این مطالعه به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای آبیاری شامل: شاهد (بدون تنش)، قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه، به‌عنوان فاکتور اصلی و محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک (صفر، 4/0 و 8/0 میلی‌مولار) و اسپرمین (صفر و 02/0 میلی‌مولار) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. براساس نتایج آزمایش بیشترین وزن هزار دانه (00/2 گرم) در تیمار قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه با محلول‌پاشی 4/0 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و عملکرد زیستی (37/2472 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری نرمال و محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 8/0 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 02/0 میلی‌مولار به‌دست آمد. به‌علاوه بیشتر‌ین میزان فاکتور تورم بذر (42/12 میلی‌لیتر) و درصد موسیلاژ دانه (33/21 درصد) به‌ترتیب تحت شرایط تنش متوسط و تنش شدید مشاهده شد. بالاترین میزان عملکرد دانه (05/547 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد موسیلاژ دانه (12/102 کیلوگرم در هکتار) و درصد پوسته بذر (72 درصد) نیز به تیمار تلفیقی محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 8/0 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 02/0 میلی‌مولار تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه اختصاص داشت. با توجه به نتایج .. با توجه به نتایج حاصل؛ استنباط می‌شود نقش مؤثر اسید سالیسیلیک و اسپرمین در تنظیم اسمزی، پایداری غشاء و از بین بردن رادیکال‌های فعال محیط سلول توانست تحمل گیاه دارویی اسفرزه را در شرایط تنش کم‌آبی افزایش دهد. Manuscript profile