چکیدهدر عصر حکومتهای ترک (سلجوقی و خوارزمشاهی) و ایلخانی در ایران با توجه بهسنن قبیلهای این اقوام،فرصت مناسبی جهت حضور پررنگتر زنان درباری در زمینههای مختلف سیاسی و ایفای نقش تأثیرگذارآنان فراهم گردید. یکی از این عرصههای تأثیرگذار، نقشداشتن خاتونهای دوران مورد بحث در سیاستمذهبی است. سیاست مذهبی و نقش زنان در حکومت و سیاست دو موضوع مهم و قابلتوجه در بررسی وپژوهشهای تاریخ ایران اسلامی هستند. بااینحال در مطالعات تاریخی کمتر بهطور مستقل و مجزا بهپیونداین دو یعنی نقش زنان درباری فعال در عرصه سیاسی در تحولات مذهبی و تعیین سیاست مذهبی توجهشده است. جایگاه مهم مذهب در جامعه ایرانی نیز اهمیت چنین بررسیهایی را دوچندان میکند. این مقالهبا روش پژوهشی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مستندات تاریخی بهبررسی پیوند زنان خاندان حاکم باعرصه دین و سیاست مذهبی در عصر حکومتهای ترک (سلجوقی و خوارزمشاهی) و ایلخانی در ایرانمیپردازد تا میزان و چگونگی این پیوند را مورد بررسی قرار دهد. پیوند زنانِ دربار با عرصه مذهبی؛ گسترهوسیعی از اعتقادات شخصی آنها تا دخالت ایشان در تعیین سیاست مذهبی و ترویج مذهبی خاص و ارتباطبا رهبران معنوی جامعه را در برمیگیرد.کلید واژگان: زنان دربار، سیاست مذهبی، سلجوقی، خوارزمشاهی، ایلخانی Manuscript profile

در سال 1315 ق انجمنی با هدف تاسیس مدارس جدید و توسعه معارف در تهران تشکیل شد که به نام انجمن معارف مشهور گردید. این انجمن با جمع آوری اعانات و کمک های مردمی، به روند مدرسه سازی کمک کرده و در مدت شش ماه مدارسی مانند افتتاحیه ، ابتدائیه ، علمیه و مظفریه را تاسیس نموده و سه هزار دانش آموز را در این مدارس گرد آورد. علاوه بر آن انجمن در زمینه چاپ کتاب و ترجمه و انتشار روزنامه معارف و تشکیل کلاس های بزرگ سالان اقدام کرد. اما غرض شخصی برخی از اعضاء و اختلاف موجود میان آنان نگذاشت این انجمن به اهداف فرهنگی خود دست یابد. با برکناری امین الدوله انجمن دچار مشکلات فراوانی شد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بحث و بررسی این موضوع پرداخته و علل و عوامل عدم موفقیت آن بررسی خواهد شد. Manuscript profile