از سال 2008 تاکنون، موک به‌عنوان یک ابزار آموزشی توسط مؤسسات آموزشی و آموزش عالی به فراوانی مورد استفاده قرار گرفته و استقبال از آن چشمگیر بوده است. نه فقط مؤسسات آموزشی از آن به‌عنوان یک ابزار آموزشی اثربخش در دوره‌های آموزشی و پژوهشی خود استفاده کرده‌اند بلکه پژوهشگران مختلفی نیز به بررسی موک از زوایای مختلفی پرداخته‌اند. پژوهش حاضر درصدد بود تا تصویر جامعی از سیمای این پژوهش‌ها ارائه دهد. به‌منظور نیل به این هدف، از فراتحلیل کیفی استفاده شد و 40 پژوهش که هرکدام به‌نوعی به بررسی و واکاوی جنبه‌های مختلف موک پرداختند، ارزیابی و بررسی شدند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که پژوهش‌های انجام شده هم از حیث ساختاری و روش‌شناختی و هم از حیث محتوایی دارای ویژگی‌های برجسته‌ای بودند که باید مد نظر قرار داد. جهت‌گیری نظری بیش از نیمی از پژوهش‌ها مبتنی بر پارادایم پیوندگرایی بود که این مسئله را القا می‌کند که اگر نظام آموزشی و آموزش عالی کشورمان درصدد پیاده‌سازی و کاربست موک در آموزش‌های خود است لازم است تا نگاه ساختارگرایانه و سنتی خود را تغییر داده و به سمت نگاه مبتنی بر گفتمان، تعامل، خلق دانش و آموزش و یادگیری از طریق فرایندهای در حال شدن حرکت کنند. Manuscript profile

Purpose: Identify the challenges of professors' teaching activities and students' learning in virtual classes in the Covid-19 disease. Methods: This research was conducted with a qualitative approach and grounded theory method. The target population is 36 Biology professors and students from different universities in Afghanistan, Which was conducted using targeted interviews with 20 men and 16 women. Results: Show that professors and students are facing problems in 5 important areas of learning and practical activities, limited access to the Internet, lack of practical activities, lack of justice and transparency in evaluation, change in the time and place of teaching, which in the conditions of the coronavirus education program It has affected the Biology Curriculum. Conclusion: The learning and empirical activities of Biology are one of the required elements of the curriculum, which has faced challenges and opportunities in the context of the spread of the coronavirus and virtual classes. Challenges can be reduced by creating a balanced infrastructure in all regions of the country and investing more in educational technology. Manuscript profile

Purpose: Identify the challenges of professors' teaching activities and students' learning in virtual classes in COVID-19. Methods: This research was conducted with a qualitative approach and grounded theory. The target population is 36 Biology professors and students from different universities in Afghanistan, Which was conducted using targeted interviews with 20 men and 16 women. Results: Show that professors and students are facing problems in five important areas of learning and practical activities: limited access to the Internet, lack of practical activities, lack of justice and transparency in evaluation, and change in the time and place of teaching, which in the conditions of the coronavirus education programme has affected the Biology Curriculum. Conclusion: The learning and empirical activities of Biology are one of the required elements of the curriculum, which has faced challenges and opportunities in the context of the spread of the coronavirus and virtual classes. Challenges can be reduced by creating a balanced infrastructure in all regions of the country and investing more in educational technology. Manuscript profile

هدف پژوهش شناسایی جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در برنامه درسی دوره کارشناسی رشته زیست‌شناسی دانشگاه تعلیم و تربیت کابل است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد از نوع اکتشافی در بهار سال 1401 انجام شد. جهت گردآوری داده‌ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته هدفمند با دو گروه اساتید و دانشجویان رشته زیست‌شناسی که ۱۹ تن شرکت کرده بودند به عمل آمد. جهت تحلیل داده‌ها از رهیافت نظام‌مند اشتراوس و کوربین استفاده‌شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که سه مؤلفه مهم شامل: جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در زیبایی‌های طبیعت و حفاظت محیط‌زیست، جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در ژنتیک انسانی، حیوانی و گیاهی، جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در آموزش مجازی و کاربرد واقعیت افزوده مورد شناسایی قرار گرفت. یافته‌ها حاکی است که فناوری اطلاعات و نوآوری در رشته زیست‌شناسی با کمبود وسایل مدرن جهت انجام آزمایش‌های پیشرفته و کاربرد فعالیت‌های یاددهی – یادگیری مواجه است. جهت کاهش چالش‌ها مسئولان و سیاست‌گذاران فناوری اطلاعات و نوآوری به تجهیز کردن وسایل مدرن آزمایشگاه، ظرفیت‌سازی منابع انسانی و آگاهی از نوآوری‌های جدید توجه داشته باشند. Manuscript profile

موک‌ها سرآغاز تحولات شگرفی در عرصه یاددهی- یادگیری در حوزه آموزش عالی هستند و برنامه‌های درسی مبتنی بر موک‌ها، فرصت‌های نوینی را برای تسهیل یادگیری مستقل و اشتیاق تحصیلی فراهم کرده است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی برنامه درسی مبتنی بر موک در آموزش عالی انجام گرفته است. این پژوهش ترکیبی و از نوع اکتشافی است. در بخش کیفی از روش نظریه مبنایی استفاده شده است و در بخش کمی به آزمون اعتبار الگو در بین اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه‌های شهر تهران پرداخته شده است. جامعه آماری بخش کیفی شامل 14 نفر از افراد متخصص و صاحب‌نظر در حوزه فناوری آموزشی می‌باشد و بخش کمی شامل 476 نفر از اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه‌های تهران است که از میان آنها از طریق نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای 214 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها، در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسش‌نامه محقق‌ساخته استفاده شده است. اعتبار و روایی در بخش کیفی از طریق روش مرور توسط خبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش بود و در بخش کمی ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که میزان آن 0/93 تعیین شد. برای تحلیل داده‌های بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و برای تأیید و آزمون مدل مفهومی از تحلیل عاملی تأییدی و از روش معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده 28 مقوله کلی هست که در قالب مدل پارادایمی شامل شرایط علّی، پدیده‎محوری، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر راهبردها و پیامدها به‎دست آمده است که عوامل مؤثر در برنامه درسی مبتنی بر موک در آموزش عالی و روابط آنها را نمایان می‌کنند. Manuscript profile

موک یک دوره مبتنی بر وب است که به‌صورت رایگان و قابل‌دسترس برای هر شرکت‌کننده در هر نقطه‌ای از جهان است. هدف این مطالعه، شناسایی و تبیین راهبردهای بهره گیری از موک‌ها در برنامه درسی آموزش عالی ایران بوده است. این پژوهش از حیث کاربرد در برنامه درسی دانشگاه‌ها ، از نوع کاربردی بوده و در انجام آن از روش کیفی و داده بنیاد استفاده شده است. جامعة آماری شامل جمعی از متخصصان برنامه درسی؛ طراحان و مدرسان دوره های آموزشی مبتنی بر موک‌ها و شرکت کنندگان این دوره ها بودند، که به روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 14 نفر از آنان انتخاب گردیدند. افرادی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند که با برخورداری از تجربه مشارکت یا اجرایی در دوره‌های موک بتوانند نسبت به کیفیت خدمات آموزشی این دوره‌ها اظهارنظر دقیقی ارائه نمایند. این افراد همچنین دارای تألیفات و فعالیت‌های پژوهشی قابل‌توجه درزمینه‌ فناوری‌های آموزشی، و نیز سوابق مدیریتی و اجرایی در حوزه فناوری‌های آموزشی در آموزش عالی بودند. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبة نیمه ساختار یافته گردآوری گردید. یافته ها نشان داده است که مهمترین راهبردهای مواجهه با موک‌ها در برنامه های درسی آموزش عالی دربرگیرنده برنامه ریزی درسی کارآمد برای موک‌ها ، افزایش ارتباطات بین المللی در آموزش عالی، بستر سازی اجتماعی و Manuscript profile