• Home
  • محمد رضا علم

    List of Articles محمد رضا علم


  • Article

    1 - نقش و جایگاه زن در نهضت فلسطین
    Woman Cultural Psychology , Issue 13 , Year , Autumn 2012
    بیش از شش دهه از حرکت و جنبش ملت فلسطین در مقابل اسرائیل و حامیان قدرتمند او می گذرد؛ در این مدت طولانی بارها و بارها مردم جهان شاهد بروز ظهور و حماسه هایی از مقاومت پایداری فلسطینی ها بوده اند. بطوریکه اخبار مربوط به جنبش در صدر همة خبرها و تحولات منطقه ای و جهانی قرار More
    بیش از شش دهه از حرکت و جنبش ملت فلسطین در مقابل اسرائیل و حامیان قدرتمند او می گذرد؛ در این مدت طولانی بارها و بارها مردم جهان شاهد بروز ظهور و حماسه هایی از مقاومت پایداری فلسطینی ها بوده اند. بطوریکه اخبار مربوط به جنبش در صدر همة خبرها و تحولات منطقه ای و جهانی قرار گرفته است. در این مدت جهانیان شاهد صحنه های بسیار غم انگیز و تأثیر آوری نیز بوده اند که افکار عمومی ملتها را تحت تأثیر قرار داده است. سئوال این است که این مقاومت طولانی از چه عوامل و اهرمهایی بهره مند بوده که تا شصت سال دوام آورده است. قدر مسلم آنچه که به عنوان یکی از عوامل مهم گسترش و پایداری این مقاومت را شکل داده است حضور زنان فلسطینی در نهضت و نقش و جایگاه آنان در تداوم این قیام بوده است. در مقاله حاضر تلاش شده است که نقش و جایگاه زن فلسطینی در روند گسترش، تداوم و دیرپایی قیام فلسطین تبیین گردد. به عنوان مثال می توان از فعالیت های نظامی، فرهنگی و تأسیس سازمان های خودگردان نام برد. Manuscript profile

  • Article

    2 - بررسی نقش زنان در جنبش تنباکو
    Woman Cultural Psychology , Issue 15 , Year , Spring 2013
    جنبش تنباکو ( 1309 ه.ق) قیام عمومی مردم ایران به رهبری حاج میرزای شیرازی در عهد ناصرالدین شاهودراعتراض به واگذاری قرارداد توتون و تنباکو مشهور به قرارداد رژی است که به یک انگلیسی بهنام ماژور تالبوت واگذار گردید. زنان به عنوان بخشی از جامعه در این قیام عمومی حضوری فعالدا More
    جنبش تنباکو ( 1309 ه.ق) قیام عمومی مردم ایران به رهبری حاج میرزای شیرازی در عهد ناصرالدین شاهودراعتراض به واگذاری قرارداد توتون و تنباکو مشهور به قرارداد رژی است که به یک انگلیسی بهنام ماژور تالبوت واگذار گردید. زنان به عنوان بخشی از جامعه در این قیام عمومی حضوری فعالداشتند. مقاله حاضربر تبیین سهم زنان وبررسی علل حضور آنان در جنبش تنباکو است. چنین به نظرمی رسد که مشکلات اقتصادی وافزایش آگاهی زنان از اوضاع سیاسی واجتماعی جامعه در مشارکتفعال انها در این قیام مؤثر بوده است،حضور ودر بعضی موارد پیشگامی زنان در جنبش تنباکو،حمایت آنهااز روحانیت و پیرویشان از فتوای مراجع تقلیدو مبارزات مسلحانه آنها برای دستیابی به هدفشان که همانالغای امتیاز رژی بود وبیش از هرچیز به دلیل افزایش آگاهیشان از اوضاع سیاسی و اقتصادی جامعهوانگیزه های مذهبی صورت گرفت در پیروزی جنبش تنباکو نقشی بسیار تعیین کننده ومؤثر داشتهاست.تحقیق حاضرپژوهشی نظری و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. Manuscript profile

  • Article

    3 - «میرزا علی اکبر ارداقی از مشروطیت تا کمیته مجازات»
    Journal of History , Issue 5 , Year , Summer 2020
    انقلاب مشروطیت را می توان مهمترین رویداد سیاسی تاریخ معاصر ایران نامید. افراد ، گروه ها و طیف های گوناگون اجتماعی در برپایی نظام جدید سیاسی ، کاهش خودکامگی و استقرار نظم و قانون نقش داشتند. اما بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران More
    انقلاب مشروطیت را می توان مهمترین رویداد سیاسی تاریخ معاصر ایران نامید. افراد ، گروه ها و طیف های گوناگون اجتماعی در برپایی نظام جدید سیاسی ، کاهش خودکامگی و استقرار نظم و قانون نقش داشتند. اما بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران و اعاده مشروطیت بعضی از این افراد و گروه ها دچار تندروی شدند ، چرا که انقلاب را در رسیدن به اهدافش ناکام می دانستند به همین دلیل با تشکیل کمیته مجازات به اقداماتی علیه عوامل داخلی و به زعم خودشان سرسپردگان خارجی دست زدند. از جمله این افراد میرزا علی اکبر ارداقی بود که به همراه دوست خود عمادالکتاب بعد از تشکیل این کمیته به عضویت آن درآمدند. هدف از این پژوهش بررسی روند سیر مبارزات سیاسی و آزادیخواهی میرزا علی اکبرارداقی بر اساس اسناد و منابع تاریخی است که به روش توصیفی- تحلیلی تبیین می گردد تا بتوان به سوالات زیر پاسخ گفت : میرزا علی اکبر ارداقی چرا به انقلاب مشروطه پیوست؟ در روند پیروزی و اعاده مشروطیت چه نقشی داشت؟ میرزا علی اکبر ارداقی بر اساس چه اعتقاد و مبانی فکری به کمیته مجازات پیوست؟ Manuscript profile

  • Article

    4 - بررسی نوع پوشش و حجاب زنان در دوره قاجار با نگاهی به آثار سیاحان خارجی این دوره (از پادشاهی آقا محمد خان تا دوران مظفرالدین شاه)
    Journal of History (Tarikh) , Issue 54 , Year , Winter 2019
    یکی ازدورانهای تاریخی که زنان نوع پوشش خاصی داشتهاند دوره قاجار میباشد.از عصر باستان تا دوره قاجار زنان همواره دارای جایگاه های متفاوتی بوده اند و این نقش در دوره قاجاریه نسبت به دوره های قبل اهمیت بیشتری پیدا میکند.در این دوره زنان همواره حجاب داشته و با چادرهایی که به More
    یکی ازدورانهای تاریخی که زنان نوع پوشش خاصی داشتهاند دوره قاجار میباشد.از عصر باستان تا دوره قاجار زنان همواره دارای جایگاه های متفاوتی بوده اند و این نقش در دوره قاجاریه نسبت به دوره های قبل اهمیت بیشتری پیدا میکند.در این دوره زنان همواره حجاب داشته و با چادرهایی که به همراه روبند استفاده میشد دراجتماع حضور داشتندهدف ازاین پژوهش بررسی وضعیت اجتماعی زن ایرانی با تاکید بر نوع پوشش و حجاب آنها در خانه و اجتماع و نوع پوشش زنان اقلیت های دینی، ارمنی و زرتشتی ازدوره پادشاهی آقا محمد خان تادوران مظفرالدین شاه با تکیه برآثار سیاحان خارجی ایندوره میباشد.پرسش اصلی ایناست که سیاحان خارجی نوع پوشش زنان ایرانی واقلیت های دینی در این دوره را چگونه روایت کرده اند؟نتیجه این پژوهش که با بهره گیری از روش توصیفی –تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای سامان یافته است این است که نوع پوشش با توجه به پایگاه طبقاتی زنان از قشر ضعیف وثروتمند جامعه متفاوت بوده است،چنانکه نوع پوشش زنان درباری و بزرگان با تجملات بیشتری نسبت به سایر زنان برخوردار بوده است و تفاوت هایی میان لباس زنان در نوع دوخت،رنگ پارچه و زیورآلات آنان وجود داشته است.نوع پوشش زنان اقلیت این دوره نیز با توجه به اعتقادات مذهبی آنان متفاوت بوده است.زنان ارمنی عمدتا پیراهنهای قرمز و زرد ملیله دوزی شده و چادرهای سفیدی به سر داشتند ودرلباسهایشان از نوعی دهان بند استفاده میکردندزنان زرتشتی دستمال های رنگی به سر داشتند و از چادر استفاده میکردند.بیشتر لباسهای آنان ابریشمی و بازیورآلات خاصی تزیین میشد Manuscript profile

  • Article

    5 - بررسی گفتمان مجله ایرانشهر در باب زنان
    Journal of History (Tarikh) , Issue 64 , Year , Spring 2022
    بعد از آشنایی جامعه ایرانی با مدرنیته غربی، جریانات و گروههای مختلفی تلاش کردند تا با روشهای گوناگون از جمله انتشار روزنامه ها و مجلات جایگاه و حقوق زنان را دچار تحول کنند. در این مقاله تلاش کردیم تا گفتمان مجله ایرانشهر را نسبت به زنان بررسی کنیم. بدین ترتیب سوال اصلی More
    بعد از آشنایی جامعه ایرانی با مدرنیته غربی، جریانات و گروههای مختلفی تلاش کردند تا با روشهای گوناگون از جمله انتشار روزنامه ها و مجلات جایگاه و حقوق زنان را دچار تحول کنند. در این مقاله تلاش کردیم تا گفتمان مجله ایرانشهر را نسبت به زنان بررسی کنیم. بدین ترتیب سوال اصلی مقام حاضر این است که گفتمان مجله ایرانشهر به مقوله زنان دارای چه رویکردی بود و چه تاثیری بر گفتمان دولت پهلوی اول نسبت به زنان داشته است؟ یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد که گردانندگان ایرانشهر در بستر گذر جامعه ایران از دولت قاجار به دولت پهلوی اول تحول در جایگاه زنان و ترقی و پیشرفت آنها را یکی از مظاهر دولت ملت مدرن تلقی کرده بودند و در برنامه ها و اصلاحات نوسازانه ی رضاشاه این مسئله مهم را در کانون توجه قرار دادند و با ارائه راهکارهای همچون آموزش و تربیت فراگیر زنان، وضع قوانین برای تحول در حقوق و جایگاه زنان، مبارزه با وضعیت و دیدگاههای سنتی در مورد زن و همچنین الگو گرفتن از ملل غربی در بعضی موارد جهت بهبودی جایگاه آنها، به عنوان یکی از مجلات پیشگام در پرداختن به مسئله زنان، تاثیر بسزایی در افکار و دیدگاههای ایرانیان نسبت به حقوق و جایگاه زنان داشته و موجب گام های موثر در تحول نگاه جامعه و حکومت به زن در دوره پهلوی اول شده بود. Manuscript profile