این مطالعه با هدف بررسی مهمترین نیازهای اکولوژیکی، ترکیب‌های شیمیایی اسانس، فنل و فلاونوئید کل و آنتی‌اکسیدانی گیاه گوش بره نفش نیش دار (Phlomis herba-venti) در رویشگاه طبیعی منطقه هزارجریب بهشهر استان مازندران انجام گرفت. همزمان با بررسی لیست فلورستیک، گونه‌های همراه منطقه مورد مطالعه و مهمترین نیازهای اکولوژیکی آن ثبت گردید و به منظور عملیات آزمایشگاهی، سرشاخه‌های گلدار گیاه از رویشگاه منطقه هزارجریب و در محدوده ارتفاعی 1000- 2000 متر، در خردادماه جمع‌آوری گردید. اسانس نمونه با استفاده از دستگاه تقطیر (طرح کلونجر) استخراج و ترکیبات شیمیایی آن با استفاده از دستگاه GC/MC شناسایی گردید. ارزیابی میزان فنل و فلاونویید کل با استفاده از روش‌های اسپکتروفتومتری و میزان عملکرد آنتی‌اکسیدانی عصاره با استفاده از روش DPPH ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که گیاه گوش بره بیشتر در محدوده ارتفاعی 2000 با اقلیم نیمه مرطوب سرد، بارش 383 میلی‌متر و متوسط درجه حرارت 44/12 درجه سانتی گراد و در خاک‌هایی با بافت شنی-لومی، ماده آلی خاک منطقه پراکنش گیاه 06/5 و اسیدیته 53/7، هدایت الکتریکی 62/0، رشد دارد. رشد رویشی گیاه در اوایل اردیبهشت، گلدهی در خرداد تا تیرماه و پراکنش میوه در شهریور انجام می‌گیرد و طیف فلورستیک گونه‌های همراه متعلق به 47 جنس و 55 گونه بوده است. در طب سنتی، منطقه بیشتر از سرشاخه‌های گلدار گیاه به‌عنوان ضدعفونی کننده و ضد التهاب استفاده می‌شود. مواد موثره دی-ژرماکرن (47/54 درصد) و کاریوفیلن (81/15 درصد) از بیشترین ترکیبات موثره اسانس بودند. میزان فلاونویید کل (40/120 میلی‌گرم معادل کوئرستین در هر گرم وزن خشک گیاه) و فنل کل (2/3 میلی گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن خشک گیاه) از عملکرد بهینه آنتی‌اکسیدانی در مهار رادیکال‌های آزاد با میزان 9/3 برخوردار بود. نتایج بدست آمده از این تحقیق در تایید مصارف سنتی این گیاه در منطقه قابل بحث می‌باشد. Manuscript profile

این تحقیق به منظور بررسی مورفولوژی، مهمترین نیازهای اکولوژی، فنولوژی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides Lam.)، تهیه لیست فلورستیک و اتنوفارماکولوژی گونه های دارویی در یکی ازرویشگاه های طبیعی در استان خراسان شمالی(بوانلو با ارتفاع 1728 متر) به‌صورت طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ضمن عملیات صحرایی مهمترین شاخص‌های اکولوژیکی، فنولوژیکی و اطلاعات سنتی در مورد مصارف دارویی گیاه کاکوتی و سایر گونه های همراه دارویی در طب سنتی منطقه اخذ و ثبت گردید. سرشاخه های گل‌دار گیاه در تیر ماه 1392 جمع آوری و خشک شد و عصاره هیدروالکلی آن به روش حیساندن بدست آمد. مقدار فنل کل با روش فولین- سیکالتو و فلاونوئید کل با روش رنگ سنجی کلرید آلومینیوم در 3 تکرار اندازه گیری شد. نتایج نشان داد رشد رویشی گیاه کاکوتی کوهی از فروردین ماه آغاز و در اواخر خرداد تا اوایل مهرماه نیز در مرحله گلدهی به سر می برد و در نیمه دوم مهر ماه به بذر می نشیند. تعداد 30 گونه گیاهی دارویی متعلق به 29 جنس و17 تیره شناسایی گردید که به‌ترتیب تیره آفتابگردان با 6 گونه (20 درصد) و نعناع با 4 گونه (13درصد) از بیشترین غنای گونه ای برخوردار بودند. فرم های زیستی تروفیت (43 درصد) و ژئوفیت (27 درصد) بیشترین شکل های رویشی و عرصه های مدیترانه ای (40 درصد) و ایرانو- تورانی (36 درصد) بیشترین پراکنش جغرافیایی را داشتند. همچنین مشخص شد گیاهان دارویی این رویشگاه به همراه گیاه کاکوتی در طب سنتی منطقه به عنوان ضدعفونی کننده، تب بر، محرک معده و در درمان سرماخوردگی و ناراحتی های دستگاه گوارش استفاده می شوند. مقدار فلاونوئید کل گیاه کاکوتی 19/0 ±21.2 میلی گرم در گرم معادل کوئرستین و فنل های کل 06/0 ± 91 میلی گرم بر گرم معادل اسید گالیک بدست آمد. Manuscript profile

این تحقیق به منظور ارزیابی میزان فنل و فلاونویید کل، عملکرد آنتی‌اکسیدانی، اثر ضددردی و ضدالتهابی عصاره گیاه دارویی ریحان بنفش ( basillicum var. purpurescens.Ocymum) بر موش‌های صحرایی نر در مقایسه با داروهای اپیوئیدی (مرفین) انجام گرفت. در این مطالعه از موش‌های صحرایی نرنژاد ویستاردرمحدوده وزنی250±10 گرم استفاده گردید. به‌صورت تصادفی موش‌ها به پنچ گروه ده تایی تقسیم‌بندی شدند. گروه کنترل درمان شده با اسید استیک (1/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، گروه‌های درمان شده با عصاره اتانولی ریحان با دوز‌های 7/0 و 9/0 و 1 میلی‌گرم/ کیلوگرم، مورفین (1/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و تست ریتینگ استفاده شد. محتوای فنول و فلاونوئید کل در عصاره‌های آبی و اتانولی گیاه به‌ترتیب با روش های معرف فولین-سیوکالتیو و رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی اکسیدانی با استفاده از روشDPPH ارزیابی گردید. پروستاگلاندین PGE2 و سطح سرمی آنزیم SOD با کیت الایزا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد عصاره اتانولی گیاه نسبت به عصاره آبی از بیشترین ترکیبات ثانویه فنلی (mg EGA/g 5/51±3/288) و فلاونوییدی (mg EQU/g 04/1±7/154) برخوردار بود و به واسطه کثرت سنتز متابولیت‌های ثانوی از بیشترین میزان مهار رادیکال‌های آزاد برخوردار بود (1/4±4/79). همبستگی مثبت معنی‌داری بین محتوای فنل و فلاونوئید کل گیاه با میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و درصد جاروب کنندگی رادیکال آزاد وجود داشت. (9/0r<، 05/0P<). با افزایش دوز تجویزی از عصاره ریحان، دردهای مزمن ایجاد شده کاهش چشمیگیری پیدا می‌کند (001/0.(P≤ همچنین سطح سرمی PGE2 در گروه‌های تیمار شده با عصاره ریحان و مرفین کاهش قابل توجهی را نسبت به گروه تیمار نشده نشان داد (036/0P=). سطح SOD نیز در گروه‌های درمان شده با عصاره نزدیک به گروه مورفین مشاهده شد (05/0P<). اثرات ضددردی و ضدالتهابی این عصاره از لحاظ آماری نزدیک به اثرات مرفین مشاهده شد. نتایج به‌دست آمده در تایید استفاده‌های سنتی گیاه به‌عنوان آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب قوی در درمان بیماری‌های التهابی و تسکین دردهای طولانی مدت مثل داروهای اپیوئیدی می‌باشد Manuscript profile

گیاه دارویی یونجه زرد با نام علمیM.elilotus officinalis L. متعلق به تیره باقلا ) Fabaceae) است که در طب سنتی به عنوان مقوی، ضد عفونی کننده و تنظیم کننده قند خون، ضد نفخ و مرحم در التیام زخم های پوستی و پای دیابتی مصرف می‌شود. در این تحقیق ضمن عملیات صحرایی فراوان، مهم ترین اطلاعات دارویی در مورد مصارف سنتی گیاه از درمان گران محلی اخذ گردید؛ سپس مهمترین نیازهای اکولوژیکی و اندام‌های مختلف گیاه (سرشاخه های گلدار، ساقه و ریشه) در اردیبهشت ماه 1395 از رویشگاه 2300 متری کوهستان باغ جمع آوری گردید؛ عصاره های آبی و اتانولی با استفاده از روش خیساندن استخراج و به‌منظور انجام تست های فیتوشیمیایی از روش های اسپکتروفوتومتری و برای ارزیابی عملکرد آنتی‌اکسیدانی از روش های DPPH, TAC, RP استفاده شد. عملکرد ضدباکتریایی عصاره اتانولی اندام‌ها با استفاده از روش دیسک دیفیوژن و MIC بررسی گردید. نتایج بررسی میدانی نشان داد که مردم این منطقه بیشتر از سرشاخه های گلدار گیاه به عنوان مقوی، ضد التهاب و ضدعفونی کننده در درمان التهاب مفاصل ، زخم های دیابتی و رقیق کننده خون استفاده می کنند. عصاره اتانولی سرشاخه های گلدار گیاه ضمن اینکه از بیشترین میزان فنول کل (13/0 ± 08/38 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن خشک گیاه)، فلاونویید کل (01/0 ±4/62 میلی گرم معادل کوئرستین در هر گرم وزن خشک گیاه) برخوردار بودند، در تستDPPH نیز از بیشترین میزان عملکرد آنتی اکسیدانی در مهار رادیکال های آزاد با میزان 61/10=IC50 برخوردارند و به‌ترتیب باکتری‌های گرم مثبتStaphylococus aureus ، Staphylococus epidermidis،Bacilus cereus وEntrococus faecalis از بیشترین حساسیت نسبت به عصاره اتانولی گلها نشان داد. تحلیل داده‌ها نشان از آن است که عملاً یک رابطه مستقیم و معنی‌دار بین نوع اندام گیاه، نوع حلال، متابولیت های ثانویه و عملکرد دارویی آن وجود دارد. Manuscript profile

تحقیق حاضر در مراتع چهارباغ استان گلستان به‌منظور بررسی فیتوشیمیایی گیاهان دارویی ضد‌دیابت صورت گرفت. تعداد نه گیاه دارویی ضد دیابت نعنا گربه‌ای Nepeta pungens L.، گل راعی Hypericum perforatum، ارس Juniperus communis L. ، گندواش Artemisia annua L. ، بابونه گاوی Tanacetum parthenium، گزنهUrtica dioica L. ، کاسنی Cichorium intybus L. ، سسCuscuta reflexa L. و برازمبلPerovskia abrotanoides Karel. انتخاب شدند. در اواخر خردادماه سال 95 در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت از اندام‌های هوایی و زمینی نمونه‌های گیاهی گردید. استخراج عصاره متانولی انجام شد و میزان فنل و فلاوونوئید کل عصاره به روش اسپکتروفتومتری و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی با استفاده از روش DPPH اندازه‌گیری شدند. همچنین آنالیز تطبیق قوس گیر DCA به‌منظور بررسی ارتباط گیاهان دارویی ضد دیابت منتخب با کمیت برخی مواد موثره دارویی در آن ها انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان فنل کل در سرشاخه گل دار علف چای، ریشه نعنا گربه ای معطر و ریشه بابونه گاوی به ترتیب با مقدار 64/259، 246/231 و 47/223 میلی گرم معادل گالیک اسید در وزن خشک گیاه بودند. برگ گندواش، سرشاخه گل‌دار نعنا‌گربه‌ای‌معطر و ریشه گزنه به-ترتیب بیشترین میزان فلاونوئید کل با مقدار 37/253، 89/237 و 43/216 میلی‌گرم کوئرسیتین در یک گرم عصاره را دارا بودند. بهترین عملکرد آنتی اکسیدانی در مهار رادیکال های آزاد متعلق به میوه ارس، اندام هوایی سس و سرشاخه گل‌دار برازمبل به میزان 93/93، 58/81 و 24/72 بود. آنالیز رج بندی نیز نتایج فوق را تایید کرد. Manuscript profile

گیاه دارویی بابونه کبیر(مخلصه) (Tanacetum parthenium (L.) Schultz.) دارای شهرت جهانی به‌عنوان تب بر، مسکن، ضد عفونی کننده و ضد التهاب است و در رویشگاههای طبیعی استان گلستان نیز مصارف مشابه درمانی دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی فیتوشیمیایی اسانس و مقایسه عملکرد آنتی اکسیدانی گیاه در رویشگاه‌های مختلف استان‌، برگهای گیاه در مرحله گلدهی کامل به‌ترتیب از دو رویشگاه جنگلی 990 متر (زیارت) و کوهستان دراز نو (2200 متر) واقع در جنوب غرب استان در اواخر تیرماه 1398 جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری با استفاده از روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیبات اسانس با استفاده از روش GC/ MS ارزیابی گردید. عصاره‌گیری با استفاده از روش خیساندن‌، اندازه گیری میزان فنل و فلاونویید کل و ارزیابی عملکرد آنتی اکسیدانی نمونه عصاره‌‌ها‌‌‌ نیز به‌ترتیب با استفاده از روش‌های DPPH و اسپکتوفوتومتری انجام گرفت. نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع میزان فلاونویید کل تا 148.2 میلی‌گرم معادل کوئرستین در هر گرم وزن خشک و فنل کل تا 218.7 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن خشک گیاه افزایش یافت‌، ضمن اینکه از بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی نیز (۸۹ درصد) در مهار رادیکال‌های آزاد DPPH برخوردار بود. به‌ترتیب ترکیبات کامفور (۱۲/۴۳- ۸/۵۴ درصد)‌، کامفن (6.9- 10.04درصد)‌، بورنیل استات (۱/۳- ۰۶/۶ درصد)، او8- سینئول و پارا- سیمن هر کدام (۱/۳- ۳۶/۳ درصد) از مهمترین ترکیبات متشکله اسانس در هر دو رویشگاه بودند که با افزایش ارتفاع در رویشگاه 2200 متر بیشترین میزان اسانس و بالاترین کمیت و کیفیت مواد موثره نیز گزارش گردید. این موضوع می‌تواند در تایید عملکرد بهتر دارویی این گیاه در ارتفاعات و همچنین مستند سازی علمی استفاده‌های دارویی از این گیاه را به‌عنوان ضدالتهاب‌، ضدباکتری و مسکن در رفع و التیام زخم، تسکین دردهای میگرنی‌، زانو و قاعدگی را قابل بحث سازد. Manuscript profile

گیاه دارویی Nepeta cataria L. متعلق به تیره نعنا گیاهی علفی چندساله است که در استان‌های شمالی ایران به‌عنوان مسکن و ضدعفونی کننده قوی استفاده‌‌ می‌شود. این تحقیق با هدف شناسایی نیازهای اکولوژیکی، اتنوبوتانی، فیتوشیمیایی (فنل و فلاونویید کل)، آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های مختلف گیاه و تهیه طیف فلورستیک گونه‌ها در استان‌های گلستان و مازندران طی سال‌های 93-92 انجام گرفت. سرشاخه‌های گلدار گیاه از دو رویشگاه (440 تا 2300 متر) جمع‌آوری و عصاره‌های استونی و متانولی گیاه با استفاده از روش‌های خیساندن و فراصوت تهیه گردید‌. اندازه‌گیری میزان فنل و فلاونویید کل با استفاده از روش‌های اسپکتروفوتومتری و عملکرد آنتی‌اکسیدانی با استفاده از روش DPPH و نتایج در سطح 5 درصد ارزیابی گردید. نتایج نشان داد گیاه در رویشگاه کوهستانی هزارجریب مازندران با اقلیم سرد و خشک، بیشتر در خاک‌های ماسه‌ای- لومی که از لحاظ میزان پتاسیم، فسفر و درصد مواد خنثی شونده غنی‌تر است، رشد می‌کند که نسبت‌ به استان گلستان، از قد گیاه کاسته و گل‌ها از شدت رنگ بیشتری برخوردارند و همچنین گونه‌ها از تنوع بیشتری برخوردار بوده به‌طوری‌که بیشتر گیاهان متعلق به عرصه‌های ایرانو-تورانی (48 درصد) و به‌ترتیب تیره‌های Asteraceae (20 درصد)‌، Fabaceae (14 درصد) و Lamiaceae (12 درصد) از بیشترین غنای گونه‌ای و به‌ترتیب فرم‌های رویشی ژئوفیت (42 درصد) و تروفیت (35 درصد) از غالبیت بیشتری برخوردار بودند. نتایج اتنوبوتانیکی نشان داد که فقط در استان مازندران از دم‌کرده گیاه به‌عنوان مسکن و ضدعفونی‌کنند در درمان اسهال‌، مسمومیت و استفراغ استفاده می‌شود. بیشترین مقدار فنل (07/0±36/1 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در گرم) و فلاونوئید کل (05/0±82/0 میلی‌گرم معادل کوئرستین) و عملکرد آنتی اکسیدانی (32/4±16/80 درصد در وزن خشک) به‌ترتیب متعلق به عصاره استونی مستخرج از روش فراصوت در رویشگاه کوهستانی هزارجریب بود‌ه و اینکه ارتفاع رویشگاه‌، نوع حلال و روش استخراج عصاره به‌طور مستقل بر پارامترهای اندازه‌گیری شده در سطح 1 درصد تاثیرگذار بود. [1] Manuscript profile

در این تحقیق به‌منظور مقایسه مهمترین نیازهای اکولوژیکی، اتنوفارماکولوژی و آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه انار (Punica granatum var. spinosa) در استان‌های گلستان و مازندران، هر یک از نمونه‌های برگ‌، گل‌، میوه‌، دانه و پوست میوه گیاه در فاصله اردیبهشت تا آبان‌ماه 1392 به‌ترتیب از دو رویشگاه طبیعی واقع در استان گلستان (680 متری- رامیان) و مازندران (جزیره ساحلی میانکاله) جمع‌آوری و همزمان مهمترین اطلاعات طب سنتی در مورد اندام‌های مورد استفاده و فراورده‌های دارویی آن از مردم محلی بدست آمد. عصاره اتانولی نمونه‌ها به روش پرکولاسیون تهیه و ارزیابی آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها با استفاده از تست DPPH برحسب میزان IC50 در مهار رادیکالهای آزاد انجام گرفت و نتایج در سطح (05/0P<) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد رویشگاه کوهستانی رامیان (680 متر) در استان گلستان با اقلیم نیمه مرطوب سرد‌، بارش سالانه 827/35 میلی‌متر، متوسط حرارت سالانه 12/74 درجه سانتی‌گراد و درخاک‌هایی با هوموس فراوان‌، در حالی که در رویشگاه میانکاله مازندران (15 متر) با اقلیم گرم و مرطوب‌، متوسط بارندگی سالانه 552/7 میلی‌متر، دمای متوسط سالانه 11/6 درجه سانتی‌گراد دارای بافت خاک ماسه- لومی می‌باشد و یک تاخیر یک ماهه در زمان گلدهی گیاه در رویشگاه مازندران نسبت به گلستان وجود دارد و اینکه در طب سنتی هر دو استان از فراورده‌های انار وحشی به‌صورت منفرد یا ترکیبی با سایر گیاهان دارویی در درمان اسهال، دفع کرم و انگل، کاهش فشارخون، تنظیم ضربان قلب، درمان عفونت‌های انگلی، دیابت‌، کم کاری تیرویید و التهاب پروستات استفاده می‌شود. نتایج آزمایشگاهی نیز نشان داد که به‌ترتیب عصاره‌های پوست‌، دانه و برگ گیاه از قدرت بیشتری در مهار رادیکال آزاد برخوردار بودند ولی بالاترین میزان عملکرد آنتی‌اکسیدانی مربوط به عصاره پوست میوه انار در رویشگاه استان گلستان (μg/ml‎ 2.17‎±‎0.1 IC50=) گزارش گردید و اینکه عصاره گلها از کمترین میزان عملکرد آنتی اکسیدانی مخصوصا در استان مازندران برخوردار بودند و این یافته‌ها در تایید مصارف بیشتر دانه‌های انار در مناطق کوهستانی قابل بحث است. Manuscript profile

گیاه سنبله‌ای بادکنکی (Stachys inflata Benth.) از مهمترین گونه‌های بومی نواحی کوهستانی شمال ایران است که در طب سنتی استان گلستان به‌عنوان ضد التهاب و ضدعفونی کننده استفاده می شود. این تحقیق با هدف بررسی اوت اکولوژی‌، اتنوفارماکولوژی، فیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی عصاره اندام‌های مختلف گیاه سنبله بادکنکی به همراه تهیه طیف فلورستیک گیاهان منطقه در کوهستان چهار باغ انجام گرفت. ‌در عملیات صحرایی، ضمن تعیین رویشگاه طبیعی‌، مهمترین نیازهای اکولوژیکی و فنولوژی گیاه در منطقه ثبت گردید و هم‌زمان طیف فلورستیک گونه‌های همراه منطقه به انضمام پراکنش جغرافیایی و اشکال زیستی با استفاده از روش‌های زوهری و راون کیه بدست آمد. به‌منظور بررسی فیتوشیمیایی‌، سرشاخه‌های گلدار گیاه در تیرماه و ریشه‌ها در آبان‌ماه 1392 از ارتفاع 2100 متر کوهستان چهارباغ جمع آوری و همزمان اطلاعات استفاده‌های سنتی گیاه (اتنوفارماکولوژی) از مردم محلی بدست آمد‌. استخراج عصاره اتانولی نمونه‌ها به روش پرکولاسیون‌، ارزیابی فیتوشیمیایی (فنول‌، فلاونویید و آنتوسیانین کل) با استفاده از روش‌های اسپکتروفتومتری و بررسی عملکرد آنتی‌اکسیدانی نمونه‌ها نیز با استفاده از تست DPPH ارزیابی و داده‌ها در سطح P<0.05 ارزیابی گردید. نتایج نشان داد سنبله بادکنکی گیاهی علفی چند ساله و ریزوم دار است که رویشگاه طبیعی آن در مراتع کوهستانی چهار باغ (2200متر) با اقلیم خشک و سرد‌، بارش سالانه 275 میلی‌متر، متوسط درجه حرارت سالانه 5/11 درجه سانتی‌گراد و در خاک‌هایی با بافت شن‌، رس لومی‌، اسیدیته 6/7 و شوری 6/0 دسی زیمنس می‌روید‌. رشد رویشی گیاه در اوایل اردیبهشت‌، گلدهی در خرداد تا تیرماه و پراکنش میوه در فاصله شهریور تا آبان‌ماه انجام می گیرد‌. در این رویشگاه تعداد 48 گونه گیاهی‌، متعلق به 45 جنس و 21 تیره شناسایی گردید که به‌ترتیب تیره‌های Asteraceae‌، Rosaceae و Fabaceae از بیشترین غنای گونه ای با غالبیت فرم‌های زیستی تروفیت (42 درصد) و ژئوفیت (40 درصد) متعلق به نواحی رویشی ایرانو-تورانی و مدیترانه‌ای بودند‌.محتوای فنل کل (mgGAE/g 6/5±96/129)‌، فلاونوئید کل (mgQUE/g 4/1±62/29) و آنتوسیانین کل (µg/g001/0±021/0) در عصاره سرشاخه‌های گیاه تقریباً 5/1 تا 3 برابر عصاره ریشه بود‌. عصاره سرشاخه‌ها به دلیل کثرت مواد موثره ثانوی نسبت به ریشه از پتانسیل بیشتری در مهار رادیکال‌های آزاد با میزان 2/4±3/76IC50= میکروگرم بر میلی‌لیتر برخوردار بود. لذا نتایج بدست آمده در تایید مصارف سنتی آن به عنوان مقوی‌، مسکن‌، ضدالتهاب و ضدعفونی کننده در درمان روماتیسم‌، زخم و سوختگی و اسهال قابل بحث است. Manuscript profile

شیرین بیان با نام علمی Glycyrrhiza glabra L.از مشهورترین گیاهان دارویی با اثر ضد التهابی در استان گلستان است که در طب سنتی منطقه از شهرت بسیار خوبی در درمان بیماری‌های گوارشی برخوردار است. در این تحقیق ریشه گیاه در دی‌‌ماه 1392 از علفزارهای طبیعی شمال گرگان جمع آوری، خشک و عصاره اتانولی آن با استفاده از روش خیساندن بدست آمد، میزان فنول و فلاونوئید کل با استفاده از روش اسپکتروفتومتری و عملکرد آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها نیز با استفاده از تست DPPH، ارزیابی و نتایج در سطح 05/0P< ارزیابی گردید. نتایج ارزیابی فیتوشیمیایی نشان داد که عصاره ریشه با میزان فنول کل (mgGAE/gDW 51/32) و فلاونوئید کل (mg QUE g-153/19) از عملکرد آنتی اکسیدانی بهینه‌ای در مهار رادیکاله‌های آزاد با میزان (mg/ml 130/0=IC50) برخوردار بود. مقادیر بالای ترکیب‌های ثانوی دارویی و همچنین عملکرد بالای عصاره ریشه شیرین بیان در مهار رادیکال‌های آزاد‌، علاوه بر تایید مصارف سنتی این گیاه به‌عنوان یک نرم کننده و ضد التهاب طبیعی، می‌تواند در تولید فراورد‌ه‌‌های دارویی موثر در پیشگیری و درمان بیماری‌های التهابی و سرطان‌ها به کار رود. Manuscript profile

این تحقیق به منظوربررسی مهمترین نیازهای اکولوژیکی، فنولوژیکی و ارزیابی فنل‌، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی، سرشاخه‌‌های گلدار گیاه معطر و دارویی عطر پاییزی (Dittrichia graveolens (L.) Greuter) در رویشگاه بندرگز استان گلستان طی بهار تا پاییز 1392 انجام گرفت به همین منظور سرشاخه‌‌های گلدار گیاه در مرداد ماه جمع‌آوری و همزمان مهمترین اطلاعات طب سنتی در مورد گیاه مورد مطالعه از مردم محلی اخذ و ثبت گردید. عصاره گیاه با استفاده از دو حلال متانول و اتانول 80 درصد با استفاده ازدو روش ماسراسیون و التراسونیک، میزان فنل کل و فلاونوئید کل به روش اسپکتوفوتومتری و فعالیت آنتی اکسیدانی نیز با استفاده از روش DPPH اندازه‌گیری و نتایج در سطح 05/0P< ارزیابی شد. نتایج نشان داد گیاه خودروی عطر پاییزی به طول 45 تا 150سانتی‌متر بسیار سازگار به رویشگاه ساحلی بندرگز (14- متر) با اقلیم نیمه مرطوب، بارش سالانه 3/577 میلی‌متر، متوسط حرارت سالانه 7/18 درجه سانتی‌گراد و در خاک‌هایی با بافت سیلت-لومی، اسیدیته 7/7 و هدایت ‌الکتریکی 5/8 درصد می‌روید رشد رویشی گیاه از نیمه اول فروردین آغاز و تا مردادماه ادامه دارد. ظهور گل‌ها از نیمه اول تیرماه‌، میوه‌ها از شهریور و سپس پراکنش دانه‌ها از مهر آغاز و خزان می‌کند. در طب سنتی از سرشاخه‌‌های معطر گیاه به همراه گیاهان درمنه و برازمبل به‌عنوان ضدعفونی کننده، مسکن، ضد التهاب و آنتی‌پاتوژن قوی استفاده می‌شود. نتایج نشان داد که عصاره متانولی گیاه مستخرج از روش اولتراسوند از بیشترین مواد موثره فنلی (mg/g092/0)، فلاونوئید کل (mg/g 045/0) و نیز از عملکرد بهینه آنتی‌اکسیدانی در مهار رادیکال‌های آزاد با میزان (μg/ml‎67IC50=) برخوردار است. Manuscript profile