زمینه و هدف: امروزه جزایر حرارتی شهری موجب تغییر در شرایط اقلیمی شهرها می‌شود که این امر در شرایط زیست شهری تأثیرگذار بوده و موجب کاهش آسایش اقلیمی در شهر می گردد. لذا برای مقابله با جزایر حرارت شهری، مدیران و برنامه ریزان شهری باید طرح ها و برنامه‌هایی در نظر بگیرند که علاوه بر ایجاد آسایش اقلیمی در شهر از مصرف بی رویه انرژی در شهر نیز جلوگیری به عمل آید. مقاله حاضر با هدف بررسی وضعیت تاب آوری مناطق 6 و 11شهر تهران در برابر جزایر حرارتی شهری انجام شده است. روش بررسی: برای انجام تحقیق حاضر، از منطقه 6 شهر تهران محلات میدان ولیعصر و دانشگاه تهران و از منطقه 11 محله جمالزاده حشمت الدوله و محله ی فلسطین- انقلاب انتخاب گردیده است. در ابتدا معیارهای اثر گذار بر تاب آوری تعیین و اثر آن ها نیز مورد بررسی قرار گرفت و پرسش نامه مربوطه به وزن دهی معیارها در اختیار خبرگان قرار گرفته در نهایت اطلاعات پرسش نامه در نرم افزار expert choice تحلیل و اوزان مولفه و معیارهای مورد نظر استخراج گردید. با استفاده از مدل AHP وزن دهی شد و در محیط GIS به صورت لایه های رقومی مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: نتایج نشان داد در محله دانشگاه تهران بخش های تاب آور به صورت پراکنده در بین بخش های با تاب آوری کم تر قرار گرفته و از توزیع یکسانی برخوردار نیست. در منطقه 11 نیز بخش شرقی محله فلسطین- انقلاب از تاب آوری بیش تری نسبت به بخش های غرب برخوردار است. محله حشمت الدوله جمال زاده نیز به طور کلی نسبت به محله فلسطین انقلاب از تاب اوری کمتری برخوردار بوده و تنها در بخش های کوچکی در بخش های شمالی از تاب آوری بیش تری برخوردار است. بحث و نتیجه گیری: به طور کلی و طبق یافته ها، در منطقه 6 ، محله ولیعصر به استثنای بخش های شمال شرق و جنوب غرب نسبت به محله دانشگاه تهران از تاب آوری بیبش تری برخوردار است. Manuscript profile

زمینه و هدف: امروزه، در ادبیات برنامه‌ریزی شهری، برای سنجش میزان مطلوبیت عملکردهای شهری، وضعیت پایداری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به دلیل بی‌توجهی به نقش مراکز قدیمی در ارتقای هویت اجتماعی، اقتصادی، کالبدی شهری؛ مشکلات و مسائل شهری به‌صورت شدیدتری ظاهرشده‌اند. هدف اصلی از مقاله حاضر ارزیابی روابط بین مولفه های پایداری و میزان تأثیرگذاری این مولفه ها بر پایداری محلات شهری در جغرافیای قدیم شهر تهران است. روش بررسی: محله سنگلج به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است.داده های پژوهش با استفاده از برداشت میدانی به دست آمده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و تحلیل داده ها به روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart Pls3 انجام شده است . یافته ها: حاکی از آن است که میانگین مولفه های تبیین کننده پایداری، همچنین سهم هر یک از این مولفه ها در تبیین پایداری محله سنگلج متفاوت است؛ سرزندگی و منظر بیشترین و تناسب و دسترسی کمترین سهم را در تبیین پایداری داشته اند . بحث و نتیجه گیری: تغییر و تحولات امروزی چه به لحاظ محتوایی چه به لحاظ رویه ای تاثیر شگرفی بر میزان پایداری هر محله داشته است. در محلات قدیمی به دلیل تمرکز بر عملکرد و کلان نگری ، با یک بافت ارگانیک، یکپارچه و بسته ، متمرکز و متراکم، تناسبات همگن با میزان فضاهای باز حداقل و فضاهای سبز ضعیف تری مواجه می شویم.مشکل سنگلج عمدتا کالبدی است؛ لذا راه حل این مشکل نیز باید بیشتر بر مسائل کالبدی متمرکز باشد. در سنگلج می توانیم با یک مدیریت مناسب نسبت به اصلاح و نوسازی کالبد اقدام نماییم و میزان بهره برداری و کارایی سطح محله را افزایش دهیم؛ به عبارت دیگر لازم است برای بهبود وضعیت پایداری در این محله ، ارتقای وضعیت دسترسی و تناسب در اولویت قرار گیرد. Manuscript profile

زمینه و هدف: امروزه، شهرها با نرخ بی سابقه ای در حال رشد می باشند که این امر سبب ایجاد چالش های مهمی شده است.در میان این آشفتگی ها، باید به دنبال راه حلی کلی و اساسی برای بهبود کیفیت زندگی باشیم. مدل شکوفایی شهری که در سال 2012 توسط اسکان بشر سازمان ملل متحد معرفی شد، یک رویکرد تازه به رونق شهری و پایداری پیشنهاد می کند. مقاله حاظر ضمن بررسی و کشف رابطه بین شهر و شاخص های شکوفایی، به بسط مدل رایج در جهان و ایجاد الگویی بومی برای سنجش، شناسایی فرصت ها و ارتقای شهرها با تاکید بر مولفه کیفیت زندگی در مسیر شکوفایی شهری می پردازد. روش بررسی: پژوهش حاضر در بخش مبانی نظری، با اتکا به شیوه های توصیفی و تحلیلی انجام گرفته و تلاش شده است که با انجام مطالعات کتابخانه ای و تحلیل نگرش های مرتبط با مدل شکوفایی شهری و مفهوم کیفیت زندگی، به مستند سازی و استخراج مولفه ها، ابعاد و شاخص های این دو مقوله پراخته شود. این شاخص ها از طریق380 عدد پرسشنامه در محلات کلانشهر تهران، مورد آزمون قرار گرفته و سپس با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی، عامل های معنادار انتخاب شده اند. یافته ها: با استفاده از تحلیل عاملی تعداد 22 عامل اصلی شکوفایی شهری بر اساس اطلاعات محلات تهران شناسایی شدند، هر کدام از این عوامل که قرابت معنایی و عملکردی بیشتری با یکدیگر داشتند، در قالب 6 بعد اصلی شکوفایی شهری، در مدل پیشنهادی بیان شدند. در نهایت مدل توسعه یافته و بومی سازی شده شکوفایی شهری با تاکید بر مولفه کیفیت زندگی ارایه شد. بحث و نتیجه گیری: مدل پیشنهادی می تواند در تحقق توسعه شهری پایدار، بهبود وضعیت کیفیت زندگی و سنجش وضعیت شکوفایی در شهرهای ایران بسیار تاثیرگذار بوده و به عنوان نمونه ای بومی شده و توسعه یافته از مدل جهانی شکوفایی شهری ارایه شود و سنجه ای قابل اطمینان برای بررسی، تحلیل و الویت بندی اقدامات شهری باشد. Manuscript profile

زمینه و هدف: امروزه در حوزه شهر، جهت گیریهای متاخر فکری و دانش بنیانی در حال تولد است. شهر کم کربن، یکی از جدیدترین ایده های نظری و عملی حول چگونگی مدیریت نوین پایدار شهری و توسعه شهر و زندگی شهری است. بررسی متون در این زمینه نشان می دهد که استقرار سازه مفهومی کم کربن بنابر تعدد اضلاع مستتر در خود میل به پراکنده شدن در زمینه های موضوعی خود داشته و این روند می تواند در خلال دانش برساخت شده از آن تاثیرگذار باشد. هدف اصلی این پژوهش تدوین یک مدل مفهومی شهرهای کم کربن به منظور بازخوانی و بازشناسی مفهومی و نظری آن است. روش: در این پژوهش یک مدل نظری و ارزیابانه خوانش شهرهای کم کربن مطابق با متون در دسترس به کمک رویکرد کیفی و به کمک پژوهش اسنادی با جهت گیری مدل مفهومی تهیه و تدوین شده است. بازه زمانی تحقیق بین سال های 1400-1401 می باشد. یافته ها: شهر کم کربن از منظر نظری یک سازه مفهومی چندسطحی همراه با امکان خوانش های چند ضلعی در مقولات، تعریف چیستی و رویه های ارزیابانه آن است. بر طبق خلأ یاد شده، تدوین یک یا مجموعه ای از مدل های مفهومی و ارزیابانه؛ امکان قرائتی یکپارچه از این مفهوم نوین ذهنی و عینی شهرسازی آتی جهان را میسر می سازد. بحث و نتیجه گیری: سازه مفهومی شهر کم کربن دارای مختصات ویژه و منحصر به فردی است که تاکنون به صورت نظری و یکپارچه مورد توجه پژوهشگران قرار نداشته است. بر اساس مدل ارائه شده؛ امکان شناخت صحیح تر و کامل تری از شهر کم کربن فراهم گردیده و همزمان گزینه های بسط این مدل نیز در پژوهش های آتی متناسب با پیشرفت های دانش امکان پذیر می باشد. Manuscript profile