The Journal of Islamic History and Civilisation
,
Issue4,Year,
Winter
2022
در برخی از منابع شیعی روایتی با تفاوت هایی در زنجیره نهایی و نام راویان نقل شده مبنی بر اینکه نهم ربیعالاول روز قتل خلیفه دوم و بزرگترین عید و جشن بوده و درآن برای همه مردم ازگناهان رفع قلم شدهاست. در این مقاله این روایت از جنبه سندی و متنی ارزیابی و نقد شده More
در برخی از منابع شیعی روایتی با تفاوت هایی در زنجیره نهایی و نام راویان نقل شده مبنی بر اینکه نهم ربیعالاول روز قتل خلیفه دوم و بزرگترین عید و جشن بوده و درآن برای همه مردم ازگناهان رفع قلم شدهاست. در این مقاله این روایت از جنبه سندی و متنی ارزیابی و نقد شده است. بنابر یافته ها مصادر و راویان اسناد این روایت، مجهول و ناشناختهاند و در برخی از منابع سند دارای اختلاف نام راویان و انقطاع طولانی است، لذا اسناد روایت ضعیف و بیاعتبار است. متن روایت نیز فاقد فصاحت و هماهنگی بوده و مغایر با قرآن، سنت قطعی، مسلمات تاریخی، بدیهیات عقلی، و اجماع است. همچنین انتساب صدور آن به خداوند، پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) مردود است. این درحالی است که اساسا منابع اصیل شیعه و سنی بر تاریخ بیستوششم ذیالحجه برای قتل خلیفه دوم اجماع دارند.
Manuscript profile
برای جریانشناسی علمیِ منابع علومقرآن، نگارش منظمی که عوامل موثر بر تطور و نگارش منابع مهم علومقرآن را با تحلیل تاریخی برای دانشپژوهان این رشته به تصویر بکشد، موجود نیست. بررسی حاضر، تحلیل تاریخی منابع جامع علوم قرآن قرن 9 بوده که با روش پژوهش کیفی، دادههای تحلیلی More
برای جریانشناسی علمیِ منابع علومقرآن، نگارش منظمی که عوامل موثر بر تطور و نگارش منابع مهم علومقرآن را با تحلیل تاریخی برای دانشپژوهان این رشته به تصویر بکشد، موجود نیست. بررسی حاضر، تحلیل تاریخی منابع جامع علوم قرآن قرن 9 بوده که با روش پژوهش کیفی، دادههای تحلیلی را در مورد تاثیرگذاریِ بصائر فیروزآبادی و التیسیر کافیجی و رابطه دو کتاب مذکور با کتب جامع همعصرِ آن؛ مواقع العلوم بلقینی و فضائل القرآن عسقلانی، برای مخاطبان تخصصی رشته علومقرآن بیان کردهاست. کتاب بصائر با توجه به سنجش احوالات علمی، فرهنگی و سیاسی آن روزگار در مباحث جامع علوم قرآن تاثیرگذاری قابلقبولی داشته است. کتاب فضائلالقرآن از حیث کارکرد، ساختار و محتوا رتبهای پایینتر از بصائر دارد. کتاب مختصرِ مواقعالعلوم از کتاب مفصلِ بصائر، تاثیرگذاری کمتری داشته و تاثیرگذاری در عرصه علوم قرآن را در قرن 9 سیر نزولی میدهد. مباهات کافیجی بر کتاب التیسیر و از سوی دیگر کوچک شمردن این کتاب توسط سیوطی، تاثیرگذاری آن را متوسط نشان میدهد. این نتایج، کمککننده به فهم جریان علم(علوم قرآن) کرده و دانش و بینش کمّی و کیفی دانشپژوهان را نسبت به تاریخ منابع علومقرآن تکمیل میکند.
Manuscript profile
برخی از روایات معصومین علیهم السلام ناظر به چگونگی برپایی حکومت مهدوی است که در میان آنها روایاتی یافت می شود که به مسأله خشونت حضرت مهدی اشاره کرده اند. این مسأله انگیزه پژوهش حاضر شد تا به روش تحلیلی و با ابزار گرد آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای این دسته از روایات م More
برخی از روایات معصومین علیهم السلام ناظر به چگونگی برپایی حکومت مهدوی است که در میان آنها روایاتی یافت می شود که به مسأله خشونت حضرت مهدی اشاره کرده اند. این مسأله انگیزه پژوهش حاضر شد تا به روش تحلیلی و با ابزار گرد آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای این دسته از روایات مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. نتایج تحقیق حاضر نشان داده است که اکثر روایات مربوط به خشونت از لحاظ سندی ضعیف هستند و بر مبنای "وثاقت سندی"، قابل استناد نیستند؛ لکن از منظر "وثاقت صدوری" بیشتر روایات معتبرند. در نهایت این پژوهش روشن کرده است که روش امام عصر، روش فرهنگی است؛ به این معنا که ابتدا مردم جهان را در فضای صلح و آرامش به اسلام دعوت می کنند ولی زمانی که در معرض تهدید و قتل قرار می گیرند، در دفاع از نظام حکومتی از روش مبارزه و جنگ هم استفاده خواهند کرد.
Manuscript profile
چکیده
صفات و ویژگی های قرآن کریم، همواره بستر مناسبی جهت اندیشه ورزی و تضارب آراء میان اندیشمندان و مفسران اسلامی بوده است. یکی از این ویژگی ها، جامعیت قرآن است که جزو باورهای بنیادین مسلمانان و از مبانی مهم فهم و تفسیر قرآن به شمار می آید. به تبع جامعیت قرآن، مساله مه More
چکیده
صفات و ویژگی های قرآن کریم، همواره بستر مناسبی جهت اندیشه ورزی و تضارب آراء میان اندیشمندان و مفسران اسلامی بوده است. یکی از این ویژگی ها، جامعیت قرآن است که جزو باورهای بنیادین مسلمانان و از مبانی مهم فهم و تفسیر قرآن به شمار می آید. به تبع جامعیت قرآن، مساله مهم دیگری که مطرح است کیفیت جامعیت قرآن می باشد، بدان جهت که صرف اثبات جامعیت قرآن بدون تبیین کیفیت آن ممکن است در عالم واقع، ذهن افرادی را نسبت به اصل جامعیت قرآن مشوش سازد و یا کسانی را در مورد صفات و ویژگی های قرآن به شک و تردید وا دارد.
در این مقاله سعی بر آن است ضمن تبیین مفهوم جامعیت قرآن و نظریه های ارائه شده پیرامون آن، به کیفیت جامعیت قرآن از دیدگاه اندیشمندان و مفسران اسلامی به عنوان راهکاری اساسی در دفاع و شبهه زدایی از اصل جامعیت قرآن پرداخته شود.
Manuscript profile
ظهور منتقدان حدیث شیعه را میتوان جریانی دانست که در دوره معاصر با شعار بازگشت به قرآن، مبارزه با خرافات و اتحاد مسلمانان و کم رنگ کردن نقش سنّت در هندسه مسائل دینی در ایران شکل گرفت. مطالعه پیش رو بر آن است ضمن معرفی جریان منتقدان حدیث شیعه در دوره معاصر ایران و تفاوت More
ظهور منتقدان حدیث شیعه را میتوان جریانی دانست که در دوره معاصر با شعار بازگشت به قرآن، مبارزه با خرافات و اتحاد مسلمانان و کم رنگ کردن نقش سنّت در هندسه مسائل دینی در ایران شکل گرفت. مطالعه پیش رو بر آن است ضمن معرفی جریان منتقدان حدیث شیعه در دوره معاصر ایران و تفاوت آن با قرآنیّون، طیفها و گروههای مختلف این جریان فکری را برشمارد. سر آخر به طور مبسوط مهمترین زمینهها و علل پیدایش این جریان فکری که مربوط به گروههای دوم و سوم این جریان در این پژوهش میباشد را در دو قسمت زمینههای عام که عبارتاند از اصلاحات دینی در یهودیت و مسیحیت، آشنایی با تجدد و تمدن جهان غرب، آشنایی و ارتباط ایرانیان با متفکران نواندیش جهان عرب و زمینههای خاص که عبارتاند از تأثیرپذیری منتقدان حدیث شیعه از جریان وهابیت، پیدایش شخصیتهای روشنفکر و مهجوریّت قرآن میباشد را بیان کند.
Manuscript profile
Quarterly Sabzevaran Fadak
,
Issue1,Year,
Spring
2021
از دیرباز تفاسیر متعددی بر قرآن کریم نوشته شده که مورد تقسیمبندیهای مختلف روشی قرار گرفته است. مواجهه با تعدد و اختلاف نظرهای موجود، ذهن مخاطب را به چرایی این تعدد نسبت به متن واحد سوق میدهد. مسأله اصلی، آن است که با وجود پذیرش علایق و تخصص متفاوت مفسرین که منجر به ت More
از دیرباز تفاسیر متعددی بر قرآن کریم نوشته شده که مورد تقسیمبندیهای مختلف روشی قرار گرفته است. مواجهه با تعدد و اختلاف نظرهای موجود، ذهن مخاطب را به چرایی این تعدد نسبت به متن واحد سوق میدهد. مسأله اصلی، آن است که با وجود پذیرش علایق و تخصص متفاوت مفسرین که منجر به تفاوت تفسیری آنان میشود، این دامنه از اختلاف نظر و قسیم و مقسمهای متعدد روشی، چگونه قابل تحلیل است؟ این مقاله با مقایسه میان دو سوره قدر و کوثر در تعداد قابل توجهی از کتب تفسیری که بر اساس روشهای تفسیری؛ اثری، عقلی، عرفانی و علمی نگاشته شدهاند به بررسی این مسأله پرداخته است. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که حداکثر حدود بیست درصد اختلاف در تفسیر این آیات قابل ملاحظه است که با لحاظ نمودن اختلافات قابل جمع، از میزان آن کاسته خواهد شد. ضمن آنکه مسائل تفسیری نیز در این آیات، لزوماً با استفاده از روش تفسیری مفسر، حل و فصل نشدهاند. روش این مقاله کیفی و تکنیکِ تحلیل اسنادی آن بر اساس دادههای کمّی بوده و از مباحث انتزاعی پرهیز شده است.
Manuscript profile
برای دستیابی به چگونگی تشکیل حکومت امام زمان(ع)، راهی نداریم جز رجوع به روایات معصومین علیهم السلام، با مراجعة به این روایات، درمی یابیم که برخی، برپایی این حکومت را همراه با خشونت، بیان کرده اند. روش این پژوهش، مطالعة کتابخانه ای است و با مراجعة به کتاب های رجالی و برر More
برای دستیابی به چگونگی تشکیل حکومت امام زمان(ع)، راهی نداریم جز رجوع به روایات معصومین علیهم السلام، با مراجعة به این روایات، درمی یابیم که برخی، برپایی این حکومت را همراه با خشونت، بیان کرده اند. روش این پژوهش، مطالعة کتابخانه ای است و با مراجعة به کتاب های رجالی و بررسی احوالات راویان، اعتبار یا عدم اعتبار اسناد این روایات را مورد بررسی قرار داده ایم. ما از بحث در سند روایات به دنبال اثبات صدور آن روایات از لسان اهل بیت علیهم السلام هستیم. حصول اطمینان به صدور روایت از معصوم، می تواند از راه های گوناگونی حاصل شود، یک راه وثوق مخبری است، یعنی ثقه بودن همة راویان موجود در سند روایت. پس از بررسی به این نتیجه رسیده ایم که اکثر روایات از نظر سند ضعیف اند. یافتة نهایی این است که حضرت برای برپایی حکومت، تا مجبور نشوند و در معرض کشته شدن قرار نگیرند، از خشونت استفاده نخواهند کرد.
Manuscript profile
یکی از مشخصه هایی که در شناخت هویت امام زمان (عج) نقش دارد، اسم ایشان است. پیامبر اکرم هنگام بشارت بر ظهور منجی، اسم آن حضرت را نیز بیان کردهاند و در روایاتی از معصومین: نیز به آن اشاره شده است. در کتاب نجم ثاقب فی احوال امام غائب بالغ بر 182 نام و لقب و کنیه برای امام More
یکی از مشخصه هایی که در شناخت هویت امام زمان (عج) نقش دارد، اسم ایشان است. پیامبر اکرم هنگام بشارت بر ظهور منجی، اسم آن حضرت را نیز بیان کردهاند و در روایاتی از معصومین: نیز به آن اشاره شده است. در کتاب نجم ثاقب فی احوال امام غائب بالغ بر 182 نام و لقب و کنیه برای امام زمان (عج) ذکر شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که با توجه به مستندات ارائه شده در کتاب نجم ثاقب، در مورد نام و کنیه های منقول در این کتاب، تنها نام و کنیهی مشهور آن حضرت، از جهت صدور دارای اعتبار است و در مورد القاب منقول در این کتاب که بالغ بر 171 مورد می باشد، از آنجا که در اکثر موارد مشتمل بر معانی مدح هستند، انتساب آن ها به امام زمان (عج) مادامی که دلیل متقن بر جعلشان اقامه نشود و مشتمل بر معانی شرک و اغراق آمیز نباشند، با وجود ضعف سند، جایز می باشد.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications