زبان، شاید مهمترین پدیدۀ فرهنگی تکاملی بشر باشد. نگاه خاص هنرمند به جهان، لزوما در شیوۀ خاصی از بیان تجلی می‌کند؛ به عبارت دیگر هر دید ویژه‌ای در زبان ویژه‌ای رخ می‌نماید. و هنرمند برای انتقال صور نوین ذهنی‌اش باید از زبانی غیر از زبان عادی استفاده کند؛ او به ناچار از استعارات و سمبل‌ها و رمزها استفاده می‌کند تا مافی-الضمیرش را مجسم کند. بسیاری از واژه‌های هر زبانی، علاوه بر معنای مرکزی و عام خود، دارای معانی تلویحی‌اند و کاربردشان در متن القای بار احساسی می‌کند و این موجب ابهام و گستردگی معنا می‌شود هر شاعر واقعی در شعرش چیزی دارد که خاص اوست و نشانه‌هایی از ویژگی‌های فردی و روانشناختی شاعر را به همراه دارد. در مورد شاعری مثل مولانا، این ویژگی‌ها، کاملا برجسته‌اند، غزل او خود معرف خویشتن است. این مقاله به رمز در غزلیات شمس پرداخته؛ وجوه تجلّی و نمایش اندیشه‌ها و عواطف مولانا را در آنها نقد و بررسی می‌کند. در این راستا از روش‌های تحقیق کتابخانه‌ای و استقرایی، تحلیل جز به جز، استفاده شده. در تطور فکری مولانا، مخصوصا به عنصر موسیقی و رقص (سماع) تکیه شده و این موضوعات آغازگر بحث ماست در ادامه از زمینه‌های رمزی اساطیر و داستان‌های پیامبران سخن رفته در فصل چهارم از وجوه رمزی مربوط به اخترشناسی سخن به میان آورده مقاله را با پرداخت به رمزهای مربوط به حروف به پایان بردیم. Manuscript profile