حروفیه یکی از طریقت های صوفیانه مهم و تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که بررسی مناسبات آن با دولت عثمانی، جهت روشن ساختن زاویه ای از پیوند دولت عثمانی با طریقت های صوفیه، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمینه های پیدایش حروفیه به قرن 8 ق./ 14 م. در ایران برمی گردد. آن زمان که این طریقت در آناطولی پایه گذاری شد، توانست از طریق پیوند با بکتاشیه نفوذ خود را در قلمرو امپراتوری عثمانی گسترش داده و چندین قرن در تحولات سیاسی و اجتماعی امپراتوری عثمانی نقش داشته باشد. خواست بنیادی پژوهش حاضر، بررسی چگونگی شکل گیری و نضج و بالندگی حروفیه در قلمرو عثمانی با نگاهی به زمینه های پیدایش و آغاز آن و نیز روابط و تأثیرات حروفیه بر دیگر طریقت های تصوف، بویژه بکتاشیه و همچنین نقش سیاسی و اجتماعی حروفیه در امپراتوری عثمانی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است.نتایج و دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که از نخستین سال های تأسیس دولت عثمانی میان این دولت و طریقت حروفیه مناسباتی وجود داشته است و داعیان حروفیه با نفوذ در قلمرو عثمانی و ایجاد روابط محکم با بکتاشیه و نفوذ در میان ملیت های مسیحی و لشکر ینی چری، به ترویج عقاید حروفی گری پرداختند. حروفیان جهت دستیابی به اهداف اجتماعی و سیاسی خود، همواره در صدد فعالیت هایی بر علیه حکومتگران عثمانی بودند. آراء و عقاید بدعت آمیز و توطئه گری های آن ها علیه دولت عثمانی باعث گردیده بود، عثمانی ها همواره در طی قرون مختلف در پی سرکوبی و تعقیب و تعذیب آن ها باشند. Manuscript profile

مولویه یکی از طریقت‌های تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که با سیاست نزدیک شدن به طبقات عالی، ارکان دولتی، و برقراری روابط تعاملی با آنان از جایگاه خاصی در قلمرو عثمانی برخوردار شد. بدین ترتیب مولویه قدرت‌ گرفته و با سازگاری با اهداف سیاسی و مذهبی عثمانی‌ها، توانست مدت‌ها در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره عثمانی ایفای نقش کند. خواست بنیادی پژوهش حاضر، واکاوی مناسبات مولویه با دولت عثمانی تا پایان دوره سلطان احمد اول می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای است. نتایج و یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از نخستین سال‌های تأسیس دولت عثمانی، میان این دولت و طریقت مولویه مناسباتی وجود داشته است و رهبران این طریقت با نفوذ در دستگاه حکومتی عثمانی و ایجاد روابط تعاملی با حکمرانان عثمانی باعث انتشار اصول و عقاید مولویه در سراسر قلمرو عثمانی گشتند. چون مولویه موضع سیاسی بر علیه دولت عثمانی در پیش نگرفت و با مذهب عثمانی نیز عجین گشت، بنابراین جز در موارد بسیار نادر مورد سختگیری عثمانی‌ها واقع نشد و مدت‌ها پیوند ناگسستنی با دولت عثمانی برقرار نمود. واژگان کلیدی: مولویه، عثمانی، آناطولی، مناسبات، تعامل. مولویه یکی از طریقت‌های تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که با سیاست نزدیک شدن به طبقات عالی، ارکان دولتی، و برقراری روابط تعاملی با آنان از جایگاه خاصی در قلمرو عثمانی برخوردار شد. بدین ترتیب مولویه قدرت‌ گرفته و با سازگاری با اهداف سیاسی و مذهبی عثمانی‌ها، توانست مدت‌ها در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره عثمانی ایفای نقش کند. خواست بنیادی پژوهش حاضر، واکاوی مناسبات مولویه با دولت عثمانی تا پایان دوره سلطان احمد اول می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای است. نتایج و یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از نخستین سال‌های تأسیس دولت عثمانی، میان این دولت و طریقت مولویه مناسباتی وجود داشته است و رهبران این طریقت با نفوذ در دستگاه حکومتی عثمانی و ایجاد روابط تعاملی با حکمرانان عثمانی باعث انتشار اصول و عقاید مولویه در سراسر قلمرو عثمانی گشتند. چون مولویه موضع سیاسی بر علیه دولت عثمانی در پیش نگرفت و با مذهب عثمانی نیز عجین گشت، بنابراین جز در موارد بسیار نادر مورد سختگیری عثمانی‌ها واقع نشد و مدت‌ها پیوند ناگسستنی با دولت عثمانی برقرار نمود. Manuscript profile

حرم یا حرمسرا در طول تاریخ ایران همواره نقش سیاسی و اجتماعی داشته و عموماً بر ساختار سیاسی کشور تأثیر نهاده است. در دوره صفوی نیز حرمسرا همواره در سیاست‌های داخلی و خارجی کشور دخالت می‌کرد. مقاله حاضر در پی روشن نمودن میزان تأثیر و دخالت حرمسرا در سیاست خارجی صفویان و تصمیم‌گیری در این حوزه است که به عنوان یکی از کانون های مطرح در تصمیم‌گیری سیاست خارجی صفویان قابل بررسی است. روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای است.یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که در این دوره نقش حرمسرا در سیاست خارجی صفویان دارای فراز و نشیب بوده است. تا قبل از دوره شاه عباس یکم حرمسرا به میزان کمی در مقایسه با دوره پس از شاه عباس یکم در امر سیاست خارجی دخالت داشتند. لکن به دلیل سیاست جدید شاه عباس مبنی بر در حرم نگهداشتن شاهزادگان و تربیت آنان در حرمسرا، پس از او نوعی کانون پنهان قدرت در داخل حرمسرا که متشکل از زنان و خواجگان بود، تشکیل گردید که نقش مهمی در تصمیم گیری و مسائل مربوط به سیاست خارجی صفویان داشتند. Manuscript profile