آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیب‌هایی هستند که از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از فعالیت رادیکال‌های آزاد محافظت می کنند. ترکیب‌های فنلی متابولیت های ثانوی گیاهی هستند که توان آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند. کارلا با نام علمی Momordica charantia L. متعلق به تیره کدوئیان ((Cucurbitaceae، دارای ترکیب‌های فنلی است که به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می کنند. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر حلال‌های مختلف (متانول 70 درصد، استون، اتیل استات، کلروفرم و هگزان)بر محتوای فنل و فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی اندام‌های مختلف گیاه کارلا در منطقه سیستان در سال 95 انجام شد. عصاره‌گیری از اندام‌ها با استفاده از حلال‌های مختلف و به روش خیساندن انجام گرفت. میزان فنل و فلاونویید کل به‌ترتیب با استفاده از روش‌های فولین - سیوکالتو و روش رنگ سنجی آلومینیوم کلرید اندازه‌گیری گردید. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها با استفاده از روش‌های دی فنیل پیکریل هیدازیل ((DPPH، قدرت آنتی‌اکسیدانی احیای آهن (FRAP) و پراکسید هیدروژن (H2O2) اندازه‌گیری شد. بیشترین میزان فنل در عصاره متانولی میوه و برگ (به‌ترتیب 33/1±96/36 و 03/3±01/33 میلی گرم گالیک اسید به وزن خشک) و کمترین میزان در عصاره های کلروفرمی، اتیل استاتی و هگزانی به میزان کمتر از 1 میلی گرم بر وزن خشک گزارش گردید. نتایج نشان داد بیشترین میزان محتوای فلاونوئیدی مربوط به عصاره استونی و متانولی برگ (به‌ترتیب 97/1±95/10 و 2/2±03/10 میلی‌گرم کوئرستین به گرم وزن خشک) بود. عصاره متانولی میوه در هر سه روش، فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالاتری نسبت به سایر عصاره‌ها نشان داد. بر اساس نتایج این تحقیق، میوه کارلا به‌عنوان یک منبع مفید از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی پیشنهاد می‌شود. Manuscript profile

خیار تلخ (Momordica charantia L.) متعلق به تیره کدوئیان و بومی جنوب شرق آسیاست. میوه های گیاه برای درمان بیماری هایی نظیر دیابت، فشار خون بالا، چاقی، سرطان و ایدز استفاده می شود. موموردیسین و کارانتین دو ترکیب تری ترپنوئیدی موجود در این گیاه هستند که خصوصیات ضددیابتی قوی دارند. با توجه به اثرات مثبت خیار تلخ در درمان دیابت و به منظور بررسی سازگاری ارقام مختلف خیار تلخ، آزمایشی در سال زراعی 1397 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. در طول فصل رشد برخی از صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی نظیر رنگیزه ها، میزان فنل کل (فولین-سیوکالتو)، فلاونوئید کل (رنگ سنجی آلومینیوم کلرید) و فعالیت آنتی اکسیدانی (DPPH) عصاره متانولی میوه، کربوهیدرات (روش فنل- سولفوریک اسید)، ویتامین ث (یدومتریک) و موموردیسین و کارانتین (HPLC) ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که در میان ارقام مورد ارزیابی، رقم Vijay از محتوای فنولی (55/28 میلی گرم اکی والان گالیک‌اسید/گرم وزن خشک) و ظرفیت آنتی اکسیدانی (42/69 درصد) بالاتری نسبت به سایر ارقام برخوردار بود. همچنین بیشترین میزان متابولیت های ثانویه موموردیسین و کارانتین (به‌ترتیب 182/0و 603/0 میلی گرم/گرم وزن خشک) در رقم Vijay و کمترین میزان آنها (به‌ترتیب 038/0 و 183/0 میلی گرم/گرم وزن خشک) در رقم Hybrid Baby Doll سنجش گردید. از طرفی بیشترین میزان ویتامین ث (2676 میکروگرم/100 میلی لیتر آب میوه)، اسیدیته کل (022/0 درصد) و مواد جامد محلول (53/5 شاخص بریکس) در رقم Jounpouri یافت شد. رقم Vijay که توانایی بیشتری در تجمع متابولیت های ثانویه داشت؛ رقم برتر جهت استحصال مواد موثره دارویی شناسایی گردید. Manuscript profile