این پژوهش با هدف ارائه مدل ارزیابی کارآفرینی دانشگاهی با رویکرد مقایسه‌پذیری دانشگاه‌های آینده انجام گرفته‌است. روش تحقیق توصیفی، هدف کاربردی و به روش آمیخته بوده‌است. داده‌های بخش کیفی به روش اسنادی و مصاحبه‌ نیمه‌ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان جمع‌آوری گردید. این افراد به روش نمونه‌گیری هدفمند تا اشباع نظری انتخاب شدند. داده‌ها در نرم‌افزار مکس‌کیودا تحلیل و کدگذاری و شاخص‌های اولیه شناسایی شد و بر اساس آن پرسشنامه‌ای با 5 بعد، 32 مؤلفه و 66 شاخص طراحی گردید. در بخش کمّی، از بین اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد مشهد تعداد 148 نفر به روش تصادفی ساده نمونه‌گیری شدند. داده‌های این بخش به روش معادلات ساختاری براساس حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم‌افزار حداقل مربعات جزئی اعتبارسنجی شدند. مطابق یافته‌ها، ارزیابی کارآفرینی دانشگاهی (با اعتبار سازه 90/0) شامل پنج مؤلفه ارزیابی محرک‌های کارآفرینی دانشگاهی (12 شاخص، 68/0)، توانمندسازها (10 شاخص، 83/0)، فعالیت‌های جریان سوم (28 شاخص، 93/0)، تأثیرات درونی (6 شاخص، 81/0) و تأثیرات بیرونی (10 شاخص، 88/0) است که هر یک از مؤلفه‌ها به ترتیب با 22، 21، 26، 24 و 23 درصد تغییرات سازه ارزیابی کارآفرینی دانشگاهی را تبیین می‌کنند. مقدار شاخص برازش ریشه میانگین مربعات باقیمانده استاندارد مدل اشباع 085/0 حاصل گردید. این مدل با ارائه چشم‌اندازی از بازیگران و مؤلفه‌های ارزیابی کارآفرینی دانشگاهی و شاخص‌های کلیدی آنها، درک مطلوبی از فرایند ارزیابی ایجاد کرده و امکان سنجش کارآفرینی دانشگاهی و مؤلفه‌های آن را فراهم‌کرده که می‌تواند مبنای مقایسه دانشگاه‌ها و معیاری برای تصمیم‌گیری و انتخاب راهبردهای استراتژیک و جهت‌گیری دانشگاه‌های آینده قرار گیرد. Manuscript profile

پارادایم کارآفرینی دانشگاهی، در نتیجه اقتضائات نظام‌های آموزشی، اجتماعی، اقتصادی و صنعتی، سهامداران و ذینفعان آموزش عالی را به ایجاد تحول در جهت‌گیری‌ها، اهداف، ماموریت‌ها سوق داده‌است، با این حال تنوع، پیچیدگی و پراکندگی نظریات کارآفرینی دانشگاهی مانع وجود یک الگوی منسجم با سازه‌ای فراگیر بوده‌است، ازاین‌رو این پژوهش، با هدف ارائه مدل مفهومی کارآفرینی دانشگاهی به بررسی و بازشناسی مفهوم کارآفرینی دانشگاهی و شناسایی و استخراج ابعاد و مؤلفه‌های کلیدی کارآفرینی دانشگاهی پرداخته‌است. این تحقیق ازنوع کیفی بوده و بر مبنای تئوری زمینه‌ای (GTM) به روش تحلیل محتوا انجام گرفته‌است. داده‌های موردنیاز از طریق سندکاوی و تحلیل اسناد کتابخانه‌ای و مصاحبه باز، جمع‌آوری گردید و با تحلیل و کدگذاری محوری داده‌ها در نرم‌افزار MaxQuda، ترکیبی بهینه از ابعاد و مؤلفه‌های کلیدی در قالب مدل مفهومی کارآفرینی دانشگاهی، متناسب با شرایط اجتماعی، فرهنگی و صنعتی حاکم بر فضای آموزش عالی و پتانسیل‌های دانشگاهی ارائه‌گردید. مطابق یافته‌های پژوهش، کارآفرینی دانشگاهی شامل پنج بعد است. در بعد اول ملزومات یا محرک‌ها قرار دارند که پیش‌نیازهای کارآفرینی دانشگاهی را فراهم می‌کنند. بعد دوم توانمندسازها یا توسعه‌دهنده‌ها هستند که برای رشد و توسعه کارآفرینی دانشگاهی باید تقویت شوند، بعد سوم به تبیین فعالیت‌های کارآفرینی دانشگاهی (آنچه که سرمایه‌گذاری شده‌است) می‌پردازد و بعد چهارم و پنجم متعلق به تأثیرات و نتایج درونی و بیرونی است. این مدل درک مطلوبی از پیش‌نیازها و توسعه‌دهنده‌های کارآفرینی دانشگاهی ارائه کرده و عوامل کلیدی موفقیت در چهار مأموریت آموزش عالی (آموزش، پژوهش، کارآفرینی، تاثیر) و مزایای درگیرشدن در کارآفرینی دانشگاهی را به مدیران و ذینفعان آموزش عالی پیشنهاد می‌نماید. Manuscript profile