اقدامات خصمانه و توسل به‌زور در فضای سایبر موضوع بسیار مهمی است که توانایی مواجه کردن حقوق بین الملل با چالش هایی اساسی را دارد؛ چراکه دولت های مختلف فضای مذکور را به‌عنوان میدان جنگ تلقی نموده و در راستای ایراد خسارت به دیگرانی هستند که آن را دشمن خود خطاب می نمایند، یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین این کشورها ایالات‌متحده‌ آمریکا است که با استفاده از تجهیزات فوق پیشرفته خود به این اقدامات علیه دولت های دیگر دست می‌یا زد. در این راستا ضرورت انجام دفاع مشروع در مقابل این حملات اجتناب ناپذیر جلوه می‌نماید؛ اما سؤال اساسی آن است که با توجه به قواعد موجود بین المللی و به‌طور خاص ماده 51 منشور ملل متحد می توان به این اقدام دست یازید و از آن به دفاع مشروع سایبری یادکرد یا خیر. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی به مطالعه منابع مرتبط با موضوع و گردآوری اطلاعات پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در صورت انجام حمله سایبری از جانب بازیگر دولتی یا انتساب آن به دولت با رعایت شرایط دفاع مشروع درزمینه‌ انتساب، شدت درجه نقض اصل عدم توسل به‌زور و گزارش به شورای امنیت سازمان ملل متحد؛ می توان به دفاع مشروع سایبری دست یازید؛ البته در مسیر دفاع مشروع باید اصل تناسب به‌عنوان ضابطه اصلی رعایت گردیده و به‌محض ورود مؤثر شورای امنیت در بحران، دفاع خاتمه یابد. Manuscript profile

هرچند پدیداری فضای سایبر در عصر جدید زمینه‌ساز بسیاری از پیشرفت‌های بشری گردیده ولی در همین راستا نیز بسیاری از نابسامانی‌های فضای حقیقی را نیز میزبانی نموده است. امروزه در سطح بین‌المللی بسیاری از تعارض‌ها با استفاده یا به تعبیری سوءاستفاده از ظرفیت‌های این فضا، در این وادی نمود یافته‌اند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها حملات و تخاصمات سایبری است. دولت‌های مختلف فضای مذکور را به عنوان میدان جنگ تلقی نموده و در راستای ایراد خسارت به دیگرانی هستند که آنان را دشمن خود خطاب می‌نمایند، که یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین این کشورها ایالات متحده‌ی آمریکا می‌باشد که با استفاده از تجهیزات فوق پیشرفته خود به این اقدامات علیه دولت‌های دیگر دست می‌یازد. در همین راستا ضرورت توجه به حملات سایبری که می‌تواند منجر به مسئولیت دولت‌ها گردد اجتناب‌ناپذیر است چرا که برخی از این حملات می‌تواند ناقض اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها-به عنوان قاعده‌ی آمره حقوق بین‌الملل- گردد. مقاله‌ی حاضر با یاری جستن از روش تحلیلی توصیفی به این نتیجه دست یافته است که برخی از حملات سایبری ایالات متحده با توجه به دارا بودن عناصری همچون تهاجم آگاهانه، نقض استقلال دولت‌ها و عنصر اجبار ناقض اصل عدم مداخله می‌باشد و تلاش‌ها برای پر کردن شکاف‌ها به نتایج کاملاً متفاوتی از درج ارزش‌های دموکراتیک تا تقویت ناخواسته گرایش‌های حمایت‌گرا منجر شده و تاکنون سایبری شدن تأثیر ملموسی بر اصل عدم مداخله و کیفیت آن نداشته است.

Manuscript profile