خشکسالی و تغییرات اقلیمی از مسائلی است که در دهه های اخیر آسیب های زیادی را به پوشش گیاهی طبیعی و کشاورزی مناطق مرکزی ایران وارد نموده است. بارورسازی ابرها یکی از راه های کاهش اثر تغییرات اقلیمی و تا حدودی جبران کمبود آب در مناطق خشک است. به این منظور در این پژوهش به بررسی تأثیر بارورسازی ابرها بر روی بارش در استان فارس پرداخته شد. در این راستا ماه های آوریل، فوریه، دسامبر و نوامبر مربوط به سال های 2010-2009 به عنوان ماه های مستعد بارش در ایران جهت ارزیابی طرح بارورسازی ابرها در این استان انتخاب گردید. نقشه های رستری بارش ماهانه برای هر ماه در هر سال از دوره آماری 34 ساله (2010-1977) با روش درون یابی کریجینگ ترسیم و مقادیر ارتفاع بارش برای هر سال استخراج گردید. سپس حجم بارش برای ماه های آوریل، فوریه، دسامبر و نوامبر در ایستگاه‌های هدف محاسبه و به عنوان متغیر وابسته در برآورد حجم بارش به روش درون یابی کریجینگ در مناطق هدف مورد استفاده قرار گرفت. سری زمانی بارش برای هر ماه برای ایستگاه‌های کنترل نیز برای دورة آماری 2010-1977 تهیه و به عنوان متغیرهای مستقل وارد رگرسیون گردید. سپس رابطه خطی بین حجم بارش منطقه هدف با حجم بارش منطقه کنترل تعیین شد. جهت ارزیابی طرح بارورسازی در استان فارس از روش رگرسیون تاریخی استفاده شد. نتایج تحقیق، افزایش 15 درصدی بارش را در استان فارس در دوره چهار ماهه مذکور نشان می دهد. Manuscript profile

One of way to improving countries is using optimum and useful of natural resources. Among vital and important of natural resources are water resources. Increasing growth of population, industrial developing, economical and also public healthy and comfortable level, have caused to increasing water supply. On the other hand, global warming and abnormal climate change impact have effected on natural harmony of climate in countries, especially in Iran. There are many ways to climate change adaptation and mitigation, that international weather organization have suggest applying of approval and scientific method that it is weather modification. Aim of this research is assessment of cloud seeding effective to surface and ground water resources to climate change adaptation and mitigation in Tehran province in 2015. For this purpose, we were using several steps to achieve goals. At the first, we were prepared needed data and information. In the second step, cloud seeding operation had evaluated with provided data and local regression method. After that to determination of cloud seeding impact on surface and ground water was used to hydro climatic budget modeling. In fourth step, runoff and ground water discharge affected by cloud seeding operation was estimated. Result show that cloud seeding operation could increase runoff 63.9 million cubic meters (with SCS equation) or 51.2 million cubic meters (with logical equation) and 40.5 million cubic meters was increased to ground water resources in Tehran in 2015. Manuscript profile

خشکسالی می‌تواند در اثر کمبود بارش و اثری که بر روی کاهش آب قابل دستس برای گیاه اثرمی‌گذارد، شناسایی شود. تهیه نقشه پهنه بندی خشکسالی در مدیریت مناسب منابع آب در سطح ناحیه‌ای و ملی موثر خواهند بود. همچنین استفاده از تکنیک سنجش از دور می‌تواند نقشه پهنه بندی و کلاسه شده خشکسالی را به خوبی نمایش دهد. در همین راستا استفاده از شاخص های خشکسالی که به کمک سنجش از دور تعیین می شوند مفید خواهند بود. بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی دو شاخص خشکسالی سنجش از دوری تنش تبخیری (ESI) و سلامت گیاهی (VHI) و تطابق با شاخص خشکسالی بارش استاندارد(SPI) در حوزه آبخیز تویسرکان همدان می‌باشد. به این منظور از 32 تصویر ماهوراه‌ای مودیس از سال 2003 تا 2010 استفاده شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات شاخص خشکسالی بارش استاندارد با دو شاخص خشکسالی سنجش از دوری تنش تبخیری و سلامت گیاهی در طی این 8 سال تطابق داشته است. در نهایت نقشه های پهنه بندی خشکسالی حوزه آبخیز تویسرکان در طی سالهای 2003 تا 2010 ارائه شد. ضرایب ماتریکس همبستگی بین VHI وESI 75% ، بین ESI و SPI، 6% و بین VHI وSPI 69% بوده است. نقشه های پهنه بندی شده نشان داد که شدت تغییرات کلاس خشکسالی در مرکز حوزه که دارای پوشش گیاهی بیشتری می‌باشد، حداکثر است. Manuscript profile

تغییر اقلیم تأثیر زیادی بر تمامی ابعاد زندگی بشر گذاشته است. از جمله تاثیرات محسوسی که تغییر اقلیم داشته است، کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور بوده که دستخوش تغییراتی زیادی شده است. تغییرات اقلیمی بر میزان، زمان و نوع بارش، تأثیر در کیفیت آب، باعث افزایش خشکسالی، افزایش تقاضا برای آب، تغییر در نوع مدیریت منابع آب و همچنین افزایش سطح آب دریاها و مشکلات ناشی از آن می­شود. تغییر اقلیم بر دامنه‌ی تغییرات دمایی نیز تاثیرات زیادی داشته است به طوری‌که بر مقادیر حد نهایی دمای کمینه و بیشنه موثر بوده، و دامنه‌ی تغییرات دمایی را تحت تاثیر قرار داده است، بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی آثار تغییر اقلیم بر بارش، دمای کمینه و بیشنه حوضه‌ی آبخیز تویسرکان در استان همدان به کمک 15 الگوی گردش عمومی جو تحت دو نمایشنامه‌ی A1B و B1  در دوره‌ی 2039-2011 است. به این منظور با استفاده از توزیع آماری بتا تغییرات بارش، دمای کمینه و بیشینه استخراج شده از  15 الگوی گردش عمومی جو، در احتمال وقوع 20، 50 و 80 درصد محاسبه گردید. نتایج نشان دادند که از احتمال وقوع 20 به 80 درصد تحت هر دو نمایشنامه‌ی A1B و B1 دمای کمینه و بیشینه در حال افزایش و بارش در حال کاهش است. دمای کمینه و بیشینه تحت نمایشنامه‌ی A1B بیشتر از نمایشنامه‌ی B1 افزایش یافته، و بارش تحت تاثیر نمایشنامه‌ی B1 نسبت به نمایشنامه‌یA1B  بیشتر کاهش یافته است. در نهایت، نتایج نشان دادند که بارش 19 تا 22% کاهش و دمای کمینه 13 تا 20% و دمای بیشینه 2/4 تا 6/4 درصد نسبت به دوره‌ی پایه تا سال 2039، در حوضه‌ی آبخیز تویسرکان افزایش خواهد یافت. Manuscript profile