقاله | Sharma and Sharma (2020) | ۲۱ |
۶ | ۵ | ۱ | ۴ | ۲ | مقاله | Ferga and Blach (2020) | ۲۲ |
مرحله چهارم: تبیین نتایج
در این مرحله، محتوای مقالات بهدقت مطالعه شده و شاخصهای اساسی استخراج شد. معیارهای غربالگری برای شناسایی مقالات مربوط به فرایند تجزیهوتحلیل محتوا تعیین شد. محدودیت انتشار مقالات مربوط به نشریات مربوط به تجاریسازی و پژوهشهای دانشگاهی در نظر گرفته شد. در این مرحله یک پروتکل بررسی که توسط کریپندورف (2013) پیشنهاد شده است برای تجزیهوتحلیل مناسب بودن اسناد انتخابشده برای تجزیهوتحلیل محتوا اعمال شد. اسنادی که پیش از سال 2010 منتشر شدهاند برای فرآیند تجزیهوتحلیل محتوا انتخاب نشدند. همچنین، نمره استناد به تمامی اسناد بررسی شد تا قابلیت اطمینان یافتههای ارائهشده از راه فرایند بررسی ادبیات تأیید شود. استفاده از این معیارهای ورود و خروج منجر به انتخاب 23 سند شد که تمام الزامات تعیینشده توسط پروتکل بررسی را برآورده میکردند.
جدول 5. طبقهبندی یافتههای پژوهش بر اساس نام پژوهشگران (Source:By author)
کد | نوع سند | نویسنده | ردیف |
Fin.1 | مقاله | Timon McPherson (2022) | ۱ |
Fin.2 | مقاله | Timon McPherson (2022) | ۲ |
Fin.3 | مقاله | Rahmana et al(2022) | ۳ |
Fin.4 | مقاله | Zhonghua Gu (2022) | ۴ |
Fin.5 | مقاله | Karen Zhang, Tianhu Deng (2020) | ۵ |
Fin.6 | مقاله | Johannes Langemeyer and James J.T. Connolly (2013) | ۶ |
Fin.7 | مقاله | Lina Lia, Martina Kampmannb (2016) | ۷ |
Fin.8 | مقاله | Seyed Salehi and Arash Baghdadi(2019) | ۸ |
Fin.9 | مقاله | Markopoulos et al. (2015) | ۹ |
Fin.10 | مقاله | Azizi Danaloui andMojtabazadeh (2020) | ۱۰ |
Fin.11 | مقاله | Abdul Hossein Hosseini (2016) | ۱۱ |
Fin.12 | مقاله | Darth (2002) | ۱۲ |
Fin.13 | مقاله | Aroma et al. (2020) | ۱۳ |
Fin.14 | مقاله | Gekyl and Sandegdo (2021) | ۱۴ |
Fin.15 | مقاله | Cavus and Baker (2021) | ۱۵ |
Fin.16 | مقاله | Yazdani (2010) | ۱۶ |
Fin.17 | مقاله | Ndelko and Potokan (2021) | ۱۷ |
Fin.18 | مقاله | Blasi et al. (2023) | ۱۸ |
Fin.19 | مقاله | Harmony and Delishmak (2021) | ۱۹ |
Fin.20 | مقاله | Ahmed et al. (2022) | ۲۰ |
Fin.21 | مقاله | Sharma and Sharma (2020) | ۲۱ |
Fin.22 | مقاله | Ferga and Blach (2020) | ۲۲ |
مرحله پنجم: تجزیهوتحلیل نتایج
برای شناسایی الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب، ابتدا 61 کد بهعنوان مضامین پایه شناسایی شد و این کدها در 28 مضمون سازمان دهنده قرار گرفتند و سپس این 29 دسته با توجه به نوع تحلیل آنکارا 9 کد بانوان مضامین فراگیر شناسایی شدند که عبارتند از: مدیریت نوین شهری، هوشمندسازی خدمات عمومی، یکپارچگی خدمات، همسویی خدمات، خدماترسانی هوشمند، تسهیلات هوشمند، ساختها و زیرساختهای هوشمند، عدالت شهری، فناوریهای نوین، اطلاعرسانی هوشمند است.
جدول 6. دستهبندی مضامین فراگیر با استفاده از مضامین سازمان دهنده (Source:By author)
مضامین فراگیر | مضامین سازمان دهنده |
خدمات عمومی | خدمات عمومی – همگانی |
خدمات آموزشی- پرورشی | |
خدمات تفریحی–ورزشی | |
خدمات کتابخانه ایی و فرهنگسراها | |
خدمات مذهبی-ایدولوژی | |
خدمات فرهنگی و هنری | |
تأسیسات شهری | |
زیرساختهای شهری | |
مدیریت بحران | |
سامانه گویا | |
بازخورد بهموقع و مناسب خدمات شهرداری | |
زیباسازی شهری | |
خدمات حملونقل | |
پارک و فضای سبز شهری | |
خدمات بهداشتی – درمانی | |
خدمات رفاهی –معیشتی | |
فضاهای عمومی گسترده | |
پارکینگهای عمومی | |
یکپارچگی خدمات | دسترسی به خدمات |
همافزایی خدمات | |
انسجام خدمات | |
یکپارچگی خدمات | |
زیرساختهای هوشمند خدمات | سامانه گویا |
جهانشمولی | |
تفاوت | |
خدمات فرهنگی- اجتماعی | |
محیط هوشمند | |
فناوری شبیهسازی | |
اینترنت نسل جدید | |
فناوریهای نوین شهری (محیط) | شبکه هوشمند |
فناوری نقشهبرداری و نقشهکشی شهرداری | |
شهروند هوشمند | |
اطلاعرسانی هوشمند | |
شهر هوشمند | |
اطلاعرسانی هوشمند | وب سایتهای هوشمند |
پایگاههای اطلاعرسانی | |
خدماترسانی هوشمند | حاشیهنشینی مناطق |
تبلیغ هوشمند | |
سلامت هوشمند | |
سیستم اطلاعرسانی هوشمند | |
بانک دادههای شهری بر روی نقشه | |
خطوط هوشمند اتوبوس شهری | |
تعامل دوسویه | |
اینترنت نسل جدید | |
خدمات شهری هوشمند | |
سیستم خدمات شهری همسو با سایر ادارات | |
تسهیلات هوشمند | پلتفرمهای هوشمند |
محیط هوشمند | |
فناوریهای نوین | |
عدالت شهری | شناسایی درست نیازهای خدماتی |
دسترسی مناسب به خدمات باکیفیت | |
برنامههای هوشمند خدمات شهری | |
عدالت توزیعی | |
عدالت تخصیصی | |
عدالت در دسترسی | |
عدالت تأمین | |
برابری | |
همسویی خدمات | شفافیت |
همراستایی خدمات | |
هماهنگی خدمات | |
همسویی با سایر ادارات |
نمودار ۲. دستهبندی عوامل مؤثر بر الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب بر اساس خروجی نرمافزار MAXQDA(Source:By author)
مرحله ششم: کنترل کیفیت و پایایی و اعتبار مدل
هر مطالعهای که انجام میشود، باید دارای اعتبار قابلقبول باشد. مطالعه کیفی و تحلیل فراترکیب نیز از این امر مستثنی نیست. در پژوهش کیفی منظور از اعتبار، مفاهیمی شامل دفاع پذیری، باورپذیری، تصدیق پذیری و حتی بازتابپذیری نتایج تحقق است. یکی از شاخصهای پایایی پژوهش کیفی، ارزیابی دو یا چند سند از حیث ارجاع به شاخصی خاص است. درصد اتفاقنظر بین دو مشاهدهگر، اغلب در ارزیابی کیفیت مشاهدات آنها از نتایج دارای اهمیت است. مقدار اتفاقنظر آنها بهشدت تحت تأثیر این حقیقت نیز قرار دارد که حتی اگر دو مشاهدهگر، از معیارهای کاملاً متفاوتی برای مثبت یا منفی قلمداد کردن آزمودنیها استفاده کنند، انتظار داریم که آنان حداقل درباره برخی از شرکتکنندگان (و صرفاً به دلیل بخت و اقبال)، با یکدیگر اتفاقنظر داشته باشند. آنچه ما واقعاً میخواهیم بدانیم، آن است که مقدار اتفاقنظر آنها چه قدر بیشتر از مقداری است که از بخت و اقبال حاصل میشود. پاسخ دادن به این پرسش احتمالاً به ما خواهد گفت که مثلاً آموزش و تحصیلات مشاهدهگرها تا چه حد سبب بهبود کیفیت قرائت آنها شده، بهنحویکه درصد اتفاقنظر بین آنها از مقدار اتفاقنظری که صرفاً از روی بخت و اقبال حاصل میشود، بیشتر باشد. در مباحث آمار استنباطی مفهومی به نام اندازهگیری توافق وجود دارد که به بررسی و ارزیابی ارتباط بین دو کمیت میپردازد. تفاوت این مفهوم با سایر مفاهیم ارتباط آماری، سنجش جداگانه اندازههای این دو کمیت توسط دو فرد، پدیده و یا دو منبع تصمیمگیری است. اندازه توافق توسط ضریبی به نام ضریب کاپای کوهن سنجیده میشود. آنچه در ضریب کاپای کوهن به دنبال آن هستیم، ارزیابی اندازه توافق بین کدهای استخراجشده است که هر یک بهصورت جداگانه دو کمیت اصلی ما را مورد اندازهگیری قرار دادهاند. بر اساس مقالات بدستآمده، شاخص کاپا برابر با مقدار 78/0 بدست آمد که نشاندهنده اعتبار کدهای استخراج شده بود که در جدول 7 نشان داده شده است.
جدول 7. ضریب توافق کاپا (Source:By author)
شرح | مقدار | خطای انحراف | تقریب آماره تی | سطح معنیداری | |
مقیاس توافق | کاپا | 782/0 | 271/0 | 416/2 | 04/0 |
تعداد موارد معتبر | 63 | ||||
بحث و نتیجهگیری
نظر به اینکه در این پژوهش، ابعاد و مؤلفهها و شاخصهای مورد نظر به روش فراترکیب احصاء و بر اساس مؤلفهها پرسشنامه تدوین شد و سپس پرسشنامه در جهت اخذ نظر خبرگان در خصوص صحیح بودن انتخاب عوامل احصاء شده (حذف عوامل اضافی) در اختیار جامعه پژوهش قرار گرفت، میتوان ادعا کرد که نتایج این پژوهش تا حدودی کامل است. البته، با توجه به پیشرفت آنی فناوری دادهها، گسترش روزافزون علوم و بازتولید آنی هزاران مقاله علمی در سطح جهان، این ادعا میتواند تقریبی و نسبی باشد، زیرا پژوهشگران با نقد و بررسی یافتههای سایر پژوهشگران و جمعبندی آنها، نتایجی تازهتر را ارائه کرده یا به عبارتی توسعه میدهند و با تجمیع یافتههای پژوهشگران، تولید علم صورت میگیرد. نتایج نشاندهنده وضعیت مناسب این متغیر و مؤلفههای آن است همانگونه که در مدل پژوهش ذکرشده است و به این پرسش که: مهمترین مؤلفهها، شاخصها و عوامل مؤثر بر الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب پاسخ داد شد. یافتههای پژوهش نشان داد مهمترین شاخصها عبارت انداز: از عامل هوشمند سازی خدمات شهری (فناوریهای نوین هوشمند، شبکه و ساختار هوشمند و تسهیلات هوشمند، اطلاعرسانی هوشمند)، یکپارچگی خدمات شهری (همسو بودن و مدیریت هوشمند)، عدالت شهری (عدالت توزیعی، عدالت تخصیصی، عدالت در تأمین و دسترسی) تعریف میکند. هرکدام از این عوامل نیز دارای مؤلفههای متعددی هستند که مورد بررسی قرار میدهیم. یافتههای پژوهش نشان داد:
یکی از عوامل مؤثر برشناسایی الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب، خدماترسانی هوشمند است. خدماترسانی هوشمند شهری شامل فناوری هوشمند، شبکه و ساختار هوشمند و تسهیلات هوشمند، اطلاعرسانی هوشمند است. مطالعات نتایج حاصله با مطالعات (لی و همکاران، وو و همکاران، پازالو و همکاران رهنما و همکاران) همخوانی دارد. برای تبین نتیجه این سؤال باید گفت با عنایت به اینکه کلانشهرهای ایران به دلیل برخورداری از امکانات اساسی بویژه نقش مرکزیت همواره جاذب جمعیت بوده و بهتبع آن گسترش فضایی و جمعیتی شتابانی داشتهاند. درعینحال مدیریت شهری در رویارویی با مقوله مهم شناسایی درست، تأمین و تخصیص درست خدمات شهری به شکل سنتی و کنونی ناتوان بوده است. لذا همواره تلاش شده تا جایگزینی مناسب در راستای اصلاح و تغییر نظام مدیریت خدمات شهری جستجو شود. با بررسی و تأمل دریافتههای مطالعات صورت گرفته در این زمینه تأکیدی ویژه بر رویکرد فناوریهای نوین هوشمند در تغییر بنیادین نظام مدیریت شهری بویژه در امر بکارگیری خدماترسانی هوشمند توجه به پیشرفتهای شگرف در زمینه فناوری نوین هوشمندسازی خدمات و ورود آن به ابعاد و شاخصهای گوناگون مدیریت شهری شده است؛ بنابراین، ترکیب پلتفرمهای هوشمند در خدمات شهری موارد ذکر شده، مساعدت فراوانی میکند.
یکپارچهسازی یکی از دیگر عوامل مؤثر برشناسایی شاخصهای الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب است که شامل دو مؤلفه اصلی همسوسازی و مدیریت هوشمند میباشد. واکاوی مطالعات مشابه انجامشده با نتایج (احمد ابراهیم و همکاران، جوشی و همکاران، ارگازاكیس و همکاران) همراستا و آنها را تائید میکند انعطافپذیری، محاسبات دقیق و شناسایی درست، کاهش اتلاف زمان و هزینه و انتخاب درست و دسترسی به خدمات شهری نیز از مزیتهای دیگر این یکپارچگی خدمات شهری هستند که کمکی مؤثر در بررسیهای مربوط به شناسایی شاخصهای خدمات شهری عدالت محور و برنامهریزی شهری و منطقهای باشند.
عدالت شهری یکی دیگر از عوامل مؤثر بر شناسایی شاخصهای الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب که از چهار مؤلفه عدالت توزیعی، عدالت دسترسی، عدالت تخصیصی و تأمین است. همچنین، واکاوی مطالعات مشابه انجام شده با نتایج (دانالویی عزیزی و همکاران، مشفقی و همکاران، احمدی و همکاران، الماسی مفیدی و همکاران) هم سو وهم راستا بوده است. در این راستا این عامل به توزیع، تأمین و دسترسی متعادل و یکسان خدمات شهری در بین محلات و مناطق کلانشهرها مساعدت مینماید بهطوریکه هیچ منطقه و محله ایی بر مناطق و محلات دیگر برتری نداشته باشند.
همچنین، یافته های پژوهش نشان داد الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب بهعنوان نسخه ایی نوین و شفابخش جهت یاریرساندن به مدیران شهری در امر یکپارچهسازی، عدالت شهری و خدماترسانی هوشمند است. این مطالعه در پی آن بود تا بکارگیری چنین نسخه ایی را در کلانشهرهای ایران بهعنوان مهمترین مرکز تجاری – اقتصادی کشور برای اتخاذ راهحلهای گوناگون و برآورده ساختن الزامات ملی و بینالمللی مورد پژوهش قرار دهد. یافتههای پژوهش نشان داد استفاده از فناوریهای نوین هوشمند بهینهترین و نوینترین روشهای مدیریت شهری در کلانشهرها را فراهم خواهد کرد و درراستای دستیابی به یکپارچگی، عدالت شهری و خدماترسانی هوشمند شهری به سیاستگذاران و برنامه ریزان شهری در جهت استقرار مناسبترین نظامها و سیستمهای خدماترسانی عمومی کمک فراوانی میکند. همچنین، یافتههای پژوهش نشان میدهد شناسایی شاخصهای الگوی مدیریت نوین شهری عدالت محور برمبنای فناوریهای هوشمند با استفاده از روش فراترکیب عاملی مهم در راستای رویارویی با بحرانهای ناشی از نابرابری مدیریت شهری و استقرار عدالت شهری درکلانشهر است. بنابر یافتههای بدستآمده دریافت میشود که به هر مقدار کلانشهرها از مدیریت نوین شهری عدالت محور بهرهای بیشتر ببرند، خدمات ارائه شده دارای توزیع عادلانه، یکپارچگی بهینهتر و خدماترسانی هوشمندتری در رویارویی با بحرانهای نابرابری بوده و در زمینه عدالت شهری موفقتر عمل کردهاند. بر همین اساس کـه مدیریت شهری بیشتر کشـورهای توسعهیافته بر مدیریت نوین شهری متمرکز است زیرا معتقد هستند مدیریت نوین شهری راهبردی عدالت محورانه در مدیریت شهری کلانشهرها است و از این راه نهتنها تمامی محلات شهری از خدمات عمومی برابر بهرهمند میشوند بلکـه مناطق حاشیهای و کم برخوردار نیز فرصتهایی بیشتر پیش روی خواهند داشت.
نتایج پژوهش نشان داد مدیریت شهری کلانشهرهای ایران از حیث عدالت در توزیع، عدالت در دسترسی و عدالت در تخصیص خدمات عمومی، یکپارچگی و هم سویی خدمات عمومی و مدیریت خدماترسانی هوشمند خدمات عمومی در وضعیت اسفباری قرار دارند و عدم توازن، تبعیض و تفاوت در آنها مشهود است. در این راستا فناوری نوین هوشمند شهری بهعنوان يک راهبرد اساسی در مدیریت شهری کلانشهرها ایران است که با ترکیب پلتفرمهای هوشمند در خدمات شهری به عدالت محوری خدمات عمومی، یکپارچگی و همسوسازی در راستای خدماترسانی هوشمند منجر میشود. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد الگوی این پژوهش نسخه شفابخش بهمنظور تحقق مدیریت نوین شهری عدالت محور در کلانشهرهای ایران معرفی شد که به دنبال تغییر و اصلاح نابرابریهای نظام خدمات عمومی با استفاده از فناوری نوین هوشمند شهری بهمثابه رویکردی نوین مدیریت شهری است؛ بنابراین، ضروری است در راستای بهبود عدالت شهری و اصلاح بهینه نظام خدمات عمومی چه در بخش توزیع و تأمین و چه در بخش تأمین و تخصیص و مقابله با چالشهای نابرابری شهری درزمینه بهکارگیری مدیریت نوین شهری در نظام و سیاستگذاریهای کلی مدیری تجدیدنظر اساسی صورت پذیرد.
حال با توجه به نتایج پژوهش پیشنهادهای زیر به مدیریت شهری ارائه میشود:
- پیشنهاد میشود جهت توزیع دوباره منابع، صرفهجویی اقتصادی، تقویت مناطق حاشیه ایی و ایجاد نظامهای خدمات عمومی همسو، الگوی یکپارچه مطابق یافتههای عمومی تهیه شود و در نظام خدماتی کشور بکار گرفته شود.
- تجربیات فناوری نوین هوشمندی در خدمات عمومی ساير كشورها با رويکرد عدالت محور موردتوجه و مطابقت گیرد.
- پیشنهاد میشود جهت اصلاح نظام خدماترسانی عمومی کلانشهرها از خدمات هوشمند بجای خدمات سنتی و عادی استفاده شود
- پیشنهاد میشود عدالت توزیعی، عدالت دسترسی و عدالت تخصیصی بهعنوان مفاهیم اصلی عدالت شهری محور اساسی توزیع خدمات عمومی در بین مناطق کلانشهرها در نظر گرفته شوند
منابع
امان پور، سعید.، حسینی شهپریان، نبیالله.، ملکی، سعید. (1396). بررسی و تحلیل پراکنش خـدمات شـهری بـا رویکـرد عـدالت فضایی در کلانشهر اهواز (با استفاده از فن ادغام)، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال 7، شماره 25، صص...55-68.
بهزاد فر، مصطفی. (1388). ضرورتها و موانع ايجاد شهر هوشمند. نشريه هنرهای زيبا،41
بزی، خدارحم.، صیاد سالار، یاسین.، و معمری، ابراهیم. (1398). مانیتورينگ و رديابی نابرابری خدمات و امكانات درونشهری با رويكرد عدالت فضايی (مطالعه موردی: شهر گرگان.) دوفصلنامة جغرافیای اجتماعی شهری،6, (1)،29-42
حاتمی نژاد، حجت.، كلانتری خلیلآباد، حسن.، علیخانی، هدی.، ترشیزی، مهسا.، و باجلال، راحله. (1399). تحلیل عدالت اجتماعی با تأکید بر توزيع فضایی کاربریهای شهری و میزان رضايت شهروندان در منطقه يک کلانشهر مشهد. مطالعات طراحی شهری و پژوهشهای شهری. (۳) ۱۰-24-23.
طهماسبی زاده، فرشاد.، و خادم الحسینی، احمد. (1397). تحلیل فضايی عدالت اجتماعی در مناطق شهری (مطالعه مورد مناطق شهر اصفهان) فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی،7(27)،28-17.
دادش پور، هاشم.، رستمی، فرامرز.، و علیزاده، بهرام. (1393). بررسی و تحلیل توزیع عادلانـه خـدمات شـهری و الگـوی پـراکنش فضایی آنها در شهر همدان، فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات شهری، دوره 3، شماره 12، صص...5-18.
شریف زادگان، محمدحسین.، و ندایی طوسی، سحر. (1396). بهکارگیری مولفه های موفقیت رقابتپذیر توسعه منطقه ایی در ایران، پژوهشهای جغرافیایی انسانی، دانشگاه تهران، دوره چهل و هشتم، شماره 1، ص 105-123
شکویی، حسین. (1396). شهرهای نو در فلسفه جغرافیا، تهران، موسسه جغرافیایی کارتوگرافی گیتاشناسی.
كیانی، اکبر. (1394). شهر هوشمند ضرورت هزاره سوم در تعاملات يکپارچه شهرداری الکترونیک (ارائه مدل مفهومی-اجرايی با تأکید بر شهرهای ايران). نشريه آمايش محیط، 14(1390).39-64
عزیزی دانالویی، سمانه.، مجتبی زاده خانقاهی، مرتضی. (1399). ارائه مدل توزیع عادلانه خدمات شهری مبتنی بر عدالت اجتماعی فصلنامه شهر پایدار، دورۀ 3، شمارۀ 4، زمستان 1399. صص 75-90.
عسکری، مهدی. (1402). شناسایی عوامل و شاخصهای مؤثر بر توسعه مدیریت شهری برمبنای فناوریهای نوین هوشمند ارتباطی مبتنی بر رویکرد کیفی، فصلنامه نوآوری ارزشآفرینی، دوره دوازدهم، شماره بیست و چهارم، 193-216
مشفقی فر، شکوفه.، عزت پناه، بختیار.، و موسوی، میرنجف. (1400) ارزيابی خدمات شهری در مناط دهگانه کلانشهر تبريز، مجله جغرافیا و مطالعات محیطی،10(1)،98-79
ملکی، سعید.، رضایی اسحاق وندی، ساره. (1401) تحلیل شاخصهای عدالت اجتماعی و دسترسی به خدمات شهری (مطالعه موردی: منطقه یک، شهر کرمانشاه) مجلّه جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال نهم، شماره 4،32-30
نصیریهنده، خالده. (1397). تحلیل نابرابریهای فضايی توزيع خدمات شهری با رويكرد عدالت فضايی با استفاده از مدل ويكور. مطالعه موردی: شهر زوين. مجله آمايش جغرافیايی فضا، 8(28).133-153
Ahmed, E. (2022). A mapping towards a unified municipal platform: An investigative casestudy from aNorwegian municipality.journal homepage, Infopreneurship Journal, 11 (1), 37-47. Retrieved 2022, Dec.:// http. www.sciencedirect.com/journal/sustainable-futures
Tsou, K. W., Hung, Y.T., Chang, Y. T., & Chang.Y. T. (2005). an accessibility based integratedmeasure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities
Diyatti, N. (2022). Alternatives to Smart Cities: A Call for Attention to Digital Urbanism, Geography and Digital Society, 3rd Edition (2022). www.sciencedirect.com/journal /digital-geography-and-society
Savos, E.S., (1978): On Equity in Providing Public Services. Management Science, 24(2).80
Smith‚ D.M., (2014): The quality of life" Human Welfare and Social Justice in CompanionEncyclopedia of Geographers‚ 70(2), 24
Cho, Ch. M. (2022). Study on effects of resident-perceived neighborhood boundaries onpublic services: Accessibility & its relation to utilization: Using Geographic InformationSystem focusing on the case of public parks in Austin, Texas A&M University, Texas, 25(4): 31-46
Rawls, J. (1988). The Law of Peoples, Op. Cit. p. 52-53; Jack S. Levy, “Domestic Politicsand War”, in R. Rotberg & T. Rabb (Eds), The Origin and Prevention of Major Wars, New York: Cambridge University Press, (1988), 15(4):18-38
Nicolas, C., Kim, J., & Chi, S. (2020). Quantifying the dynamic effects of smart citydevelopment enablers using structural equation modeling. Sustainable Cities and Society, 53, (3), 110-116
Y. Zhang., China. (2022). Informality in Urban Villages, LSE Cities publication, nodate,https://lsecities.net/media/objects/articles/chinainformality-in-urban-villages/en-gb/ accessed 17(7).2016
Z. Huang, H., Qi, C., Kang, Y. Su., & Liu, Y. (2020). “An ensemble learning approach forurban land use mapping based on remotesensing imagery and social sensing data,”Remote Sens. 12(19):28-38
[1] . Tusoo
[2] . Zhang
[3] .Smith
[4] . Cho, Chun Man
[5] . Savos
[6] . Huang
[7] . Ibrahim
[8] . organzaciis
[9] . joushii
[10] . Lin
[11] . Barroso & Sandelowski
[12] . Chenil
Presenting a New Management Model of Justice-Oriented Urban Services Based on Smart Technologies
Naji Ghafeli1, Vahid.Chenari2*, Mohammad Tamimi3, Foad Makvandi3, Ghanbar Amirnejad5
Abstract | Article Info |
Smart service management and modern urban technologies jointly provide positive insights for modern urban management and can lead to the improvement of urban justice. The aim of the research is to provide a new management model of justice-oriented urban services based on smart technologies using the hybrid method.This research is developmental in terms of its purpose, and it was carried out using the qualitative approach and the meta-composition method of Barroso and Sandlowski (2007). The statistical sources of the research include websites and information databases in smart municipalities. It should be mentioned that these articles were not selected based on the criteria for entering the metasynthesis process. Qualitative content analysis method was also used to analyze the data. In this study, according to the findings, 61 indicators were identified in the form of 9 dimensions and 15 components under the three main concepts of modern management of urban services, including urban justice, integration of urban services, and smart service delivery. Next, the model of modern management of urban services based on smart technologies in the metropolis was identified. Iran design, validity and reliability of the model were tested. Also, the results of the research showed that the model of the present research, the healing version, was introduced in order to realize the new management of urban justice in the metropolises of Iran, which seeks to change and correct the inequalities of the public service system by using the new smart city technology as a new approach to urban management. |
Article type: Research Article
|
New management of municipal services, new smart technologies, justice-oriented services, metacombination method | Keywords |
Publisher: Islamic Azad University Qods Branch
Corresponding Author: Vahid.Chenari
Email: vahid.chenari@iau.ac.ir
1. Department of Public Administration, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
2. Department of Public Administration, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran (Corresponding Author)
3. Department of Accounting, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran
4. Department of Public Administration, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
5. Department of Public Administration, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
مدیریت نوآفرینی / دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرقدس / سال چهارم / شماره دوم/ تابستان ۱۴۰3