زمینه و هدف: یکی از سرطان های شایع در سنین یائسگی سرطان سینه می باشد . برای کنترل علائم یائسگی در زنان مبتلا به سرطان سینه با توجه اینکه هورمون تراپی منع مصرف دارد درمان های جایگزینی ازجمله فیتواسترژن تراپی می توان در نظر گرفت . کوهوش سیاه یک گیاه فیتواستروژن است که در کنترل علائم یائسگی کاربرد دارد . هدف از این مطالعه مقایسه تاثیر تاموکسیفن با گیاه کوهوش سیاه بر فراساختار بافت تخمدان و تغییرات هورمون های جنسی در ماهی ماده بالغ گورامی سه خال است .مواد و روش ها: در این پژوهش تعداد 120 قطعه ماهی ماده بالغ گورامی سه خال در ۸ تیمار با گروه های کنترل شامل کنترل ۱ (دست نخورده) و کنترل ۲ (حلال،اتانول 60 درصد) و تیمارهای دریافت کننده دوزهای10،50،100 میلی گرم بر کیلوگرم از داروی تاموکسیفن و 100، 50، 10 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره هیدروالکلی کوهوش سیاه تقسیم شدند. کلیه تزریق ها در ۱۰ نوبت و به صورت یک روز در میان به مدت بیست روز و به صورت تزریق به مقدار 02/0 میلی لیتر بین عضله باله پشتی و خط جانبی انجام گرفت. در پایان پس از بیهوش نمودن ماهیان، ساختار بافت شناسی تخمدان و هورمون های جنسی در گروه های تیمار و کنترل بررسی شد.نتایج : عصاره کوهوش سیاه موجب کاهش سطح هورمون های 17-بتا استرادیول و تستسترون شد. تاموکسیفن باعث کاهش سطح هورمون های 17-بتا استرادیول و تستسترون و پروژسترون شد . بررسی تصویر های میکروسکوپ نوری والکترونی نشان داد تاموکسیفن و کوهوش سیاه هر دو اثر برمهاری بر بلوغ تخمک داشتند .نتیجه گیری: بررسی یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که عصاره گیاه کوهوش سیاه و تاموکسیفن موجب کاهش بلوغ تخمک می گردند. Manuscript profile