رمان اندکی سایه، نوشتۀ احمد بیگدلی است که ماجرای مبارزات نفتی مردم جنوب را طی کودتای 28 مرداد 1332به صورت خاطره وار و فلاش بک بیان کرده است. از آنجا که بیگدلی خود دستی در فیلم‌نامه‌نویسی داشته و به دلیل ویژگی‌های روایات وی، این رمان بر اساس نظریۀ رابرت مککی دربارۀ ساختار روایت، با روشی توصیفی ـ تحلیلی، بررسی شده است.رابرت مک‌کی، نظریه‌پرداز آمریکایی، معتقد است همۀ روایت‌ها از ساختاری خاص و تقریباً یکسان پیروی می‌کنند. یکی از ساختارهایی که وی برای روایت برمی‌شمارد، خُرده‌پیرنگ است و در تحلیل این ساختار، ویژگی‌هایی چون: پایان باز، تعدد قهرمان، قهرمان منفعل، زمان خطی و کشمکش را معرفی می‌کند. با توجه به وجود چند روایت در رمان اندکی سایه، پس از تحلیل‌ها، ویژگی های خرده پیرنگ با رمان اندکی سایه، منطبق می‌شود؛ همچنین دو عنصر گفت‌وگو و توصیفات تصویری نیز به دلیل نقش آن‌ها در روایت و ساختار رمان تشریح شده است. دستاوردهای این مقاله که ضمن بررسی عناصر ساختار داستان بر اساس نظریۀ مک‌کی و تعیین مناسبات بین این عناصر به جست‌وجوی این ویژگی‌ها در متن اندکی سایه پرداخته، نشان می‌دهد طرحی مبتنی بر روابط علیّ، این متن را از آغاز تا پایان، استحکام و انسجام می‌بخشد. Manuscript profile

یکی از زمینه‌های مهم شعر غنایی، بُعد اجتماعی آن است که یکی از ابعاد آن زندگی خانوادگی است. مولوی یکی از شاعرانی است که به طور گسترده به صورت تمثیلی به موضوع خانواده و حقوق آن در آثار خود با رویکردی دینی و اخلاقی و البته غنایی پرداخته است. مولوی دربارۀ زندگی زناشویی، فرزند و تربیت او، زندگی خانوادگی، حقوق والدین و... هم در آموزه‌ها و هم در تنظیم قواعد و قوانین، به جایگاه خانواده و زنان توجه بسیار دارد و موجب ارتقای شأن و منزلت نظام خانواده شده است. تفکرات و آرای وی دربارۀ خانواده با احادیث و روایات اسلامی مطابقت دارد. از نظر وی رابطۀ عاشقانه‌ای باید بین زن و شوهر برقرار باشد و این دو وظیفۀ رفع نیازهای عاطفی یکدیگر را بر عهده دارند. مهر و محبت اساس روابط خانوادگی است هرچند وظیفۀ کسب معاش و توجه به رفاه و تربیت فرزندان بر عهدۀ مرد و خانه‌داری، فرزندآوری و تربیت و تعلیم فرزندان بر عهدۀ زن است. مولوی همچنین بین بسیاری از روابط خانوادگی و مفاهیم عرفانی پیوند ایجاد کرده است؛ مثلاً از نظر وی زندگی زناشویی نمادی از نظام آفرینش و رابطۀ انسان و پروردگار و آفرینشگری و الطاف مادرانه می‌تواند نمادی از خداوند باشد. از دیدگاه وی زن و مرد مکمّل یکدیگرند. این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با توجه به آیات و احادیث دربارۀ زنان و خانواده به واکاوی نظریّات مولوی دربارۀ خانواده بر مبنای چهار اثر وی پرداخته است. Manuscript profile

شعر غنایی در لغت به معنای آوازخوانی، سرود و نغمه است و در اصطلاح به شعری گفته می‌شود که بیانگر عواطف و احساسات شخصی شاعر است. در این تعریف یادکرد زادبوم و احساسات شاعر نسبت به آن و مظاهر آن نیز قرار می‌گیرد. جهرم شهری در جنوب شرقی فارس است که نام آن از گذشته در متون کهن چون شاهنامه، آمده است. این شهر را در گذشته جنگل نخل می‌نامیده‌اند که بیانگر انبوه نخلستان‌های این شهر بوده است. به دلیل کاربردهای بسیار نخل و اجزای آن در زندگی روزمرۀ مردم جهرم، این درخت در سنن، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مردم وارد شده و باعث شده که این درخت و امور وابسته با آن نیز در شعر شفاهی و غنایی جهرم اعم از واسونک، اشعار، ترانه‌ و متل‌های محلی متعدد با کارکردهای مختلف حضور داشته باشد. به این ترتیب نخل و خرما از مظاهر مهم شعر غنایی عامیانه جهرم است و واکاوی آن شناختن زمینه‌های ذهنی و روانی مردم این شهر کمک می‌کند. مهم‌ترین زمینه‌های حضور این درخت در ادبیات محلی و غنایی جهرم در زمینه‌های نوستالوژیک و بیان فراق و هجران و احولات عاشق و معشوق است.این مقاله با بررسی میدانی و کتابخانه‌ای به روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی جایگاه و اهمیت این درخت در شعرغنایی مردم جهرم پرداخته است و نمونه‌های مختلفی از آن را به دست داده است. Manuscript profile

ادبیات عامیانه در فرهنگ و سنت‌های بومی و اقلیمی هر منطقه ریشه دارد. جهرم، شهری در جنوب شرقی فارس است و جهانگردان، این شهر را در گذشته جنگل نخل ‌نامیده‌اند که بیانگر انبوه نخلستان‌های این شهر بوده است. نخل و امور وابسته به آن در ادبیات عامیانه و شفاهی این شهرستان، جایگاه ویژه‌ای دارد و در سنن، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مردم وارد شده است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی جایگاه و اهمیت این درخت در یکی از جنبه‌های ادبیات شفاهی مردم جهرم؛ یعنی کنایات و ضرب‌المثل‌ها پرداخته و نمونه‌های مختلفی از آن را به دست داده است. کنایات، ضرب‌المثل‌ها و تشبیهات مَثَلی که از نخل و اجزا و امور مربوط به آن یاد شده، از نظر اهداف معنایی، کاربردی، تفاوتی با سایر کاربردهای مثل‌ها و کنایه‌های فارسی ندارند و علاوه بر جنبۀ اخلاقی و تربیتی، گاهی نیز مطایبه‌آمیزند. از نظر واژگانی معمولاً این زبانزدها به دلیل به کاررفتن الفاظ ویژۀ محلی، اختصاص به شهرستان جهرم دارند. تنوع واژگان محلی مربوط به نخل و نخلداری در این مثل‌ها شایان توجه است. Manuscript profile

واژگان یک زبان و گویش، با نوع زندگی، جغرافیا و محیط اطراف گویشوران آن مرتبط است. جهرم شهری در جنوب غربی ایران و استان فارس است که به دلیل انبوه نخل و نخلستان‌هایش، آن را در گذشته، جنگل نخل ‌نامیده‌اند. به دلیل کاربردهای بسیار نخل و اجزای آن در زندگی روزمره مردم جهرم، انواع اجزا و اصطلاحات مربوط به این درخت در این شهر نامگذاری شده است. نخل همچنین در تمام شاخه‌های فرهنگ اعم از زبان، سنن، باورهای مردم این شهر وارد شده است که اغلب نیز ریشه‌ای اسطوره‌ای دارند. این تحقیق 202واژۀ و اصطلاحات نخل و نخلداری را در جهرم را به صورت اسنادی و میدانی جمع‌آوری و آن را در هفت دستۀ: انواع نخل‌های محلی، اجزای نخل و حالات آن، امور مرتبط با نخلداری، ابزار ساخته شده، مشاغل مرتبط، آفات و امراض و فراورده‌های خوراکی، دسته‌بندی کرده است. بررسی توصیفی-تحلیلی این واژگان، بیانگر باور به انسان‌پنداری نخل در جهرم است. بر اساس نتایج این تحقیق، اغلب واژگان و اصطلاحات جهرمی دربارۀ نخل و نخلداری، فارسی کهن هستند و لغات عربی در آن‌ها، انگشت‌شمار و معدود است. این واژگان متنوعند و 45درصد این واژگان دارای حروف فارسی: پ، گ، چ و ژ هستند. از آنجا که این واژگان از مظاهر مهم فرهنگ عامه در جهرم است، واکاوی آن به شناختن زمینه‌های ذهنی و روانی مردم این شهر نیز کمک می‌کند. Manuscript profile