هدف از انجام این پژوهش دسته‌بندی معیارها و شاخص‌های سنجش کیفیت کتاب‌های درسی به‌منظور ساخت ابزاری برای سنجش کیفیت کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی بوده است. روش تحقیق کیفی و جامعۀ آماری آن شامل تمامی منابع چاپی و الکترونیکی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده در حوزۀ معیارهای تدوین محتوا بین سال‌های 1379 تا 1394 و نیز تمامی آموزگاران ابتدایی شهرستان ملایر به تعداد 3150 نفر می‌شده است که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تدریس بوده‌اند. از بین جامعۀ آماری آموزگاران تعداد 380 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در مطالعه شرکت داده شدند. برای جمع‌آوری بخشی از داده‌ها، بر اساس معیارهای شش‌گانه استخراج شده از منابع موجود در رشتۀ برنامه‌ریزی درسی، مقیاسی تحت عنوان پرسشنامه سنجش کیفیت کتاب‌های درسی تهیه و پس از معتبر‌سازی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که ابزار معرفی شده از روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی کافی برخوردار است و می‌توان از آن در سنجش کیفیت کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی استفاده کرد. همچنین معلوم شد که کیفیت کتاب‌های درسی پایۀ سوم دورۀ ابتدایی بر اساس مقیاس مورد استفاده، در کل و نیز در رابطه با تک تک معیارهای شش‌گانه، در وضع مناسبی است. ضمناً مشخص شد که از نظر آزمودنی‌ها معیارهای مربوط به مؤلفۀ تناسب محتوا با نگرش‌های مذهبی، بیش از سایر معیارها در کتاب‌های درسی پایۀ سوم رعایت شده است Manuscript profile

این پژوهش با هدف سنجش اثربخشی نظام آموزش مجازی ضمن خدمت فرهنگیان به روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. جامعه آماری آن را تمامی معلم‌های شهرستان ملایر تشکیل می‎دادند که حداقل یک‌بار در یکی از دوره‌های مجازی ضمن‌خدمت فرهنگیان تا زمان اجرای این پژوهش (سال تحصیلی 93-1392) شرکت داشته‌اند که تعداد آنها حدود 2040 نفر بود. برای نمونه‌گیری از روش در دسترس استفاده شد و 325 آزمودنی در پژوهش شرکت داده شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‎نامه‌ای محقق ساخته، به نام پرسش‎نامه سنجش ارزش‌مندی- رضایت‌مندی از خصوصیات نظام آموزش مجازی بود. روایی محتوایی کلی پرسش‎نامه مذکور بر اساس شاخص روایی لاشه، محاسبه و 63/0 به دست آمد و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ محاسبه شد و برای سازه‌های ارزش‌مندی و رضایت‌مندی به ترتیب 92/0 و 90/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که هیچ رابطه معناداری میان سازه‌های ارزش‌مندی و رضایت‌مندی وجود ندارد و این دو، سازه‌های مستقلی هستند. هم‎چنین نتیجه تحلیل داده‌ها با شبکه تحلیل ماتریسی ارزش‌مندی- رضایت‌مندی، نشان داد که نظام آموزش مجازی یاد شده در هر یک از مؤلفه‌ها (کیفیت پشتیبانی، کیفیت محتوا، دسترسی‌پذیری و فن‎آوری) و نیز در کل، اثربخشی بالا و مناسبی ندارد. هم‌چنین، تحلیل داده‌ها با ابزار محک‌زنی لویس نشان داد که نظام آموزش مجازی مذکور در هر یک از مؤلفه‌ها و نیز در کل اثربخشی متوسطی دارد. Manuscript profile

هدف اساسی این پژوهش، طراحی ابزاری روا و معتبر برای سنجش مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام‌های آموزش از دور بوده است. روش تحقیق، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام‌نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390، به تعداد 28530 نفر تشکیل می‌دادند. شیوه نمونه‌گیری، تصادفی خوشه‌ای بود و بر این اساس تعداد 387 نفر از دو مرکز، بر اساس فرمول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان انتخاب گردید. برای جمع‌آوری اطلاعات، ابزاری به نام پرسش‌نامه سنجش سواد ‌اطلاعاتی توسط محقق بر اساس معیارهای علمی و مبتنی بر طیف لیکرت ساخته شد. این ابزار دربرگیرنده 5 مؤلفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد ‌اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آن‌ را به ‌شیوه خود - ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب‌سازی گویه‌های آن از توان افتراقی و برای بررسی روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شد. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (1388) در روایی همگرا 77/0 بود. هم‌چنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی (به روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی) بر روی پرسش‌نامه منجر به استخراج 6 عامل با واریانس تراکمی نزدیک 66 درصد گردید. برای تعیین میزان پایایی آن به‌شیوه همسانی درونی نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که برای کل گویه‌ها 94/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد که پرسش‌نامه سنجش سواد اطلاعاتی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام‌های آموزش از دور مناسب بوده و از روایی و پایایی لازم برخوردار است. نتیجه دیگر پژوهش نیز نشان داد که بین سن و سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. Manuscript profile

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی معلمان دوره ابتدایی ناحیه 3 شهرستان کرمانشاه در سال‌ تحصیلی 93-1392 بود. روش پژوهش: در این پژوهش توصیفی و از نوع پیماشی بود و جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن و مرد ابتدایی ناحیه‌ی سه کرمانشاه به تعداد 4695 نفر می‌شدند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌‌ای تعداد 380 نفر برای جمع‌آوری اطلاعات به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی یزدانی (1391آ) بود که پایایی و روایی آن در پژوهش‌های قبلی به تأیید رسیده است. برای تحلیل داده‌ها از آمارهای توصیفی و آزمون‌های آمارهایی پارامتری و غیرپارامتری مختلفی همچون تی تک‌نمونه‌ای، مربع کای و ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی معلم‌ها در حد مناسبی نیست، اما در بررسی تک تک مؤلفه‌های مهارت‌های سواد اطلاعاتی مشخص شد که سواد اطلاعاتی معلم‌ها در مؤلفه‌های ارزشیابی اطلاعات و تبادل اطلاعات در حد ضعیفی است؛ در مؤلفه‌های مکان‌یابی و سازمان‌دهی اطلاعات سواد اطلاعاتی آن‌ها نامناسب، اما در مؤلفه‌ی تعریف نیازهای اطلاعاتی سواد معلم‌ها در حد خوبی بوده است. یافته‌ی دیگر نشان داد که بین میزان ساعت استفاده از اینترنت در هفته و نیز میزان ساعت مطالعه‌ی آزاد در هفته از سوی معلم‌ها با میزان مهارت سواد اطلاعاتی آن‌ها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین معلوم شد که بین سن آزمودنی‌ها و میزان سواد اطلاعاتی آن‌ها رابطه‌ی منفی و معنادار وجود دارد. نتیجه‌گیری: معلوم شد بین وضع موجود سواد اطلاعاتی آموزگاران ناحیه‌ی 3 کرمانشاه و وضع مطلوب آن فاصله وجود دارد. Manuscript profile

هدف: هدف اساسی این پژوهش عبارت است از ساخت، اعتباریابی و پایاسازی آزمونی برای سنجش مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور. روش پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390 تشکیل می دهند، که تعداد کل آنها 28530 نفر می شود. برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده شد، و بر این اساس تعداد 387 نفر آزمودنی از دو مرکز بر اساس فرمول نمونه گیری کرجسی و مورگان انتخاب گردید. برای جمع آوری اطلاعات لازم، مقیاسی به نام مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی توسط محقق بر اساس معیارهای علمی و بر اساس طیف لیکرت ساخته شد. این مقیاس در برگیرنده‌ی 5 مؤلفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آن را به شیوه خود - ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب سازی گویه های آن از توان افتراقی، و برای تعیین میزان روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شد. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (Asgharnia, 2009) در روایی همگرا 77/0 بوده است. هم‌چنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی مقدماتی (به روش تحلیل مؤلفه های اصلی) بر روی مقیاس به استخراج 6 عامل با یک واریانس تراکمی نزدیک 5/66% منجر می شود. به علاوه، نتیجه تحلیل عاملی تأییدی بر روی ابزار نیز منجر به استخراج 5 عامل با واریانس تراکمی حدود 63% می گردد. برای تعیین میزان پایایی آزمون به شیوه همسانی درونی نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد، و بر این اساس میزان آلفای کرونباخ برای کل گویه ها عدد 94/0 به دست آمد. یافته ها: در کل نتایج تحقیق نشان داد که مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی، مقیاسی مناسب برای استفاده‌ در سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان، در بافت نظام آموزش از دور است. علاوه بر این، نتیجه بررسی نشان داد که وضع سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور در کل در حد نسبتاً متوسطی است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه ابزار معرفی شده در این پژوهش روا و پایا بوده است، پیشنهاد می شود از این ابزار برای سنجش سطح مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه های پیام نور سایر استان ها نیز استفاده شود، تا از این راه بتوان با برنامه ریزی درست نسبت به رفع کم و کاستی های مهارت های آنان اقدام کرد. نتیجه دیگر پژوهش نشان داد که بین وضع موجود سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان و سطح مطلوب آن فاصله وجود دارد. پیشنهاد می شود مسئولین دانشگاه نسبت به برگزاری کلاس ها و کارگاه‌های سواد اطلاعاتی برای دانشجویان اقدام کنند. توصیه می شود درسی به عنوان مهارت های سواد اطلاعات پایه، برای دانشجویان مقطع کارشناسی در برنامه درسی تمامی رشته ها گنجانده شود تا دانشجویان با مهارت های لازم سواد اطلاعاتی از محیط دانشگاه فارغ التحصیل شوند، و بتوانند در محیط واقعی جامعه با در برداشتن این توانایی به حل مشکلات بپردازند. Manuscript profile