در این مقاله تغییرات الگوی آبشستگی ناشی از جریان خروجی جت های مستغرق با تغییر در چیدمان جت ها بررسی شده است. در این راستا، کلیه پارامترهای موثر بر رفتار جت های مستغرق، بررسی و با استفاده از آنالیز ابعادی روابط بدون بعد استخراج شد. جهت بررسی ارتباط بین این پارامترها یک مدل فیزیکی در آزمایشگاه رسوب سازمان آب و برق استان خوزستان ساخته و آزمایشهای مختلف در دبی های متفاوت جت و در چهار سناریو انجام گردید. این سناریوها شامل بررسی اثر شکل جت در حالت چیدمان منفرد و مرکب، و همچنین اثر فاصله و زاویه در چیدمان مرکب می باشند. سپس ابعاد آبشستگی در پایین دست جت، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بهترین عملکرد از نظر توسعه آبشستگی مربوط به جت لوزی شکل می باشد این در حالیست که پارامتر شکل جت در چیدمان مرکب، پارامتر تأثیرگذاری نبوده، همچنین با افزایش فاصله افقی میان جت های مرکب تمامی پارامترهای آبشستگی به جز پارامتر عرض کاهش می یابند. از سوی دیگر کاهش زاویه میانی جت های مرکب مایل موجب کاهش الگوی آبشستگی می گردد. Manuscript profile

از عوامل عمده تخریب پل‌ها می توان به آبشستگی موضعی اطراف پایه‌های پل اشاره کرد . لذا برای کنترل این پدیده مطالعاتی صورت گرفته که روش هایی برای محافظت پایه‌ها ابداع گردیده است. از جمله روش‌های موثر می توان به استفاده از نصب طوقه ، کابل و ایجاد شکاف در پایه اشاره نمود. از انجایی که ایجاد شکاف در پایه پل هم از لحاظ اجرایی و هم از نظر بهره برداری مشکلاتی را ایجاد می کند و نیز اثر کابل پیچی دور پایه‌ها نیز اثر نسبتا کمی در کاهش آبشستگی دارد ، لذا در این تحقیق به صورت آزمایشگاهی به بررسی اثر روکش‌های شکاف‌دار و مارپیچ‌دار و طوقه‌های دندانه دار که از ترکیب طوقه و کابل و شکاف ایجاد شده در طوقه به وجود آمده‌اند، بر میزان عمق آبشستگی پایه پل‌ها پرداخته شده است ، که در بهترین حالت طوقه‌های دندانه‌دار توانستند به مقدار 83 درصد حداکثر عمق آبشستگی را اطراف پایه کاهش دهد . Manuscript profile

در تحقیق حاضر به مقایسه‌ی آزمایشگاهی اثر افزایش تعداد ردیف‌های مانع متخلخل و دو مانع متخلخل با فاصله یک متر به-عنوان یک مانع نفوذپذیر جهت کنترل جریان غلیظ رسوبی در ارتفاع‌های مختلف پرداخته شده است. از چینه‌های مکعبی ریاضی به ابعاد 1/2 سانتی‌متر با تخلخل سطحی 25 درصد استفاده شد. فلوم مورد استفاده با محدوده شیب‌پذیری 5/2± درصد و طول 10 متر، عرض 30 و ارتفاع 45 سانتی‌متر بوده است. دبی ورودی جریان غلیظ 7/0 لیتر در ثانیه و غلظت ورودی برابر با 20 گرم بر لیتر بود. در حالت مانع متخلخل در دو راستای عمود برهم جریان وارد تخلخل‌ها می‌شود. نتایج نشان داد در مانع متخلخل با ورود همزمان جریان غلیظ در دو جهت عمود بر هم، خطوط جریان در تخلخل‌ها با یکدیگر برخورد کرده و با ایجاد جریان چرخشی در تخلخل باعث استهلاک بیش‌تر انرژی جریان عبوری از درون می‌شود. استفاده از دو ردیف مانع با فاصله باعث کاهش ارتفاع مانع برای کنترل جریان غلیظ می‌گردد. در مورد دو مانع با ارتفاع مختلف قرار گرفتن مانع با ارتفاع بیش‌تر در ابتدا باعث استهلاک بیش-تر جریان می‌گردد. در حالت شیب‌دار به‌دلیل افزایش مومنتوم جریان عبوری، بخش بیش‌تری از رسوبات از مانع اول عبور کرده و این امر سبب می‌شود اثر مانع دوم در کنترل جریان غلیظ در این حالت نسبت به حالت بدون شیب بیش‌تر گردد. هم‌چنین با افزایش تعداد ردیف عملکرد مانع متخلخل افزایش می‌یابد و عملکرد دو مانع با فاصله از عملکرد ضخامت بیش‌تر می‌باشد. Manuscript profile

چکیده مقدمه: در تحقیق حاضر به بررسی اثر محل قرارگیری و ارتفاع مانع متخلخل سه بعدی (دارای تخلخل در هر سه بعد) که به­صورت پیوسته در عرض فلوم بر روی کف پله قرار گرفته است و همچنین اثر تعداد پله­های دارای این نوع مانع متخلخل بر روی سرریز پلکانی پرداخته شده است. روش­: شیب سرریز 1:2 و دارای 8 پله، ارتفاع کلی 87 سانتی­متر و عرض فلوم 1.2 متر بوده است. ابزارهای اندازه­گیری در تحقیق حاضر عمق سنج، تکنیک پردازش تصویر و مشاهدات زمان انجام آزمایش بوده است. یافته ­ها: در مانع متخلخل سه بعدی پیوسته با توجه به ارتفاع نسبی، محل قرارگیری و تعداد پله­های دارای مانع، مرزهای شروع جریان قرارگیری نسبت به حالت شاهد تغییر می­کند به­طوری­که با افزایش فاصله نسبی مانع از لبه پلکان و کاهش تعداد پله­های دارای مانع متخلخل پیوسته، تمایل جریان به گسترش در محدوده بالایی جریان انتقالی (همسایگی با جریان رویه­ای) افزایش می­یابد. نتیجه­ گیری: در رژیم جریان ریزشی قرارگیری مانع متخلخل سه بعدی برای متغیرهای تحقیق حاضر سبب افزایش استهلاک انرژی تا 5 درصد بیش­تر نسبت به حالت شاهد می­گردد. برای رژیم­های جریان انتقالی و رویه­ای در اکثر موارد قرارگیری مانع متخلخل پیوسته اثر استهلاکی مثبت ندارد. همچنین با توجه به اندازه­های ناحیه­های شکل گرفته حاصل از BIV می­توان بیان کرد که در شرایطی که ناحیه اختلاط اندازه­گیری شده در دو پله متوالی نسبت به حالت شاهد دارای مقدار بیش­تری بوده است، استهلاک انرژی نیز افزایش یافته است. Manuscript profile

چکیده
مقدمه: پرش هیدرولیکی در انتهای شوت­ ها و بسیاری از سازه ­های هیدرولیکی ایجاد می گردد و در این پدیده جریان از حالت فوق بحرانی به زیر بحرانی تبدیل می­شود. وقوع پدیده پرش هیدرولیکی منجر به ایجاد افت انرژی در مجاری روباز می­گردد. افزایش میزان افت انرژی می تواند به کاهش ابعاد حوضچه آرامش و صرفه اقتصادی منجر گردد.
روش­: در تحقیق حاضر به منظور بررسی پارامترهای پرش هیدرولیکی، به صورت آزمایشگاهی اثر زبری و شیب معکوس در کاهش عمق ثانویه و طول پرش هیدرولیکی، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور اثر دو نوع زبری با شکل مثلث و لوزی در مقایسه با سطح صاف در شیب معکوس در بازه صفر تا 0.1 درصد و در اعداد فرود بین 1/4 تا 99/10 مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته­ ها: نتایج آزمایشات نشان داد که زبر نمودن بستر با المان های لوزی و مثلثی به ترتیب 6/9 و 1/9 درصد در کاهش عمق نسبی پرش هیدرولیکی و 8/43 و 8/52 درصد در کاهش طول نسبی پرش هیدرولیکی موثر واقع شده است. همچنین شیب معکوس فقط در کاهش طول نسبی پرش هیدرولیکی موثر بوده و در شیب 1/0 درصد به میزان 2/17 درصد طول نسبی پرش هیدرولیکی کاهش یافت. در نهایت بکارگیری توامان زبری و شیب معکوس در بهترین حالت در شیب 75/0 درصد و با زبری مثلثی باعث کاهش 8/56 درصد طول نسبی پرش هیدرولیکی گردید.
نتیجه­ گیری: نوع زبری در افزایش میزان افت انرژی پرش هیدرولیکی موثر می باشد.تاثیر همزمان اعمال زبری بستر و ایجاد شیب معکوس می تواند میزان افت انرزی در پدیده پرش هیدرولیکی را افزایش دهد. لذا با کاربرد توامان زبری بستر و شیب معکوس می توان با ایجاد افت انرژی بیشتر، صرفه اقتصادی ایجاد نمود. Manuscript profile

رسوبگذاری در مخازن سدها علاوه بر کاهش حجم ذخیره آب، اثرات نامطلوب دیگری را، از جمله انسداد دریچه ها، تخلیه کننده های عمقی، خرابی تاسیسات توزیع آب شرب و کشاورزی، زیان به تجهیزات نیروگاه های برقابی و تجهیزات هیدرومکانیک نیز به همراه دارد. یکی از اصلی­ترین عوامل انتقال مواد رسوبی به  نزدیکی بدنه سد جریان­های غلیظ می­باشند. در این مقاله با استفاده از روش عددی بنپار محدود به بررسی تأثیر ایجاد گودال­های کنترلی در بستر با اشکال مستطیل، نیم دایره، ذوزنقه، مثلث متساوی الساقین و مثلث قائم الزاویه بر مدیریت جریان غلیظ ورودی به مخازن سدها پرداخته شده است. نتایج نشان دادند که ایجاد گودال­های حفاظتی در بستر هم برای جریان زیر بحرانی و هم فوق بحرانی می تواند میزان بسیار زیادی از جریان غلیظ را مهار کند. از مزایای دیگر آن نسبت به راهکارهایی مانند ایجاد مانع، عدم کاهش حجم مفید مخزن می باشد، بنابرین ایجاد گودال­های حفاظتی هم از لحاظ کارایی و هم از لحاظ مقرون به صرفه بودن بسیار مناسب است. Manuscript profile