مقدمه: در سال‌های اخیر استفاده از اسانس پوست مرکبات به عنوان نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. روش‌های متعددی برای استخراج اسانس پوست پرتقال وجود دارد که یکی از این روش‌ها استفاده از امواج فراصوت می‌باشد. در این تحقیق هدف بهینه سازی شرایط استخراج اسانس با روش فراصوت از پوست پرتقال رقم تامپسون با استفاده از روش سطح پاسخ می‌باشد.مواد و روش‌ها: متغیرهای مستقل شامل شدت فراصوت، زمان و دمای فرایند به ترتیب در سه سطح 20، 60 و 100 درصد، 5، 10 و 15 دقیقه و 25، 35 و 45 درجه سانتی‌گراد بود. راندمان استخراج، ترکیبات فنلی کل و قدرت گیرندگی رادیکال آزاد اسانس و تاثیر بازدارندگی آن بر کپک آسپرژیلوس نایجر تعیین شد.یافته‌ها: شرایط بهینه برای استخراج اسانس پوست پرتقال، شدت فراصوت 60 درصد و زمان فرایند 19 دقیقه و دمای 35 درجه سانتی‌گراد تعیین شد. در این شرایط راندمان استخراج، میزان ترکیبات فنلی و قدرت گیرندگی رادیکال آزاد به ترتیب 09/13 درصد، 16/42 میلی گرم بر 100 گرم و 55 درصد به‌دست آمد. مقادیر تجربی با مقادیر پیش بینی شده مطابقت خوبی داشت. همچنین میانگین قطر هالة عدم رشد کپک آسپرژیلوس نایجر تحت تاثیر اسانس پوست پرتقال در شرایط بهینه و سوربات پتاسیم به ترتیب، 5/18 و 3/18 میلی‌متر گزارش شد. بنابراین، اسانس پوست پرتقال در غلظت برابر با سوربات پتاسیم (1000 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) دارای خاصیت ضد قارچی بود.نتیجه‌گیری: اسانس پوست پرتقال دارای منبع بالقوه‌ای از مواد فعال مانند پلی‌فنل‌ها است که به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی خود مشهور هستند. روش فراصوت یک روش موثر برای استخراج این ترکیبات است. همچنین می‌توان از اسانس پوست پرتقال در نگهداری مواد غذایی به جای نگهدارنده‌های شیمیایی و سنتزی استفاده نمود. Manuscript profile